Prisohan sa Talisay ipatuman ang pagdili sa pagpanigarilyo sulod sa center

CEBU CITY, June 15 (PIA) --- Ang Talisay City Rehabilitation and Detention Center (TCRDC) sa Barangay Maghaway usa na ka prisohan nga magpatuman sa pagdili sa pagpanigarilyo sa sulod sa center.

Ang mando sa pagdili niining pagpanigarilyo ni TCRDC Warden Renante Rubio milabot dili lamang sa mga piniriso kundi apil na usab ang tanang mga ginsakupan niini ug mga sibilyan nga mobisita.

Si Rubio miingon nga wala siya nagbutang ug lugar nga pwedeng manigarilyo sa usa ka ektarya niining TCRDC aron pagsiguro nga bisan usa ka piniriso dili mudagkot sa ilang sigarilyo.

Ang maong mando isip pagtubag ni Rubio sa memorandum order gikan sa Bureau of Jail Management and Penology (BJMP) aron pagpatuman niining palisiya sa dili pagpanigarilyo sa tanang pasilidad sa prisohan.

Sa usa ka pakighinabi, misulti si Rubio nga dili niya diha-diha dayung ipatuman ang maong mando tungod usa sa mga pangitaan sa mga piniriso mao ang pagpamaligya ug sigarilyo sa prisuhan.

Misulti si Rubio nga hatagan niya ug igong panahon ang mga piniriso sa paghurot sa ilang pundo nga igbabaligya nga sigarilyo sulod sa duha ka semana. Pagkahuman niana, ipatuman dayun niya ang maong palisiya. (PIA-7mbcn/Ailene G. Limutan)

=========

Mga Pilipino kinahanglang mutabang sa nasud nga makagawas niining mga kalamidad ug kapobrehon

CEBU CITY, June 15 (PIA) --- Ang Pilipinas misaulog sa ika-113th nga adlawng kagawasan karong tuiga, diin usa ka hagit sa mga Pilipino ang pagtabang sa nasud sa aron makalinggawas pahilayo niining mga kalamidad ug kapobrehon diin hinungdan sa kadali niining madutlan sa mga kadautan ug climate change. Sumala pa sa data nga gipakita, kada bagyo nga muhapak diin ang nasud dili andam, ang mga resulta susama ra nga anaa ang nasud sa usa ka gubat. Usa ka pagtuon sa World Bank sa tuig 2004 mipakita nga ang tinuigang resulta niining mga kalamidad sa ekonomiya mukabat sa US$500M o halos cuatro porsiyento sa Gross Domestic Product (GDP). Sa mga rural nga mga lugar diin daghan ang kapobrehon ang grabeng nag-antos niining resulta sa mga kalamidad. Lain usab nga pagtuon sa ekonomiya niining climate change nga gidumala sa Asian Development Bank, ang nasud mawagtangan ug sais porsiyento sa GDP kada tuig sa tuig 2100 kung balewalaon lang ang kakuyaw niining climate change. Si Senador Loren Legarda, chair sa komite sa senado sa environment ug climate change miingon nga kung kini nga kawad-on magpadayun kada anaay kalamidad nga mahitabo sa nasud, ang kauswagan padayung mapugngan. Dugang ni Legarda nga ang kada nasudnon sa kada komunidad kinahanglang apil sa tanang pagpangusog sa paghimo sa nasud ug malig-on kontra niining mga kalamidad. Si Legarda mipahinumdom sa mga Pilipino sa karon nga henerasyon nga kinahanglang maninguha sa paglupig niining mga hagit. Dugang usab ni Legarda nga ang kining climate change dili lamang usa ka siyentipiko ug kalikupan nga isyu kundi apil na niini ang tanan nga hulga sa tawhanong katungod susama sa pagkaon, mainom nga tubig, puy-anan, disenteng panginabuhian ug ang unay’ng kinabuhi sa taw. (PIA-7mbcn/Ailene G. Limutan)

===========

Ang DepEd andam na alang sa Rizal fun run

CEBU CITY, June 15 (PIA) --- Ang Department of Education (DepEd) miingon nga anaa na sila sa igong pagpangandam alang niining sunod-sunod nga fun run sa tibuok nasud karong umaabot nga Hunyo 19 aron pagselebrar sa 150^th nga birthday ni Dr. Jose Rizal.

Imbes mobayad sa rehistro, ang mga moapil giawhag sa paghatag ug donasyon o pagpirma ug saad nga magsulti kung unsa ang ilang mahatag aron pagpa-usbaw sa edukasyon sa mga publikong eskwelahan.

Si Education Secretary Armin Luistro miingon nga ang atuang national hero nangusog gayud niining edukasyon alang natong mga Pilipino.

Ang mga moapil sa maong dagan anaay kapilian nga usa, duha, o tulo ka kilometro nga lakaw o dagan.

Ang maong fun run pasiugdahan sa tanang mga DepEd division office sa tibuok nasud.

Ang DepEd pinaagi niining Adopt-A-School Program (ASP) magbutang ug booth alang sa pagdawat niining mga donasyon ug aron usab maoy modumala sa pledge form. Anaa kini sa tanang rehiyon ug mga division offices sa tibuok nasud.

Ang mga donasyon mamahimong mga gamit sa eskwela, mga gamit sa klasehan, klasehan ug mga gamit sa shop.

Ang mga muapil mamahimo usab musaad nga muhatag ug peer counseling, pagtabang sa mga magtutudlo sa pagpangandam sa mga visual aids ug pagtabang sa paggam sa eskwelahan ug pagpatarung niini. (PIA-7//mbcnAilene G. Limutan)

==========

“Community solar garden” bag-ong power source nga angay sa nasud

CEBU CITY, June 15 (PIA) --- Tungod ang Pilipinas usa ka nasud nga mas daghan ang panahon nga anaay adlaw, mamahimo kining magamit alang sa usa ka community solar garden diin makahatag ug kuryente sa mga kabalayan pinaagi sa pagbutang niining solar panels sa lugar.

Matud ni Greg Ching sa Solar Gardens Institute sa nahitabong 2011 Colorado Renewable Energy Conference nga ang mga bag-ong teknolohiya karong panahona maoy maghatag ug kapasidad sa mga komunidad sa pagbuhat ug unay nga gigikanan sa kuryente sa pagpatukod niining solar garden sa usa ka komunidad.

Dugang usab ni Ching nga panahon na aron mogama ug community solar garden.

Ang maong community solar energy maghatag sa bisan kinsa ug unay nga solar panels diin magbuhat ug clean energy nga barato ug mamahimong magamit sa tanan.

Apan matud usab ni Ching nga ang maong tinguha daghan pa ug agian nga mga proseso kay bisan ang Estados Unidos usab gamay ra ang porsiyento nga migamit niining community solar energy sa pagkakaron. (PIA-7/mbcn/Ailene G. Limutan)

=========

DENR tumong ang 1.5-M ka mga kahoy sa Negros Oriental sulod sa unom ka tuig

DUMAGUETE CITY, June 15 (PIA) --- Ang mga Negrenses mamahimo nang maglantaw sa mas green nga Negros Oriental human ang Department of Environment and Natural Resources (DENR) mipatuman sa unom ka tuig nga National Greening Program sa probinsiya sugod karong tuiga.

Si Provincial Environment and Natural Resources Officer (PENRO) Oscar Magallones sa bag-uhay nga nahitabong panagtigum miingon nga ang DENR tinguhang motanom ug 1.5 million ka mga kahoy sa 1.5 million ka ektarya sa tibuok probinsiya sulod sa unom ka tuig.

Aron pagsugod sa selebrasyon niining Environment Month, si Magallones miingon sa nahitabong panagtigum nga gipasiugdahan sa Philippine Information Agency nga karong tuiga tumong nila ang 100,000 ka ektarya dayun 200,000 ka ektarya sunod tuig.

Ang National Greening Program isip tuman sa Executive Order No. 26 nga giisyu ni Presidente Benigno Aquino III, ug Executive Order No. 23 nga mipugong sa pagpamutol ug kahoy sa kalikupan ug ang mga nahabilin niini.

 Dugang usab niya nga ang Presidente mimando sa kada empleyado ug estudyante sa nasud nga motanom ug bisan napulo ka seedling kada tuig sulod sa unom ka tuig aron pagpahalapad niining reforestation.

Si Presidente Aquino bag-uhay lang miisyu ug Executive Order no. 125 nga nagdeklarar sa tuig 2011 isip National Year of Forest duyog sa deklarasyon sa United Nation nga International Year of Forest karong tuiga.

Istatistika gikan sa DENR mipakita nga sulod sa 540,000 ka mga ektarya nga yuta sa Negros Oriental, diyes porsiyento ra o 54,000 ka ektarya ang nagpabiling labot niining kalikupan.

Ang labot niining kakahuyan sa tibuok nasud anaa sa 7.2 million ka ektarya. (PIA-7/mbcn/Ailene G. Limutan)

==========

Kapin sa 1.6M  ka panimalay ang nakabenepisyo sa Conditional cash transfer nga programa

  CEBU CITY, June 15 (PIA) --- Kapin sa 1.6 million nga mga panimalay ang nakabenepisyo niining P21B nga conditional cash transfer (CCT) nga programa sa gobiyerno nga gihuptan sa Department of Social Welfare and Development (DSWD).

DSWD Secretary Corazon Juliano-Soliman miingon sa mga miyembro sa Senate Oversight Committee sa Public Expenditures nga ang CCT nga programa, bahin niining Pantawid Pamilyang Pilipino program (4Ps) milukop na sa 75 sa 138 ka mga siyudad sa nasud.

Ang DSWD anaay 950 ka rehistrado nga mga benepisyaryo sa 1,400 ka mga munisipalidad matud ni Soliman.

Kini nagpasabot nga ang P4.127B sa 17B nga gigahin alang niining cash grants alang sa edukasyon ug mga gastuon sa health ang nahatag na.

Dugang usab ni Soliman nga kadaghanan sa mga benepisyaryo anaa sa Mindanao, diin labing taas ang kahimtang niining kapobrehon.

Labot niining midawat, mukabat sa 384,815 ka mga indigenous nga mga taw ug 89,000 ka mga pamilya nga anaay dili mominus sa usa ka miyembro ang anaay apan. (PIA-7mbcn/Ailene G. Limutan)

==========

Gaymay’ng magpapatigayon makahuwam ug puhunan sa ubos nga tubo
By Eli C. Dalumpines

CEBU CITY, June 15 (PIA) – Giaghat ang mga pamilya nga dunay tinguhang motukod ug ginagmay nga negosyo nga adto mohuwam sa Self Employment Assistance – Kaunlaran (SEA-K) dinhi sa Tunga-Tungang Kabisay-an inay adto moduol sa mga tigpahuwam ug kwarta  nga managyo ug taas nga tubo.

Ubos sa maong programa, ang mga benepesyaryo mahimong makahuwam ug kutob P10,000 aron magamit nga puhunan alang sa negosyo.

Matud ni Rizalina Patindol, SEA-K Project Development Officer nga kasagaran sa moduol kanila kadtong matawag na ug economically active o duna nay igong katakus nga modumala sa ilang mga negosyo.

Ang mga benepisyaryo niini nga programa sa Department of Social Welfare and Development(DSWD), suma pa ni Patindol, moagi ug makuti nga paghashas human sila i-rekomendar sa mga lokal nga pangagamhan alang sa proyekto.

Miaghat si Patindol sa mga molupyo nga suwayan nila sa paghuwam sa SEA-K nga nagtanyag lang ug tres (3) porsyento nga tubo diin bayaran kini sulod sa duha ka tuig.

Dugang pa niya nga sunod nga itanyag sa SEA-K mao ang housing program diin mopahuwam kini ug mokabat P30,000 ngadto sa P50,000 nga kantidad alang sa housing loan.

Si Mila Mahinay, usa nga may kakuli-an sa panglawas ug benepisyaryo sa nahisgutang programa, nagkanayon nga ang iyang kita sa pagpaninda ug bibingka nakatabang ug daku sa pagdugang sa kita sa iyang pamilya labi na kay usahay way klarong kita ang iyang bana nga usa ka mananagat. (PIA-Cebu/ECD)