Unang  Indigenous Peoples summit himoon karong adlawa

by Amor Saludar

CEBU CITY Oktubre 13 (PIA) -- Ipahigayon karong adlawa ang unang Indigenous Peoples (IP) national cultural summit nga pagahimoon didto  sa National Museum, ug kining unang dakong kalihukan sa nasud karong tuiga  pinasiugdahan sa Senate Committee on Cultural Communities.

Ang nahisgutang summit motak-op sa gipahigayong tulo ka mga regional Indigenous Peoples regional assemblies didto sa Tagum City, Baguio City ug sa Ioilo City niadtong mga nangaging semana sa Septyimbre diin naghatud ug diskusyon sa nagkadaiyang isyu ug mga kabalaka sa komunidad sa mga lumad ning tulo ka mga nag-unang rehiyon sa nasud.

Sumala pa ni Senator Loren Legarda ang chair sa senate committee on cultural communities nga ang maong summit mopadayag sa mga resulta sa regional assemblies ug sa mga proyekto’ng inter- agency flagship sa IPs.

Pagahimoon usab ang diskusyon kabahin sa IP aron pagsiguro nga ang tanang mga nag-unang isyu sa mga lumad natagaan og igong pagtagad.

Ang mao gihapo’ng summit mopasundayag  usab sa abilidad sa mga nagkadaiyang grupo sa mga lumad pinaagi sa usa ka kultural nga pasundayag ug IP exhibit.

 Gitataw ni Legarda nga ang kailhanan mao ang kinauyokan ug gikinahanglan tinubdan sa pagpauswag sa socio-economic status sa nasud.

Aron usab mamahimong epektibo ang mga mahitabong diskusyon tali sa mga lumad ug sa mga tiggama og palisiya ingon man mga kaalyado alang sa kalambuan, ang summit mo highlights sa kadako sa gikinahangla’ng suporta sa mga lumad sa ilang pagpaningkamot aron makab-ot ang tiniuray nga kahanas ug kompyansa sa ilang kultural ng kagikan.

Sa katapusan ang Indigenous Peoples (IP) national cultural summit nagtinguha sa paglig-on sa tingog sa mga lumad samtang sila nangnimbasog pinaagi sa hugot ug mainiton nga multi-stakeholder nga suporta alang sa pagkabuhi ug kalungtaran sa mga kulturang lumad. (PIA-CEBU/AS)

=============

Sugbo aduna’y potensyal nga tinubdan sa alternatibong enerhiya

by Amor Saludar

 CEBU CITY October 13 (PIA) --Gitumbok sa  Department of Energy (DOE) ang probinsya sa Sugbo nga aduna’y potensyal nga tinubdan sa biofuel hilabi na sa solar ug  wind energy alang  dinhi sa kabisay-an ug  mga silingang rehiyon.

Kini gipahibalo ni Senior Science and Research Specialist sa DOE Biofuel Energy Management Division, Andy Ulgado, atol sa gipahigayon nga ” Kapihan sa PIA” dinhi sa Cebu bag-ohay pa lamang. 

Matud pa ni Ulgado gumikan sa agrikultural nga aspeto ug sa katukuran sa nagkadaiyang sugar milling sa probinsya nitaas ang kahigayonan niini sa pag prodyus og alternatibong enerhiya tungod kay ang mga galingan sa tubo ug mga agrikultural nga kalihukan sa mga tawo makapadugang sa produksyon sa solar ingon man wind energy nga maayong tinubdan sa biofuel ug geothermal energy. 

Dugang pa niya nga isip tubag ning maong kalambuan ang DOE kasamtangan na’ng naghatag og pagtugot sa mga nagkalain-laing kontraktor aron mopahigayon og mga drillings, survey og eksaminasyon niadtong mga lugar nga posibleng tinubdan sa enerhiya. 

Gisiguro usab ni Ulgado nga ang ilang ahensya  mototuk gayud sa mga proseso’ng pagahimoon sa matag kontraktor aron pagsiguro nga pahimuslan kini sa katawhan ug aron masiguro usab nga sa higayon nga masugdan ang proyekto makompleto gayud kini.

Sa kasamtanggan ang bag-o lang  na set-up nga 1.3 mega watt Libertad Gas didto sa siyudad sa Bogo amihanang bahin sa Sugbo gipaabot nga magsugod na unya kini sa ilang operasyon isip  power generation nga molungtad sa lima hangtod unom ka tuig.

Ug laing lima pa usab ka contractors ang nagpadayon sa ilang proseso sa pagsusi sa uban pang mga lugar sa probinsya nga posibleng aduna’y tinubdan sa enerhiya.  (PIA-CEBU/AS)