Unibersad sa Dumaguete mitanyag ug daghang kurso kalabot sa agrikultura

By Rizalie A. Calibo

DUMAGUETE CITY, May 22 (PIA) -- Mitanyag ang Foundation University (FU) sa Dumaguete City, Negros Oriental ug daghan pang kurso kalabot sa agrikultura human makita ang malamposong programa niini sa Hydroponics kon pagpananom mga walay yuta. 

Si FU College of Agriculture (FUCA) Dean Engr. Mark Espedilla miingon nga ang unibersidad motanyag ug mga hamubo kon short-term courses kalabot sa pagpauswag sa agrikultura. 

"We will have courses on tissue culture, organic farming, and other courses and we will offer them regularly to cater to the rising needs and interests of Dumaguetenos (Magbukas kita ug kurso sa tissue culture, organic farming, ug uban pa ug kini regular natong ihatag aron pagtubag sa nagkadaghang panginanghalanon ug interes sa mga taga-Dumaguete)," si Espedilla miingon. 

Ang FU misugod sa Hydroponics program niadtong 2009 uban sa gamayng grupo sa mga lokal nga hydroponics hobbyists nga nakakat-on sa matag usa ug mipaambit sa teknolohiya. 

Kauban sa summer course nga ilang gihatag, ang FUCA midesidir pagtanyag sa Urban Gardening nga nagtutok sa hydroponics ug aquaponics, usa ka sistema nga nagtipon sa aquaculture ug hydroponics. 

Ang urban gardening sa kadugayan nahimong research and extension project sa tibuok academic year sa kolehiyo. 

Si Espedilla midugang nga ang mga partisipante giagda pagpatigayon sa ilang kaugalingong Hydroponics projects ug gipasalmot sa mga field trips sa daghang demo farms ug uban pang hydroponics gardens arong paghatag kanila ug maayong pagsabot sa teknolohiya. 

Usa sa mga tinun-an mao ang professional airline pilot nga si Narain Hassaram, kansa milantaw sa pagpatigayon unya ug hydropnoics farm sa iyang pagretire sa umabot nga pipila ka mga tuig.

Sa iyang hinapos nga proyekto, si Hassaram mipili paghimo ug portable 40-plant Nutrient Film Technique hydroponics set-up, nga makahatag ug preskong mga hilba ug utanon alang sa inadlawng panginahanglanon sa sa usa ka igo-igong gidak-on nga pamilya. 

Samtang si Graciano Jose Pal, usa ka junior Animal Science student sa Silliman University, mi-enrol sa iyang pagpangita ug daybersyon gikan sa iyang kasaga nga kurso. Hinuon ang iyang interes misamot sa dihang iyang nakat-onan ang potensyal sa hydroponics pagkab-ot sa igong gidaghanon sa pagkaon. 

Ang maong mga tinun-an mipadayag sa ilang pagdayes sa FUCA nga nakahatag ug ubos nga gasto sa hydroponics system pinaagi sa paggamit sa mga anaa na daang materyales. (RMN/translated by RAC-PIA 7, Siquijor) 

============

Kasabutan gilagda paglusad sa Brigada Eskwela sa Dumaguete

By Rizalie A. Calibo

DUMAGUETE CITY, May 22 (PIA) -– Gisugdan kagahapong adlawa ang Brigada Eskwela 2012 sa siyudad sa Dumaguete uban sa paglagda sa kasabutan taliwala sa mga opisyales sa kagamhanan sa siyudad ug uban pang sumasalmot niini. 

Ang kasabutan kon memorandum of agreement (MOA) gilagdaan ni City Mayor Manuel Sagarbarria, Vice Mayor Alan Gel Cordova, ug City Schools Division Superintendent Dr. Ramir Uytico didto sa Dumaguete City Central Elementary School. 

Base sa maong MOA, ang mga opisyales misaad sa ilang aktibong partisipasyon aron pagsiguro nga andam ang mga tunghaan sa ilang pasilidades sa umaabot nga tingbukas sa klase karong Hunyo. 

Atol sa paglusad, ang mga publikong tunghaan sa elementary sa siyudad ug sa probinsya nagdungan pagpanglimpyo, pang-ayo, ingon man pagpamental sa mga lawak ug mga pasilidades sa mga tunghaan. 

Ang mga empleyado usab sa Department of Education milibot aron pagsusi sa gihimong pagpanglimpyo. (Translated by RAC - PIA 6, Siquijor)

=============

Manwal sa backyard herbal medicine program gilusad sa NegOr

By Rizalie A. Calibo

DUMAGUETE CITY, May 22 (PIA) -- Gilusad sa Provincial Agriculture Office sa Negros Oriental ang backyard herbal medicine program, nga gitawag ug “Go Herbal, Negros Oriental,” uban sa presentasyon sa usa ka manwal sa mga herbal medicines. 

Ang manwal pormal nga gipresentar sa mga lokal opisyales sa agrikultura ngadto kang Negros Oriental Gov. Roel Degamo, Board Member Erwin Macias, ug First District Board Member Liland Estacion. 

Usa sa mga tanom hilba ang gihisgitan sa maong manwal mao ang aloe vera, usa ka supang nga matang sa tanom nga naila nga makapahiuli, makaayo, makaalibyo ug makatambal sa nalutdot nga buhok. 

Si Capitol Information Officer Adrian Sedillo, hinuon miingon nga ang lokal nga pagtuon, nagpakita nga ang dili tukmang pagamit sa aloe vera posibleng mopadulong sa skin cancer. 

Ang manwal maoy silbing giya sa mga Negrenses alang sa tukmang pagamit sa mga hilba, kon unsang klase sa tanom ang angay gamiton pagtambal sa kasagarang mga sakit, ug tukmang preprasyong sa hilba, matud pa ni Sedillo. 

Gidayeg ni Gov. Degamo ang manwal tungog sa paghatag niini ug higayon sa Negrenses nga makakita ug alternatibo sa taas nga gasto sa mga tambal ug pagpatambal. 

Siya miingon nga ang programa makatabang sa lokal nga kagamhanan ilabi na sa aspeto nga malikay ang katawhan sa dugang gasto ug ang kagamhanan sa ilang pag-uswag sa serbisyo sa panglawas. 

Ang herbal medicine program sa probinsiyal nga kagamhanan gipasiugda sa kanhi gubernador Emilio Macias II, usa ka doktor nga nagduso alang sa mga medicinal plants isip alternatibong alibyo sa mga sakit-sakit. 

Si Degamo, nga mipadayon sa maong programa, mimando sa buhatan sa agrikultura paghimo ug dugang pang scientific studies kalabot sa backyard herbal medicine. (RMN/translated by RAC-PIA 6, Siquijor) 

============

PCSO mitunol ug P100,000 alang sa walking program sa Foundation University

By Rizalie A. Calibo

DUMAGUETE CITY, May 22 (PIA) -- Mihatag ang Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO) sa ilang hinabang nga P100,000 alang sa walking program sa Foundation University (FU) sa Dumaguete City. 

Kini gipadayag ni Dr. Aparicio Mequi, direktor sa Institute for Youth Sports and Peace sa maong unibersidad, atol sa gihimong tigom sa university administrative council. 

Ang hinabang gihatag human sa usa ka proposal nga gipasa ni Mequi ngadto sa PCSO nga naghangyo sa ilang panginahanglanon aron masustenar ang Quarter Marathon Walk for Wellness and the Environment (QMWWE) program sa FU. 

Ang walking program gi-institutionalize sa FU human kini giintrodyus niadtong 2009 nga nag-agda sa tanang estudyante sa Physical Education paghimo ug walk quarter marathon or 10.5 kilometers isip requirement una makapasa sa kurso. 

Si Mequi nanguna sa maong programa human sa pagtuon nga gihimo sa magtutudlo sa Physical Education nga si Kathleen Dellona. Sa maong pagtuon, iyang gipadayag nga hapit katunga sa umabot nga first year students sa FU nakit-an nga anaa sa kakuyaw sa panglawas tungod sa obesity, nga usa sa mga hinungdan sa mga non-communicable lifestyle diseases sama sa cancer, diabetes, hypertension ug heart ailments. 

“Six QMWWEs have been staged so far, each with some 1,000 walkers and FU spends about P15,000 for each staging. Clearly, there is a need for a sponsor to sustain it,” (Unom ka QMWWEs na ang nahimo ug ang matag usa adunay 1,000 ka mga walkers diin ang FU migasto ug duolan sa kinse mil sa matag lusad niini. Tataw kayo nga nagkinahanglan gayud kita ug sponsor aron kini mapadayon), sumala pa ni Mequi. 

Uban sa suportang pinansyal sa PCSO, si Mequi miingon nga ang unibersidad komitadong mopadayon sa Quarter Marathon hangtud sunod tuig. (RAC/PIA 6, Siquijor) 

=============

DOT mopahigayun sa "6th Philippine Business Mission" sa Japan

CEBU CITY, Mayo 22 (PIA) -- Ang Department of Tourism (DOT) andam ng mopahigayun sa ilang "6th Philippine Business Mission" (PBM) ngadto sa Japan sugod Hunyo 24 hangtod sa 30, aron sa pagdalit sa kinaulahiang kalambuan sa atong nasud kabahin sa industriya sa turismo isip lakip sa kalibutanhong estratehiya sa pagbaligya sa Pilipinas isip usa ka nag-unang suroyanan sa mga turista. 

Adunay upat ka dagkong siyudad sa Japan kung diin pagahimuon ang PBM. Ang maong mga siyudad adunay nagkalain laing adlaw alang sa business mission hain nag-una ang Fukuoka sa Hunyo 25,Osaka sa 26, Nagoya sa 27 ug Tokyo sa Hunyo 29. 

Ang nag unang katuyuan sa PBM mao ang pag presenta sa mga bag-ong kalambuan sa turismo sa atong nasud lakip ang mga bag-ong destinasyon, mga produkto ug mga bag-ong serbisyo nga atong mahatag ingon usab ang pag posisyon sa Pilipinas isip usa ka maanindot ug kompetitibong destinasyon alang sa mga turistang hapon. 

Ang usa ka semanang kalihukan pagabuhatun sa dagkong hotels nga anaa sa matag siyudad. Ang aktibidad naglangkub sa seminars, travel marts ug cocktail receptions nga naghatag ug dagkong oportunidad sa mga Philippine delegates nga mudumala ug mga dagkong transaksyon sa negosyo ngadto sa mga hapon. 

Ang mga akreditadong mga establisyemento sa DOT mao ang gidasig nga mu apil sa maong misyon. 

Sa siyudad sa Sugbo ang maga akreditadong establisyemento sa DOT naglakip sa mga dagkong hotels sama sa Cebu Parklane Hotel,Golden Prince Hotel,Imperial Palace Waterpark Resort amd Spa,Marco Polo Plaza,Shangrila Mactan Resort and Spa,Waterfront Airport and Casino ug ang Cebu Castle Peak Hotel. 

Ang ubang mga akreditadong mga establisyemento sama sa travel and tour agencies ang gilauman usab nga mutambong sa PBM sunod buwan. (FCR/Ma. Mitchi Ablay/CNU communication intern/PIA 7 -Cebu)