Mga mag-uuma ug mananagat makabenepisyo sa subsidy program sa DSWD

CEBU CITY, June 9 (PIA)--- Di mominus sa 112,939 ka mga mag-uuma ug mananagat sa Central Visayas ang gidahumang makabenepisyo sa rice/food subsidy program sa Department of Social Welfare and Development (DSWD) nga gilunsad niadtong miaging semana.

Naglakip kini sa 47 ka mga lungsod sa Bohol, 53 sa Sugbo, 20 sa Negros Oriental ug unom sa Siquijor.

Ubos sa programa, kada panimalay sa mga nalakip nga mga lugar, makadawat ug P2,937 gikan sa DSWD.

Ang maong kwarta ihatag kanila isip ilis sa ilang pagtrabaho sa mga proyekto sa mga nasutang komunidad nga nalakip sa programa.

Ang programa naghatag ug temporaryong trabaho ngadto sa mga mag-uuma ug mananagat lakip na sa ilang mga pamilya kinsa motrabaho sa mga risk reduction projects ug ubang mga kalihokan sa ilang tagsa-tagsa ka mga komunidad. 

Nakita usab nga kini makapasaka sa kinitaan sa mga benepisyaryo ug sa susamang pamaagi, makapadasig sa partisipasyon sa komunidad sa pagpaimplementar sa proyekto nga makaprepar kanila sa pagtubag sa mga post disaster activities lakip na ang kagutom ug seguridad sa pagkaon.

Pinaagi sa mga proyekto, ang mga benepisyaryo makapalambo sa ilang produksiyon sa pagkaon sama sa konstrusiyon sa mga atabay ug irigasyon sa mga kanal ug pagpreparar sa ilang umahan.

Ang Social Welfare and Development Office sa mga nasutang mga komunidad, ang Department of Agriculture ug ubang ahensiya nga nakig-alayon sa DSWD maoy modumala sa mga proyekto. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas)

=========

Pangagamhanan sa siyudad sa Sugbo dungan makigsaulog sa nasud sa ika-113 nga  Philippine Independence Day

CEBU CITY, June 9 (PIA) ---Ang panggamhanan sa siyudad sa Sugbo pinaagi sa Cultural and Historical Affairs (CHAC) dungan makigsaulog sa tibook nasud sa ika-113 nga Philippine Independence Day karong Dominggo, Hulyo 12, 2011.

Ang makasaysayano n nga adlaw saulogaon nga adunay misa, hamubo nga programa ug Grand Civic-Military parade nga magtipon alas singko sa kadlawon karong Dominggo sa Cebu Buisness Park ug Gorordo Avenue ug opisyal nga sugdan alas sayis sa buntag.

Ang maong parada moagi sa Gen. MAxilom Avenue, Fuente Osmeña and Osmeña Blvd. ug mahuman sulod sa Cebu City Sports Center.

Sulod sa Sports Center ang mga sumasalmot nga mga ahensiya, mga magtutungha ug ubang mga partisipante moapil sa seremonya sa pag-isa sa bandera sa Pilipinas, misa ug sa mubo nga programa.

Ang Independence Day kada tuig isaulog sa tibook nasud isip paghatag ug pagtahod sa mga bayani ug sa mga katigulangan kinsa nakig-away alang sa kagawasan sa nasud gikan sa mga langyaw nga gustong mosakop kanato.

Silang Philippine National Police (PNP) PRO-7 Director General Ager Poblador G. Ontog, Central Command Commander Lt. Gen. Ralph Villanueva ug Cebu City Police Office (CPPO) Director P/SSupt Ramon Melvin Buenafe mosalmot usab kauban ang mga opisyales sa siyudad, academe, mga membro sa Association of Regional Executives National Agencies (ARENA-7) ug ubang mga civic group sa pagsaulog sa kalihokan.

Ang Cebu City Cultural and Historical Affairs Commission (CHAC) kauban ang nasyunal nga panggamhanan sa paghatag ug pag-ila sa katawhan nga mipakita sa ilang dakong pagmahal sa Pilipinas pinaagi sa pagsakripisyo sa ilang mga kinabuhi alang sa atong kagawasan. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas, CTU)

==========

DBM mipagawas ug P1B alang sa suplay sa limpyong tubig

CEBU CITY, June 9 (PIA)--- Gatosan ka mga kabus nga mga munisipyo sa tibook nasud ang gikatakdang makabenepisyo gikan sa usa ka bilyon nga gipagawas nga pondo sa Department of Budget & Management. Matod ni DBM Secretary Florencio Abad nga ang pondo gamiton alang sa pagkonstrak salevel I ug level II nga water supply system sa mga lugar kon diin ang mga benepisyaryo sa conditional cash transfer (CCT) program nagpuyo. Sigon ni Abad nga ang administrasyon ni Aquino mikomitir sa pagpaminos sa mga tawo nga walay makanunayon nga akses sa limpyong tubig ug kini subay usab sa Millennium Development Goals sa nasud. Dugang pa, ang implementasyon sa mga proyekto kabahin sa pagbaton ug limpyong tubig usa ka hinugpong nga proyekto kauban ang mga social protection programs sama sa CCT. Ang gialokar nga pondo nga gipagawas ngadto sa Department of Health (DOH), ibubo ngadto sa 1.5 ka bilyon nga badyet alang sa Potable Water Supply nga giaprobahan sa Kongreso ubos sa General Appropriations Act of 2011. Ang nahibiling P500 ka milyon ipagawas alang sa mga walay tubig nga mga relokasyon ug sa mga munisipyo nga walay Basic/Emergency Obstetric ug Neonatal Care Facilities ug sa labing kabus nga mga barangay kon diin wala malakip sa gatosan sa mga nasutang munisipyo. Bag-ohay lang karong tuiga, ang the Department of Health (DOH), Department of Interior & Local Government (DILG) ug National Anti-Poverty Commission (NAPC) mipirma ug usa ka kasabotan aron pakig-alayon sa mga ahensiya nga nagdumala sa water and sanitation program sa administrasyon ni Aquino. Ubos sa maong kasabotan, ang DILG ug NAPC mosuporta sa DoH sa pagpaimplementar sa programa ngadto sa mga komunidad ug mga relokasyon nga walay akses sa limpyong tubig. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas)

==========

DTI misigurado nga adunay kalidad ang mga baratong mga galamiton sa tunghaan

CEBU CITY, June 9 (PIA) --- Buyon sa pag-abli sa klase sa mga tunghaan sa tibook nasud, ang Department of Trade and Industry (DTI) mipamatuod nga ang mga konsumidor mamahimong gihapon nga mopalit ug mga barato apan adunay kalidad nga mga galamiton sa tunghaan.

Matod ni DTI Secretary Gregory L. Domingo nga sa kaso sa mga produkto sama sa krayola, sila nakig-alayon sa Food and Drug administration (FDA) ug the Department of Health (DOH) aron pagsigurado nga ang maong mga produkto luwas gamiton ilabi na sa mga bata.

Dugang pa niya nga ang kada crayon kinahanglan adunay label nga 'non-toxic' sa dili pa kini ipagawas sa merkado.

Gawas sa pag-monitor sa mga produkto, ang DTI usab adunay random nga pag-inspeksiyon sa mga galamiton sa tunghaan aron paggrantiya sa mga konsumidor nga ang mga produkto nga ilang gipamalit luwas gamiton.

Ang DTI naginspeksiyon sa kalidad sa mga galamiton sa tunghaan tungod kini subay sa Consumer Act of the Philippines or RA No. 7394 kon diin nag-require kini sa mga tigbuhat ug tig-apud-apud sa pagsunod sa minimum nga labeling requirements kon diin ang mga produkto kinahanglang naglakip ug trade o brand name, klase o gidak-on sa produkto, toxicity warning ug instruksiyon kon unsaon kini paggamit. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas)

==========

Pangagamhanan sa siyudad sa Dumaguete mipahiluna sa mga actibidades alang sa pagselebrar sa 113^thIndependence Day celebration

DUMAGUETE CITY, June 9 (PIA)---   Ang siyudad sa Dumaguete moapil sa tibuok nasud sa pag-selebrar sa ika 113th nga adlaw sa kalayaan (Independence day) nga adunay tema nga "Kalayaan: Paninindigan Ng Bayan" nga pagahimuon karong Hunyo 12 sa Quezon Park, siyudad sa Dumaguete.    Ang Dumaguete City Schools Division Superintendent nga si dr. ramir Uytico mao ang pinasidunggang dinapit atol sa selebrasyon.  Mga kawani sa City hall ug mga empleyado sa nasyunal ug lokal nga gobiyerno ug mga ahensiya nga anaa dinhi sa siyudad maghugop didto sa Quezon Park alang sa maong paghandum sa nahitabo kaniadto. Pagasundan kini sa dungan nga pagbagting sa mga kampana sa simbahan, taps ug ang pagbudyong sa mga siren, volleys ug ang pag-isa ug pagwagay-way sa mga gagmay'ng bandila sa eksakto'ng alas 7 sa buntag. Isunod and paghalad sa mga bulak ug mga lukong diha sa paanan sa monumento ni Rizal nga pangulohan ni mayor Manuel Sagarbarria, kauban ang bise-mayor Alan Gel Cordova, mga representante sa tulo ka mga distrito sa proninnsiya, gobernandor Roel degamo ug ang uban pang mga opisyales sa siyudad ug sa probinsya. Pagasundan kini sa pag-isa sa Philippine Flag ug ang pagkanta sa National Anthem. Aduna usa'y mo-resayit sa Panatang Makabayan nga pangulohan ni Cheryl Moana Cuba, usa ka Girl Scout ug isunod usab ang ekuminikal nga pagpangadye ni Bishop John Du, Silliman Pastor Rev. Elmer Saa, ug Jamal Tiburon sa Muslim community.  Aduna usa'y pagahimuon nga pagkanta sa "Bayan Ko"  nga pagakantahon ni Kyle Lemuel Juliano ug ang awit nga Kalayaan: kahapon, Ngayon at Bukas nga idalit sa mga estudyante sa Dumaguete Science High School. Ang 'love offering' karong tuiga ihatag sa Federation of Persons with Disability sa siyudad sa Dumaguete. (PIA-NegOr)

==========

Customs misaad sa pagpangusog sa paggukod sa mga 'environmental smugglers'

CEBU CITY, June 9 (PIA)--- Ang Bureau of Customs misaad sa pagkab-ot ug paggukod sa mga smugglers ilabi na kadtong nalambigit sa illegal nga pagkuha sa mga endangered ug mga giprotektahang mga kabtangan.

Sa usa ka pamahayag, ang Bureau of Customs miingon nga ang pagproteher sa natural nga mga kabtangan sa nasud maoy nag-unang anti-smuggling priorities subay sa pag-abiso nila sa mga 'environmental smugglers' o kadtong nalambigit sa ilegal nga pagnegosyo sa mga giprotektahang mga matang sa mga kabtangan.

Ang BOC kauban ang Department of Justice (DOJ) mipasaka usab ug mga tukmang mga silot batok sa mga tawo nga giila sa ahensiya isip mga "rapists of the ocean," nga nalambigit sa ilegal nga pagnegosyo sa mga kabtangan sa kadagatan.

Sa iyang bahin, si Customs Commissioner Angelito Alvarez midayeg sa Enforcement Group sa BOC alang sa ilang bag-ohay lang nga mga kalamposan alang sa kalikopan subay sa pagpanaad nini sa padayong pagproteher ug pagkonserba sa mga natural nga mga kabtangan sa nasud isip nasyunal nga prayoridad kanila. (PIA-7mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas)

==========

Junta Probinsyal sa Sugbu migahin ug P100 milyon

alang sa bag-ong pantalan, airport
By Eli C. Dalumpines

CEBU CITY, June 9 (PIA) -- Migahin ug P100 milyon ang Junta Probinsyal sa Sugbu alang sa pagtatukod ug bag-ong pantalan, airport ug alang sa reclamation sa magkalain-laing mga lungsod sa probinsya isip kabahin sa 2011 supplemental 
budget.

Ang maong gahin sa salapi gamiton aron mo-unsad ang Cordova Reclamation Project sa Lungsod sa Cordova, pagpahimo sa RORO Port sa Daanbantayan  ug sa pagpahimo ug airport sa Camotes  Island. Kini nga mga proyekto napanglantawan nga mopalambo sa ekonomiya ug tursimo niining mga dapita.

Ang nahisgutang pundo kabahin sa P208.2 milyon nga supplemental budget alang sa magkalain-laing programa ug proyekto sa Opisina sa Gobernador, Bise Gobernador ug sa Junta Probinsyal.

Atol sa ilang regular nga sesyon sa milabay’ng Lunes, ang Junta Probinsyal mi-apruba sa budget nga gi-sumiter ni Gobernador Gwendolyn Garcia kaniadto pang Mayo 20 ning tuiga. Wala hinoon kini dayon ma-tratar tungod kay wala man sila makapahigayon ug sesyon kaniadtong Mayo 30.

Ang pag-aprubar sa supplemental budget nagbalhin sa Legislative Assistance Fund (LAF) sa mga miyemro sa Junta gikan sa opisina sa gobernador ngadto sa Junta Probinsyal.

Karon nga na-aprubahan na ang supplemental budget, si Bise Gobernador Agnes Magpale mahatagan na usab ug gahum nga maka-appoint ug mga emplyado sa Junta Probinsyal, gahum nga gihikaw sa kanhi Bise Gobernador Gregorio Sanchez, Jr.

Si Magpale nakakuha ug P26 milyon isip iyang LAF ug laing P7.2 milyon alang sa general administration ug support services samtang ang mga miyemro sa Junta magbahin-bahin sa nahabiling P46.6 milyon nga LAF ug sa P22.8 milyon alang sa ilang general administration ug support service program. (PIA-Cebu/ECD)

==========

Mananagat, mag-uuma sa Tunga-Tungang Kabisay-an makapahimos 
sa food subsidy program sa gobyerno
By Eli C. Dalumpines

CEBU CITY, May 9 (PIA) – Labing minos 112,939 ka mga gagmay’ng mananagat ug mag-uma sa Tunga-Tungang Kabisay-an ang gilaumang makapahimos sa libreng bugas/pagkaon ubos sa food subsidy program saDepartment of Social Welfare and Development (DSWD) nga gilunsad sa milabay’ng semana.

Gitinguha sa DSWD nga ma-implementar ang programa sa tibook rehiyon karong Hunyo 15. Milangkob kini sa 47 ka mga lungsod sa Bohol, 53 sa Cebu, 20 sa Negros ug unom sa Siquijor.

Ubos sa maong programa, ang kada balay sa mga lugar nga gilangkuban niini 
makadawat ug P2,937 gikan sa DSWD. Ihatag ang maong kantidad bugti sa ilang serbisyo sa mga  proyekto nga itino unya sa mga lider sa mga komunidad nga ilawom sa programa.

Kining maong programa maghatag ug ginagmay’ng tabang sa mga mananagat ug mag-uuma pinaagi sa paghatag kanila ug temporaryo nga trabaho sa mga proyekto tumong sa pagpangandan ug pagpaminos sa epekto sa mga kalamidad nga ipahigayon diha sa ilang dapit.

Gipanglantawan usab nga makatabang kini pagpa-usbaw sa ilang kita, ug sa samang higayon, maka-aghat sa ilang partisipasyon pag-implementar sa mga proyekto nga may kalabutan sa kapangandaman sa mga kalamidad.

Pinaagi niini nga mga proyekto, mapalambo pa ang food production sa mga 
benepesyaryo pinaagi sa pag-andam sa ilang mga umhanan, paghimo ug mga atabay sa tubig ug mga kanal alang sa irigasyon.

Ang buhatan sa Social Welfare and Development niini nga mga komunidad, ang
Department of Agriculture ug uban pang kaabag sa DSWD maoy modumala ning maong mga proyekto. (PIA-Cebu/ECD)

=========

DOH-7: Pagbinantayon sa dengue hilabina nga ting-ulan na ron

by Juju S. Manubag

  
CEBU CITY, Hunyo 9 (PIA) – Mga awtoridad sa panglawas diri sa Sugbo mipahinumdom nga magbinantayon kita kay ting-ulan na usab ug lagmit mosaka ang gidaghanon sa masakit sa dengue ning panahona.

Si Dr. Lee James Maratas, ang hepe sa departamento sa mga kabataan sa Cebu City Medical Center (CCMC) miingon sa bag-o lang nga gipahigayon nga Kapihan sa PIA, nga misaka ang gidaghanon sa pagdawat nila ug mga pasyente sukad Enero hangtod niadtong Abril sa nasakit sa dengue ug ikumparar sa samang mga bulan sa miaging tuig 2010.

“Gikan Enero hangtod Abril rong tuiga, ang gidaghanon sa nasulod sa CCMC nga nasakit sa dengue miabot ug dos siyentos setentay uno kumparar sa dos siyentos baynte singko sa gi-dengue sa samang mga bulan sa niaging tuig o mitala ug pagsaka ngadto sa kwarentay sais ka mga kaso sa dengue,” si Maratas misulti.

Dunay 3 nga namatay sa dengue sa ositpal sulod unang 4 ka bulan sa niaging tuig samtang 2 ang namatay sa samang mg bulan karong tuiga, si Maratas midugang ug pahibalo.

Dali kaaayong mipunting si Maratas nga ang gidaghanon sa misulod sa pagpanambal sa CCMC sa dengue dili makapaalarma tungod dili nila matino ug taga-Sugbo ba gyod tinood ang mga pasyente tungod aduna silay patakaran nga dili pabalibaran si kinsa ang modangop sa ilang ospital nga nanginahanglan ug pagpatambal.

Kadaghanan sa nadawat nilang mga pasyente nga gi-dengue kay mga bata ug anaa sa edad nga 5 ngadto sa 9 ka tuig, si Maratas miingon.

“Among gi-awhay ang mga ginikanan, trabahante sa panglawas ug mga awtoridad sa mga tunghaan maingon man ang tibuok komunidad nga magbinantayon ug sa pagtabang sa pagpahibalo ug edukar sa uban sa kakuyaw sa sakit nga dengue”, si Maratas midugang ug sulti.

Ang makuli nga tambag sa doktor sa pangagamhan ngadto sa mga ginikanan nga magpakonsulta dayon ug ang ilang anak gihilantan ug walay pagkunhod sulod sa 2 ka adlaw.

“Dili kita mokumpiyansa ug ang atong mga anak adunay hilanat tungod usa kini sa sintomas sa gi-dengue,” si Maratas nagkanayon ug misubli ug ingon nga “ang dengue mahimong malikayan ug anaa ra nato unsaon kini sa paglikay. Kinahanglan mapasiugdahon kita sa paglimpiyo sa kanunay sa atong palibot ug ilabay ang mga tubig nga  dugay nang nalugdang sa gisudlan niini para malikay sa pagdaghan sa puy-anan sa mga lamok nga Aedes.”

Sa laing bahin, si Dr. James Chin nga usa ka medical specialist sa Vicente Sotto Memorial Medical Center (VSMMC) miingon nga mikunhod ang gidaghanon sa mosulod sa ilang tambalanan sa nasakit ug dengue.

“Gikan Enero hangtod Mayo rong tuiga, ang manulod sa ilang tambalan matag bulan sa sakit nga dengue miubos gikan sa siyento dose sa Enero ngadto sa setentay dos sa bulan sa Pebrero ug Marso ug mikunhod pa ngadto sa singkwenta sa bulan sa Abril ug ngadto sa kwarenta nga mga kaso hangtod Mayo 14 ug misuma total sa tres siyentos kwarentay sais ka mga kaso sa miaging 5 ka bulan rong tuig”, si Chin miasoy sa mao gihapong PIA forum.

Si Chin nagkanayon nga ang tres siyentos kwarentay sais ka mga kaso sa dengue gikan Enero hangtod Mayo rong tuiga kay pwerting layo-a sa kasagaran nga ginadawat nila nga usa ka gatos matag bulan sa samang mga panahon sa miaging tuig nga ang labing ubos anaa sa kinyentos ka mga kaso sa 5 ka bulan nga panahon.

1 ra ang namatay sa natala karong tuiga nga tres siyentos kwarentay sais nga gidaghanon sa dengue nga kaso samtang anaa sa saysenta ngadto sa setenta porsiyento ang nasulod sa ilang tambalanan nga mga bata, si Chin miingon.

Si Chin mipasangil nga ang pagkunhod sa gidaghanon sa nasakit sa dengue tungod sa kamabinantayon na sa mga ginikananan ug mga trabahante sa panglawas ug sa panlimbasog sa kagamhanan ug mga ‘stakeholders’ sa pagpahibalo unsa pagbugno ang makamatay nga sakit nga dengue.

Ang CCMC ug VSMMC miingon nga aduna silay mga ‘express lanes’ sa ilang mg tambalanan alang sa mga kaso sa dengue ug gisuspetsohan nga gi-dengue.

Ang Department of Health (DOH)-7 mi-apod-apod ug mga ‘flyers’ ug ‘brochures’ sa media ug unsaon sa paglikay sa dengue isip parte sa ilang pagpangampanya sa pagpahibalo ug pagtudlo hilabina nga panahon na sa ting-ulan. (PIA 7-Cebu/jsm)

==========

DOH-7: Pagbinantayon sa dengue hilabina nga ting-ulan na ron

by Juju S. Manubag

CEBU CITY, Hunyo 9 (PIA) – Mga awtoridad sa panglawas diri sa Sugbo mipahinumdom nga magbinantayon kita kay ting-ulan na usab ug lagmit mosaka ang gidaghanon sa masakit sa dengue ning panahona.

Si Dr. Lee James Maratas, ang hepe sa departamento sa mga kabataan sa Cebu City Medical Center (CCMC) miingon sa bag-o lang nga gipahigayon nga Kapihan sa PIA, nga misaka ang gidaghanon sa pagdawat nila ug mga pasyente sukad Enero hangtod niadtong Abril sa nasakit sa dengue ug ikumparar sa samang mga bulan sa miaging tuig 2010.

“Gikan Enero hangtod Abril rong tuiga, ang gidaghanon sa nasulod sa CCMC nga nasakit sa dengue miabot ug dos siyentos setentay uno kumparar sa dos siyentos baynte singko sa gi-dengue sa samang mga bulan sa niaging tuig o mitala ug pagsaka ngadto sa kwarentay sais ka mga kaso sa dengue,” si Maratas misulti.

Dunay 3 nga namatay sa dengue sa ositpal sulod unang 4 ka bulan sa niaging tuig samtang 2 ang namatay sa samang mg bulan karong tuiga, si Maratas midugang ug pahibalo.

Dali kaaayong mipunting si Maratas nga ang gidaghanon sa misulod sa pagpanambal sa CCMC sa dengue dili makapaalarma tungod dili nila matino ug taga-Sugbo ba gyod tinood ang mga pasyente tungod aduna silay patakaran nga dili pabalibaran si kinsa ang modangop sa ilang ospital nga nanginahanglan ug pagpatambal.

Kadaghanan sa nadawat nilang mga pasyente nga gi-dengue kay mga bata ug anaa sa edad nga 5 ngadto sa 9 ka tuig, si Maratas miingon.

“Among gi-awhay ang mga ginikanan, trabahante sa panglawas ug mga awtoridad sa mga tunghaan maingon man ang tibuok komunidad nga magbinantayon ug sa pagtabang sa pagpahibalo ug edukar sa uban sa kakuyaw sa sakit nga dengue”, si Maratas midugang ug sulti.

Ang makuli nga tambag sa doktor sa pangagamhan ngadto sa mga ginikanan nga magpakonsulta dayon ug ang ilang anak gihilantan ug walay pagkunhod sulod sa 2 ka adlaw.

“Dili kita mokumpiyansa ug ang atong mga anak adunay hilanat tungod usa kini sa sintomas sa gi-dengue,” si Maratas nagkanayon ug misubli ug ingon nga  “ang dengue mahimong malikayan ug anaa ra nato unsaon kini sa paglikay. Kinahanglan mapasiugdahon kita sa paglimpiyo sa kanunay sa atong palibot ug ilabay ang mga tubig nga  dugay nang nalugdang sa gisudlan niini para malikay sa pagdaghan sa puy-anan sa mga lamok nga Aedes.”

Sa laing bahin, si Dr. James Chin nga usa ka medical specialist sa Vicente Sotto Memorial Medical Center (VSMMC) miingon nga mikunhod ang gidaghanon sa mosulod sa ilang tambalanan sa nasakit ug dengue.

“Gikan Enero hangtod Mayo rong tuiga, ang manulod sa ilang tambalan matag bulan sa sakit nga dengue miubos gikan sa siyento dose sa Enero ngadto sa setentay dos sa bulan sa Pebrero ug Marso ug mikunhod pa ngadto sa singkwenta sa bulan sa Abril ug ngadto sa kwarenta nga mga kaso hangtod Mayo 14 ug misuma total sa tres siyentos kwarentay sais ka mga kaso sa miaging 5 ka bulan rong tuig”, si Chin miasoy sa mao gihapong PIA forum.

Si Chin nagkanayon nga ang tres siyentos kwarentay sais ka mga kaso sa dengue gikan Enero hangtod Mayo rong tuiga kay pwerting layo-a sa kasagaran nga ginadawat nila nga usa ka gatos matag bulan sa samang mga panahon sa miaging tuig nga ang labing ubos anaa sa kinyentos ka mga kaso sa 5 ka bulan nga panahon.

1 ra ang namatay sa natala karong tuiga nga tres siyentos kwarentay sais nga gidaghanon sa dengue nga kaso samtang anaa sa saysenta ngadto sa setenta porsiyento ang nasulod sa ilang tambalanan nga mga bata, si Chin miingon.

Si Chin mipasangil nga ang pagkunhod sa gidaghanon sa nasakit sa dengue tungod sa kamabinantayon na sa mga ginikananan ug mga trabahante sa panglawas ug sa panlimbasog sa kagamhanan ug mga ‘stakeholders’ sa pagpahibalo unsa pagbugno ang makamatay nga sakit nga dengue.

Ang CCMC ug VSMMC miingon nga aduna silay mga ‘express lanes’ sa ilang mg tambalanan alang sa mga kaso sa dengue ug gisuspetsohan nga gi-dengue.

Ang Department of Health (DOH)-7 mi-apod-apod ug mga ‘flyers’ ug ‘brochures’ sa media ug unsaon sa paglikay sa dengue isip parte sa ilang pagpangampanya sa pagpahibalo ug pagtudlo hilabina nga panahon na sa ting-ulan. (PIA 7-Cebu/jsm)

==========

DOH-7: mga LGUs angay nga mobaton ug politakanhong

katakus dili lang kay mopasar lang ug ordinansa sa ‘anti-smoking’

By Juju S. Manubag 

CEBU CITY, Hunyo 9 (PIA) – Ang abokasiya sa dili pagpanigarilyo dili matapos sa pagpasar ug lokal nga ordinansa sa kagamhanang lokal apan sa mahinugtanon nga pagpatuman sa samang balaod nga ilang gilaraw nga manalipod sa katilingban sa peligro sa pagsigarilyo. 

Ang hepe sa Non-Communicable Disease seksiyon sa Department of Health (DOH)–7 nga si Dr. Juditha Tawatao mipahayag sa Kapihan sa PIA nga sa luyo sa kalisod nga ilang naaguman sa ilang ahensiya sa pakigbisog sa pagdani sa mga kagamhanang local dili lamang sa pagpatuman sa kumprehensibong programa sa ‘anti-smoking’ ug moduso sa susama nga ordinansa kung dili hasta usab ang pagbaton ug politikanhong katakus sa pagpatuman sa giingon nga balaod.

Sa gipahigayong Kapihan sa PIA kagahapong adlawa diin mituki kabahin sa ‘anti-smoking’ nga programa sa DOH, si Tawatao masulub-ong mitaho nga adunay mga LGU nga anaa na daan ang ordinansa nga ‘anti-smoking’ kay gimando man kini ubos sa Clean Air Act galing lang, mahuyang ang pagpatuman sa mao nga balaod.   

“Unsa pay bili sa pagdibuho ug ordinansa ug ang LGU walay politikanhon nga katakus sa pagpatuman niini?” si Tawatao mipadayag.

Ang DOH miduso nga magbaton ug ‘healthy lifestyle’ ug apil na ang dili pagpanigarilyo kay ang manigarilyo daghang sakit maaguman ug usa niini ang kanser sa baga. 

“Usa sa upat nga nag-una nga hinungdan sa daghang namatay diri sa atong natod maingon man sa rehiyon ang kanser,” si Tawatao misulti. 

Si Tawatao midayeg sa munisipyo sa Amlan sa Negros Oriental tungod sa pagka-siyento porsiyento nga ‘smoke-free’ nga lungsod ug mananaog sa Red Orchid Award nga 100-porsiyento nga ‘smoke-free’ nga lungsod.

Sa upat ka probinsiya sa Tunga-tungang Bisayas ang Negros Oriental ang may kinadaghanang lungsod nga positibo ang balos alang sa Anti-Smoking nga program sa DOH, si Tawatao misulti.

Ginganlan ni Tawatao ang mga lungsod sa Zamboanguita, Ayumon ug Mabinay nga mipakita ug makusganon nga politikanhong katakus sa pagpatuman sa pagdili sa pagsigarilyo.

Ang dakbayan sa Dumaguete sa dili madugay mopasar usab sa ordinansang ‘anti-smoking’ dungag ni Tawatao.

Sa Sugbo, may lima ka lungsod nga nakapasar na ug ordinansa kabahin sa ‘anti-smoking’ apan mahuyang ang pagpatuman niini, si Tawatao nagkanayon.

Ang ginganlan mga lungsod sa Sugbo mao ang Tuburan, Tabuelan, Dalaguete ug Santander, maingon man ang mga dakbayan sa Danao ug Cebu.

Si Tawatao miingon nga nagplano siya nga alatubangon si Cebu City Mayor Mike Rama kabahin sa inusab nga lokal nga ordinansa sa ‘anti-smoking’ sa giuyonan nga diyes metros ngadto sa dos metros ang gilay-on sa entrada ug gawsanan sa gambalay nga gitugutan ang pagsigarilyo sa mga manigarilyo.

“Ang dos metros nga distansiya sa entrada ug gawsanan sa gambalay ug diin gitugutan sa pagsigarilyo ang mga manigarilyo nahimong walay pulos sa kampanya nga ‘anti-smoking’ tungod nabutang sa peligro ang dili manigarilyo sa paglanghap sa hangin nga may segunda mano nga aso gikan sa nagsigarilyo,” si Tawatao mibutyag. 

Si Tawatao mitataw nga wala sila mosupak sa mga manigarilyo apan gikinahanglan nga panalipdan ang katungod sa dili manigarilyo nga makaginhawa sa segunda mano nga aso nga gikan sa nanigarilyo ug anayan lang nga adunay hustong lugar alang sa manigarilyo nga dili mabutang sa peligro ang panglawas sa katawhan. (PIA 7-Cebu/jsm)

==========

Programang PPP sa Tunga-Tungang Kabisay-an

mitala ug P50 million nga ganansya
By Eli C. Dalumpines

CEBU CITY, June 9 (PIA) – Mitala ug P50.2 milyon sa halin alang sa tuig 2010 ang Sub-contracting Partners for Innovation (SPIN), usa ka private-public partnership (PPP) nga programa nga gipanguluhan sa Department of Trade and Industry (DTI) dinhi sa Tunga-Tungang Kabisay-an.

Mipadayag sa iyang kalipay si DTI-7 Director Asteria Caberte tungod kay matud niya mikatap ang programa nga SPIN sa mga kalungsuran dinhi sa rehiyon ug sa uban pang mga rehiyon sa nasud. Kini, suma pa ni Caberte, nagpamatuod nga nga lig-on ang pakigtambayayong sa gobyerno ug sa sektor sa mga eksporter.

Nagkanayun usab si Caberte nga gawas sa kapin P50 milyones nga kita sa 
milabay’ng tuig, ang maong programa nakahatag usab ug 4,756 ka mga trabaho, naka-asister ug 159 nga micro small and medium enterprises (MSMEs) ug nakapahigayon ug 38 ka mga training sa tuig 2010 bisan sa gamay lang nga budget niini.

Kini nga kalampusan, suma pa ni Caberte, nagpamatuod nga ang maong programa nakatabang gyud paghatag ug dugang oportunidad sa panrabaho sa mga Pilipino.

Ang mga gipangbuhat nga pagbansay-bansay ubos sa programa sa SPIN gipahigayon pinaagi sa usa ka “market-driven” nga sistema diin ang gipanggama nga mga produkto sa mga mipailawom sa pagbansay-bansay tinuoray gyud nga ibaligya sa gawas sa nasud.

Kadtong mga eksporter nga way igong mga trabahante nga mogama sa gi-order sa ilang mga kliyente modangop sa susama niini nga paagi, matud ni Caberte.

Pananglitan, ang mga maghahabi sa mga kalungsuran mopailawom sa skills training sa panghabi diin ang ilang mga ginama nga mga produkto paliton sa mga eksporter kung makita nga taas kini ug kalidad.

Matud ni Caberte nga tumong sa DTI nga mapalapad pa ang nahisgutang mga programa ngadto sa mga kalungsuran, lakip na sa mga dapit diin duna’y suliran sa insurhensya.

Karong tuiga, ang gobyerno migahin ug P1.5 milyon alang sa programa, ang P600,000 niini alang sa Tunga-Tungang Kabisay-an.

Ang opisyal mitataw nga sa unang kwarter niining tuiga ang SPIN mitigum ug P10.13 milyon nga halin, nakahatag ug 3,126 nga trabaho ug mi-asister ug 49 MSMEs sa mga probinsya sa Bohol, Cebu ug Siquijor.

Ang programa gisugdan kaniadtong Hunyo 2008 nga duna la’y P500,000 nga pundo. (PIA-Cebu/ECD)