350 ka Mangroves natanum alang sa 'Climate Impacts Day' sa Dumaguete

DUMAGUTE CITY, Negros Oriental, Mayo 16 (PIA) -- Gatusan ka mga environmentalists ang misalmot sa fun run, pagpanglimpyo sa kadagatan ug nananum sa 350 ka mangrove trees isip pag-selebrar sa Climate Impact Day niadtong Mayo 5 didto sa Siliman Beach sa Dumaguete City. 

Ang National Coordinator sa 350.org nga si Zephanie Danieles miasoy nga ang mga nisalmot sa maong kalihukan sama sa mga runners, scuba divers, environmentalists, ug mga nagpakabanang mga indibidwal nagtapok arun sa paghalad sa atong kinaiyahan gikan sa nagkalain-laing nasud arun sa pagpasiugda og mga kalihukan alang sa maayong kaugmaon. 

Dugang pa ni Danieles nga ang maong lihuk nagtumong sa sa pag-edukar ug pagmobilisar sa katawhan alang sa pagpugong sa padayung kainit sa atung kalibutan. 

“Science has tracked the earth’s temperature through the last five decades and has determined that the temperature of the earth continues to increase. The increase in the earth’s temperature has disturbed weather patterns by intensifying storms, draught, and causing unpredictable seasons,” sigun ni Danieles. 

Gipangunahan sa Metro Dumaguete Runners Club ang maong kalihukan gikan sa Siliman Beach padung sa Siliman Avenue ug balik na usab arun sa pagtanum ug pag-adopt sa 359 ka mangrove propagules nga giandam sa BPI Bayan Dumaguete Cluster. 

Suma pa sa 350.org nga ang maong mga tanum mu-absorb og carbon dioxide gikan sa kalikopan arun sa pag-usab niini ngadto sa oxygen. Ang pagtaas sa carbon dioxide sa kalikopan gikonsiderar nga mao’y labing hinungdan sa global warming. 

Gisumpo usab niini ang mga epekto sa pagtaas sa sea levels, pagdahili sa yuta ug mga pagbaha. Ang mga kahoy magsilbi sab nga balay sa mga isda ug mutabang sa pagsala sa mga plastik sa sapa. 

Sa laing bahin, ang grupo sa mga divers nga gipangunahan ni Harold Biglet kauban ang mga miyembro sa Philippine National Police nikolekta sa mga palstik gikan sa coral reefs ug sa dagat. 

Ang maong mga divers nga giilang mga SCUBAsureros nakakuha og mga sinakong plastik isip usa ka lakang sa pagsalbar sa kinaiyahan. 

Usa ka exhibit ang gipahigayon sa Robinsons Mall diin gihulagway ang kahiagom nga epekto sa tumang pagkadaot sa panahon ug nagpahinumdum usab sa pagkapeligro sa global warming. (MBCN/HFG-PIA7 & Maila Paguntalan/CNU Intern)

=============

CV adunay 6.8M nga papulasyon

CEBU CITY, May 16 (PIA) -- Aduna nay 6.8 million ka lumulopyo ang Central Visayas sigun sa gitaho sa National Census Office niadtung Mayo 1, 2010. Kini misaka ug 1,093,227 gikan sa 2000 census nga nirehistro ug 5,706,953 ka tawo. 

Asoy usab sa National Statistics Office kon NSO nga ang annual Population Growth Rate kon PGR sa Central Visayas gikan 2000 hangtud 2010 kay 1.77 percent, samtang niadtung 1999 hangtud 2000 kay taas ug 2.19 percent. 

Sa katibuk-ang sakop sa Central Visayas, ang probinsya sa Sugbu nagpadayung pinakataas ug populasyon nga anaay 2,619,362 katawhan. 

Kini way labut sa mga urbanisadong lugar sa Cebu, Mandaue ug Lapu-Lapu. Ang syudad sa Sugbu adunay 866,171; ang Mandaue nitalag 331,320; ug ang Lapu-Lapu anaay 350,467 kamulupyohan. 

Kung kini itipon sa probinsya sa Sugbu, ang Sugbu mahimung pinakadakug populasyon sa katibuk-ang probinsya sa nasud. 

Ang probinsya sa Negros Oriental misunod sa Sugbu nga adunay 1,286,666 kamulupyohan samtang ang probinsya sa Bohol anaay 1,255,128, ug ang Siquijor nga maoy ikatulo sa pinakagamay ug populasyon sa nasud nitalag 91,066. 

Ang Census of Population and Housing kon CPH mupahigayun niini taga-napu ka tuig alang sa paghimug imbentaryo sa sumadang populasyon sa nasudnong Pilipinas ug pagkolekta impormasyon sa mga ilhanan niini. 

Kini mahinungdanun alang sa sa mga polisya ug pagplano sa ekonomiya paingon sa nasyunal ug lokal nga kalambuang social ug ekonomiya. 

Ang 2010 Population of the Philippines by Province, City/Municipality and Barangay basi sa 2010 Census of Population and Housing (CPH) nga gibuhat sa National Statistics Office pormal na nga gideklarang opisyal human sa pagtatak ni Presidente Benigno Simeon Aquino III sa Proclamation No. 362 niadtong March 30, 2012. (mbcn/hfg/PIA-RO7 & Mayette Baring/CNU Intern)

=============

Lantern Walk, mutapos sa Scarlet May

CEBU CITY, Mayo 16 (PIA) -- Isip kabahin sa pagselebrar sa Scarlet May sa VSMMC, ang maong institusyon inubanan sa partisipasyon sa Philippine Obstetrical and Gynecological Society (POGS) mopahigayun sa usa ka Lantern Walk isip paghinumdom sa mga kababayen-an nga maoy “suga” sa matag panimalay. 

Matud pa nila ni Dr. Belinda Pañares, Dr. Virginia Abalos, ug Dr. Pherdes Galbo sa Federation of Philippine Obstetrics and Gynecology Society, ang maong aktibidad nagtinguha sa pagpromot sa kaamguhan mahitungod sa importansya sa mga babaye, ang tagsa-tagsa ka tahas sa komunidad, ug ang pagprotektar sa ilang kahimtang arun kini mamahimung produktibo nga miyembro sa atong komunidad. 

Ang maong Lantern Walk pagasugdan sa Fuente Osmeña nga muagi sa dalan Escario, ug mutapos sa Terraces sa Ayala Center Cebu. Sa Terraces pagabuhatun ang pagpasiga sa mga suga sa mga parol inig ka human sa ipahigayun nga lektor kabahin sa Cervical Awareness Campaign, screening alang sa early detection, ug ang pagpugong sa maong sakit. 

Aduna pay photo exhibit nga ipahigayun sa Breadtalk (Ayala Center) ug kini naglangkub sa mga litrato sa mga babaye nga nabiktima sa maong sakit. Ang matag litrato adunay tagsa-tagsa ka mga istorya mahitungod sa pagpakigbisog nila batok sa Cervical Cancer.(mbcn/hfg/PIA-RO7 & Niño Jesryl Maglasang, CNU Intern)

=============

CSC mipahigayon og “Capability Enhancement Program”

By Hazel F. Gloria

CEBU CITY, Mayo 16 (PIA) -- Ang Civil Service Commission (CSC) sugod sa Mayo 15-16 mihimo og pagbansaysay nga gitawag ug "Capability Enhancement Program on Personnel Selection" kon CEPPSPP sa Sudlon, Lahug, Cebu City Multi-Purpose building. 

Ang miapil sa maong pagbansay-bansay mao ang mga executives, department managers, division chiefs, administrative officers ug mga konsehal (SB members). 

Ang maong seminar makahatag ug benepisyo sa mga regular na mamumuo ilabina kadtung anaa sa personnel management, matud pa sa CSC. 

Ang maong kalihukan sa CSC-7 gimando aron sa paghetso sa mga partisipante alang sa mas maayong alamag sa mga primyadong palisiya; kabahin sa ilang mga responsibilidad, trabaho ug papel sulod sa tagsa-tagsa nila ka mga opisina. 

Makatabang usab kini sa mga miyembro sa personnel selection board (PSB) o sa personnel management aron madungagan ang ilang kahanas sa pag proseso sa mga kalihokan kabahin sa personnel selection ug management. 

Apil sa seminar ang kabahin sa posisyon sa civil service, mga bakanteng trabaho nga makita didto, kwalipikasyon, palisiya, personnel selection board ug akta sa PSB. (MBCN/HFG-PIA7 & Mayette Baring/CNU Intern)

===============

DENR-7 miselebrar sa “World Migratory Birds” Day

By Hazel F. Gloria

CEBU CITY, Mayo 16 (PIA) -- Ang Department of Environment and Natural Resources (DENR-7) sa Central Visayas mipasiugda og kampanya niadtong Mayo 12 ug 13 alang sa pagselebrar sa World Migratory Birds Day kun WMBD, kini usa ka tinuig nga kalibutanhong kampanya. 

Lakip sa maong kampanya ang pagpanudlo, bird-watching, publikong diskusyon ug uban pang edukasyonal ug pampublikong kalihukan. 

Ang tema karug tuiga mao ang “Migratory birds and people – together through time,” diin gipatugbaw niini ang pagkinahanglan sa pagprotektar sa mga langgam ug ilang puy-anan. 

Sigun pa ni Maximo Dichoso, DENR-7 regional executive director, nga mahinungdanun alang sa mga migratory birds ang balanse ug himsug nga ekosistema ug ang pag-awhag sa tanan arun pag-promot ug pag-isa ug kaamguhan sa publiko mahitungod sa migratory birds ug ang importansya niini. 

Ang WMBD gisugdan niadtong tuig 2006 ug gi-selebrar matag ikaduha nga semana sa Mayo. Kini mahitabo sa nagkalain-laing mga nasud apan usa ra gihapon ang ilang kampanya ug tema. 

Ang Avian migration usa ka natural nga proseso diin ang mga nagkadaiyang langgam manglupad sa lagyo nga distansya arun sa pagpangita ug maayong kondisyon sa ilang puy-anan alang sa maayong pagpatubo ug pag-amuma sa ilang mga anak. 

Si Superintendent Reginaldo Bueno sa Olango Island Wildlife Sanctuary (OIWS) Protected Area nag-awhag usab sa mga lokal ug mga langyaw nga turista sa pagbisita sa Olango bird sanctuary ug musalmot sa mga aktibidad nga gipreparar sa duha ka adlaw nga selebrasyon. 

Ang OIWS usa ka sanctuary para sa mga migratory birds ug uban pang marine species sa Olango Island Group nga nahimutang lima ka kilometros sidlakan sa Mactan. 

Niadtong tuig 1992, gideklarar sa gobyerno sa Pilipinas ang 1,020 ektarya sa tidal flats sa Olango Island Group isip usa ka protektado nga lugar. 

“Every year from September to April, the birds use the wildlife sanctuary as a wintering ground and feeding station in their annual southward migration to Australia and New Zealand,” matud pa ni Dichoso. 

Dugang pa niini nga ang mga langgam muhunong sa wildlife sanctuary sa ilang paamihan nga pagbalhin balik sa Northern Hemisphere alang sa pag-breed atol sa buwan sa Hunyo ug Agusto. 

Kasagarang mubisita ang mga turista ug ang mga mahiligun sa bird-watching sa buwan sa Hulyo hantud sa Nobyembre. 

Base sa imbentaryo sa DENR, adunay 97 ka mga species sa langgam sa Olango Island Group sakop ang 48 ka migratory species, samtang ang nahabiling 49 ka species kay lumad nga taga isla. 

Ang DENR miingun nga ang ubang mga species sa migratory birds nga muhunong sa wildlife sanctuary, gikonsiderar nga nameligro. (mbcn/hfg/PIA-RO7 & Maila L. Paguntalan/CNU Intern)