Tulo ka mga lungsod sa NegOr nakadawat ug pagdayeg alang sa ilang pagkugi sa pagkab-ot sa MDG

DUMAGUETE CITY, June 7 (PIA) --- Tulo ka mga lokal nga pangagamhanan sa Negros Oriental ang nakadawat ug pagdayeg alang sa ilang pagkugi sa pagkab-ot sa Millennium Development Goals (MDG), ilabi na ang pagpamenus sa child mortality ug ang pagpausbaw sa maternal health.

Atol sa usa ka press conference, si Prof. Carlos Magtolis, Jr. sa Social Watch Visayas nagkanayon nga ang La Libertad, Sibulan ug Valencia mao ang tulo ka mga lungosd sa probinsiya nga nakakuha sa labing taas nga marka sa pagkab-ot sa child ug maternal mortality rates. 

Apan kon hisgotan ang nasyunal nga lebel, dili kini susama sa mga nahisgotang mga lugar, kini matod ni Prof. Leonor Briones sa Social Watch-Philippines.

Sigon pa niya nga makab-ot ang tinguha sa pagpamenus sa infant mortality rate sa tuig 2015 apan kon kabahin na sa maternal mortality, lisod na kining makab-ot kon ibase sa mga datos niini.

Matod ni Briones nga mas malampuson pa kini kon ang mga nahisgotang mga munisipyo sa Negros Oriental makakab-ot sa zero goal sa maternal mortality rate.

Ang Negros Oriental anaa sa ika-21 nga labing kabus nga probinsiya sa Pilipinas ug gusto nilang ipakita nga bisan pa man ug gitawag sila nga kabus nga probinsiya, naglantaw gihapon kini sa ilang mga katawhan.

Ang nasyunal nga pangagahamnan ubos sa andimistrasyon ni Presidente Benigno Aquino III gipatas-an alokasyon sa badyet alang sa edukasyon, panglawas, agrikultura ug kalikopan sa tinguha niini nga makab-ot ang MDG sa dili pa ang tuig 2015. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas)

=========

Breast cancer padayon ang pagsaka

CENTRAL VISAYAS, June 7 (PIA)---Usa ka grupo sa mga eksperto sa cancer nipasidaan nga ang paglambo sa ekonomiya, nga giubanan sa pagkunhod sa birth rate, napanlantawan nga adunay pagsaka sa breast cancer.

Sa uwahing taho sa mga kaso sa cancer sa nasud, ang Philippine Cancer Society (PCS) nagkanayon nga ang risgo sa cancer sa mga Pilipino nga kababayen-an nga wala pa kasulay ug buntis kalimaon ang kapeligro kay sa mga babaye nga nakasulay na ug buntis lima ka higayon o pataas.

Mga kababayen-an nga sayo ang pagregla, o dugay nga menopausal, kadtong mga walay anak, ug kadtong mga babaye nga magbuntis sa una nga anak sa edad nga 30 pataas, adunay labing dako nga risgo sa maong sakit.

Sumala sa PCS, tungod kay ang pagbuntis ug lactation makapakgang sa padayong pagprodyus sa estrogen, ang mga babaye nga aduna nay mga anak partikular na sa mga nagbreastfeed adunay ubos nga peligro sa breast cancer.

Ang breast cancer niposte nga una sa mga top cancer sites sa mga kababayen-an nga adunay gibana-bana nga 12.262 nga bag-ong kaso ug 4,371 nga namatay sa niaging tuig. (PIA 7/mbcn/Angie P. Amodia)

=========

Nagkataas nga demand sa eco-friendly materials makabanepisyo industriya sa abaca

CEBU,  June 7 (PIA)---Ang pagsaka sa demand alang sa mga environment-friendly materials sa kinatibuk-ang merkado maghatag ug dakong oportunidad sa industriya sa Abaca sa nasud sa pagposte ug dakong pagtubo sa sunod nga mga tuig.

Usa ka report gikan sa Fiber Industry Development Authority (FIDA) nibutyag nga ang industriya sa Abaca sa nasud nag-atubang ug hayag nga market prospects ilabi na sa export market, samtang ang mga konsumidor ug mga mangagama sa tibuok kalibutan nibalhin ngadto na sa paggamit sa mga produkto sa abaca isip hulip sa mga synthetic o mga dili malata nga mga materyales.

Ang abaca isip renewable resource mamahimo nga maayo nga kabahin sa solusyon sa climate change.

Tungod niini, ang report sa FIDA nagkanayon ang ang eco-friendly materials sama sa abaca gigamit sa mga industriya alang sa ilang mga produkto sama sa home furnishings ug housewares, fashion ug accessories, packaging sa pagkaon, apparels ug uban pang mga butang.

Ang kalamboan sa bag-ong gamit sa abaca fiber sa mga automotive industry nakatampo sa pagsaka sa demand sa Philippine fiber.

Sa Sugbo, ang mga export players nagsugod na sa ilang tinguha sa “green” nga operasyon aron pagpahimulos sa nagkataas nga environment-conscious nga mga konsumidor sa tibuok nasud.

Sa niaging tuig, ang European Commission nianunsyo sa ilang girilis nga usa ka milyon Euros o gibana-bana nga P65M alang sa Cebu-based nga gagmay ug midyum nga enterprise players, partikular na sa mga exporters.

Ang programa napatuman pinaagi sa tulo ka tuig nga SMART-Cebu (SMEs Environment Accountability, Responsibility, and Transparency) nga programa. (PIA 7/mbcn/Angie P. Amodia)

===========

NCRPO misusi sa mga eskwelahan sa kaulohan

MANILA, June 7 (PIA) --- Ang National Capital Region Police office (NCRPO) mipahigayon ug ronda sa nagkalain-laing eskwelahan sa Metro Manila sa pag-abli sa klase kagahapon. Matud kang NCRPO chief, Allan Purisima, ang pagpakatap sa mga kapulisan sa nagkadaiyang eskwelahan anaay duha ka rason, maghimo ug ronda ug magbutang ug tawo alang niining students and parents’ assistance desks. Si Purisima miingon usab nga gawas sa pagronda aron sa pagsiguro niining seguridad sa mga estudyante, ang mga kapulisan nga gipakatap sa mga eskwelahan mihatag usab ug mga leaflets alang sa kasayuran niining seguridad, stickers ug “Subukan Nyo Po Kami” nga mga cards ngadto sa mga estudyante, ginikanan labot na ang mga maestro ug ubang opisyales sa eskwelahan nga anaa sulod sa eskwelahan. Miingon siya nga ang presensiya sa mga kapulisan magpadayun sulod sa eskwelahan diin maghimo ug mga inspeksyon sa mga umaabot nga mga adlaw. Ang NCRPO chief miingon nga sukad pag-Dominggo, ang pagpakatap sa mga kapulisan sa lain-laing eskwelahan sa Metro Manila gibuhat aron sa pagsiguro sa ilang pagpangandam sa abli sa klase ilabi na ang seguridad sa mga estudyante. Si Purisima miingon nga mibuhat usab sila ug hiniusa sa Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) aron pagpahilayo sa mga estudyante niining mga drug traffickers. (PIA-7mbcn/Ailene G. Limutan)

=========

Mga traysikul drayber sa NegOr nagsugod na pagdawat sa ilang mga Pantawid Pasada fuel cash assistance

CEBU CITY, June 7 (PIA) --- Mokabat sa 19 ka mga Local Government Units (LGUs) sa Negros Oriental ang nagsugod na pagdawat sa mga tseke alang sa mga traysikul drayber gikan sa Department of Interior and Local Government (DILG) isip tabang pinansyal ubos sa Pantawid Pasada Program.

Sa kinatibuk-ang 25 ka mga LGU sa probinsya, 19 ka mga tseke ang giturn-over ngadto sa mga LGU nga adunay kantidad nga P723, 450 alang sa 4, 823 ka mga kwalipikado ug DILG-validated nga mga tricycke franshisee-drivers.

Matud ni Deidre Aranas sa DILG, ang laing nahabiling unom ka mga LGU sa siyudad sa Bayawan, Guinghulngan, Mabinay, Sta. Catalina, Valencia ug Canlaon padayon pang nagpaabot sa ipagawas ang ilang mga tseke ug resolusyon gikan sa lokal nga konseho nga nagtugot sa mga mayor sa pagsulod ug us aka memorandum tali sa DILG.

Ubos sa maong programa, matag usa ka drayber sa traysikul makadawat ug us aka one-time cash  nga nagkantidad ug P150.00 samtang ang PUJ makaangkon ug Panatawid Pasada Card nga adunay kantidad ng P1,050.

Ang mga LGU nga una nang nakadawat sa tseke nagsugod na sa pagpang-apod-apod sa ayuda ngadto sa mga drayber samtang kadtong wala pa makadawat gituohang makadawat karong sunod nga semana.(PIA-7/mbcn/Maryknoll B. Lague)

=========

Kapolisan mideklara nga "generally peaceful" ang unang adlaw sa klase dinhi sa Sugbo

CEBU, June 7 (PIA) --- Usa ka dako nga opisyal sa kapolisan ang mideklara sa pag-abli sa klase kagahapon isip “generally peaceful”.

Mokabat sa 90 porsiyento ka mga sakop sa kapolisan kagahapon ang gipakatap sa nagkalain-laing tunghaan, terminal ug kadalanan aron pagseguro nga mamahimong malinawon ug hapsay ang unang adlaw sa klase.

Kini human mideklara ang Police Regional Office Director Ager Ontog ug full alert level alang sa paghatag ug hugot nga seguridad sa mga tunghaan.

Si Ontog kagahapon, uban si CCPO Chief Ramon Melvin Buenafe mipahigayon ug inspeksyon sa tulo ka mga public schools sa siyudad sa Sugbu ug namahayag nga ang proseso hapsay ug walay dagkong kasamok nga nahitabo.

Si Cebu Provincial Police Office (CCPO) Director Patrocinio Comendador sa iyang bahin planong hingusgan ang police visibility sa mga night high school sa tuyo nga ipakunhod ang lebel sa kriminalidad atol sa kagabhion sama sa pagpanulis ug gang war.(PIA-7/mbcn/Maryknoll B. Lague)

=========

Cash card ayaw iprenda, DSWD mibalik-balik sa pagpahimangno CEBU CITY, June 7 (PIA) --- Ang Department of Social Welfare and Development sa Central Visayas (DSWD-7) miabiso sa mga benepisyaryo sa Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps) nga dili gamiton ang ilahang mga cash cards isip garantiya niining mga pautang. Information officer Aileen Lariba of DSWD-7 miingon nga ginadili gayud ang paggamit niining Pantawid Pamilya cash cards isip kolateral sa pagpangutang. Ang 4Ps nga programa usa ka conditional cash grant nga mitarget sa mga pobreng pamilya. Gipangusgan ni Lariba ang pag-awhag sa kooperasyon sa publiko ug kinahanglang mutabang ug mabinantayon aron ang paggamit niining cash card/grants dili maabuso. Bisan unsang violation moresulta kini sa diretsong pagkasuspenso ug pagkawagtang sa lista sa apil sa mga benepisyaryo niini nga programa. Ang DSWD hotline numbers alang niining mga pangutana sa 4Ps  kay (0918)9122813 o (0917)3815555 (ex. 4ps (space) pangalan(slash)reklamo or 4ps Juan Cruz/ Tanjay City/Wala ko sa payroll. (PIA-7//mbcnAilene G. Limutan, CTU)

=========

Taliwala sa mga problema, hapsay ug malinawon ang pagsugod sa klase dinhi sa CV

CEBU CITY, June 7 (PIA) --- Bisan pa man sa dakong kakuwang sa mga magtutudlo ug mga lawak tunghaan atol sa pagsugod sa klase kagahapong adlawa, ang Department of Education (DepEd) -7 mideklara nga hapsay ug malinawon ang unang adlaw sa klase sa Sugbu lakip na sa kinatibuk-ang Central Visayas.

Matud sa assistant director sa DepEd 7 Carmelita Dulangon, bisan pa sa daghang mga problema nga nasugatan kagahapon gipaningkamotan sa ilang buhatan ang pagtubag sa mga panginahanglan sa mga tinun-an.

Adunay natala and DepEd nga 466,371 nga mga tinun-an sa Suugbu karong tuiga.

Sa kinatibuk-ang gidaghanon, 32,267 ang mga pre-schoolers, 302,774 ang mga tinun-an sa elementarya ug 131,330 sa sekondarya.

Sa Central Visayas, ang DepEd mitala ug 977,687 sa elementarya ug kindergarten ug 412,050 ang nagtungha sa high school.

Kabahin sa pag-abag sa mga pangutana sa mga estudyante ug mga ginikanan, ang mga tunghaan adunay gibutang nga mga help desk sa mga school covered courts aron pag-atiman sa mga pangutana.

Aduna usa'y gibutang nga duha ka mga barangay tanods sa gawas sa mga gates sa tunghaan aron paghatag sa dugang seguridad.(PIA-7/Maryknoll B. Lague CTU)

==========

Lungsod sa Cordova buboan ug dagkong infa projects sa kagamhanan sa probinsya

CEBU CITY, June 7 (PIA) --- Mokabat sa P100M nga kantidad ang giaprobahan kahagapon sa Cebu Provincial Board alang sa major reclamation ug mga proyekto sa mga pantalan sa lungsod sa Cordova ug norte nga bahin sa Sugbu.

Ang maong kantidad kabahin sa 2011 supplemental budget nga mokabat sa P208. 233M.

Matud pa, ang P100M maoy gamiton alang sa pagpondo sa Airport/Seaport project ug lain pang mga Economic enterprise Site Development Program.

Ang programa naglangkob sa Cordova Reclamation Project, Daan Bantayan roll-on roll off Port ug Camotes Airport.

Sa laing bahin, ang nahibiling P108.2M sa supplemental budget maoy gamiton alang sa lain-laing tuyo sama sa Local Disaster Risk Reduction and Management Fund nga nagkantidad ug P5.638M ug Provincial Development Assistance Fund (PDAF) nga nagkantidad ug

257.889M. (PIA-7/mbcn/Maryknoll B. Lague)

==========

Dep Ed 7 midasig sa mga maestra nga motudlo ug mga tinun-an nga magtoon

By: Juju S. Manubag

CEBU CITY, June 7 (PIA) --- “Kung ang magtutudlo motudlo lang ug ang mga tinun-an, magtoon lang, go na gyod”, mao kini ang madasigong mensahe ni Department of Education (DepEd) Assistant Regional Director Carmelita Dulangon alang sa pag-abli sa klase bisan pa man sa kakuwang sa mga lawak saringan, libro ug mga maestra.

Si Dulangon miingon nga ang dakong maapektohan kay kadtong dili moeskuyla sa tibuok tuig kay wala kiniy makat-unan ug walay grado nga makab-ot tungod ilang tinguha mao ang edukasyon para sa tanan ug mitino sila ug siyento porsiyento (100%) nga pagpatala sa mga tunghaan.

Matod pa ni Dulangon anaa ang SPED centers alang niadtong mga bata nga espesyal ug panginahanglan. Ug alang usab sa mga dagko na ug edad nga motungha, anaa usab ang Alternative Learning System kon (ALS) ug night schools alang niadtong dili makatungha sa buntag, dungag ni Dulangon.

Sa pag-abli sa klase kagahapon, si Dulangon nisulti nga sa kinatibuk-an malinawon kini.

Dihay mga suliran nga mitumaw apan masaligon si Dulangon nga masulbad ra kini sa mga principal sa mga tunghaan.

Misulti usab si Dulangon nga wala gayoy balibaran nga magpatala aron motungha sa klase ug wala usab mga amutan nga ipahigayon sulod sa tuig sa mo-Kindergarten hangtod kwarto grado.

Mahimo ra nga nga sa Agosto na mangolekta sa mga kinto grado hangtod fourth year hayskol nga mga tinun-an apan boluntaryo kini ug ang makolekta mao lamang ang PTA, Boy Scout, Girl Scout, anti-TB, school publication ug membership sa student organisasyon. Pinasubay kini sa DepEd order numero 41.

Si Dulangon miingon nga ang dili pagbayad sa mga amutan sa mga tinun-an dili himoon nga rason nga dili pirmahan ang clearance, ang pagdili paghatag sa report card o kaha dili paapilon sa eksamen.

Si Dulangon midungag sa pagsulti nga angay nga respetohan ang bati-on sa tinun-an ug ipasaad lang ang ginikanan ug anus-a kini mobayad o kaha mohatag sa mga kulang nga mga rekisito sa pagpatala niini sa tinun-an.

Alang sa mga magtutudlo, si Dulangon aduna usab siyay pahimangno nga sa pag-usbaw sa suholan sa maestra karong bulana diin ang Teacher 1 magdawat na ug kapin disisiete mil pesos (P17,000) matag bulan, mihangyo si Dulangon nga doblehon ilang pagkugi, panggaon nila ang mga kabataan ug samahon nila nga ilang mga bata, mosayo ug adto sa tulunghaan, ug mag-inandamon sa ilang klase.

Si Dulangon aduna usab mga panghimangno sa mga ginikanan nga diha pa lang sa ilang mga panimalay, ang mga bata tun-an na sa kadaot nga mahimo sa lawas ug pataka ug palit sa kan-onon sa gawas kay dili niya mahilisan. Pabalonan nila ilang kabataan ug masustansiyang pagkaon, padalhan ug labakara, panyo, payong, kapote ug pahimangno-an sa dili pagkuyog o moduol sa wala ilhi nga tao ug labaw sa tanan, ila kining ihatod ug kuhaon ilang kabataan inig sulod ug pauli gikan sa tulunghaan aron malikay sa dautan nga barkada o bisyo o adto sa komputeran o kaha mahisama sa nahitabo sa kontrobersyal nga si Ella Joy Pique.

Alang usab sa mga local chief executives (LCEs) tungod walay police powers silang taga-DepEd, si Dulangon mihangyo nga monitoron ug pangdakpon mga lugar nga anaay pasugalan ug imnanan sa makahubog nga ilimnon nga anaa sa duol sa duol sa tunghaan.

Mao na nga ug ang magtutdlo motudlo lang ug ang mga tinuan-an magtuon lang, go na gyod miingon si Dulangon kay gawas niini, tulubagon na nila sa DepEd.(PIA-Cebu/JSM)