Communities with mineral deposits must receive royalties from mining companies

By: Minerva BC Newman

CEBU, June 7 (PIA) --- Mining companies that operate within communities with mineral deposits must receive royalties from them to finance development programs for progress at the countryside.

It has been observed that while the country is abundant with natural wealth, many Filipinos continue to live in abject poverty even in resource-rich provinces.

Senator Loren Legarda is alarmed that provinces with large mineral deposits such as Surigao del Norte and Masbate are two of the top 10 poorest provinces in the Philippines .

“They have one thing in common—the unabated and unregulated over-extraction of their mineral resources,” the lady senator said.

Legarda cited DENR estimates that in 2009 mining firms earned about Php150B but only paid Php340M in excise taxes.

According to the DENR, if the five percent royalty is imposed, the government’s annual revenue from royalties will be around Php 7-Billion.

Mining companies operating in the country enjoy higher income and lower royalties at the expense of the environment and the people.

This is clearly a flawed model for progress and development as communities within areas of mineral deposits are pushed deeper into poverty because of the irreparable harm caused by unsustainable mining in their natural environment, Legarda commented.

The senator added that there is a need to closely monitor mining in the country and ensure strict enforcement of the provisions of the Philippine Mining Act of 1995.

In Central Visayas , the DENR-MGB-7 regional director Loreto Alburo said his office has been closely monitoring and supervising the social development projects from the mining companies to ensure that the benefits of mining will be felt by the communities themselves.

MGB-7 said the Visayas region is host to 85 major and minor mining companies with 45 operating within Central Visayas; 16 in Eastern Visayas and 24 in Western Visayas .   

Data from the DENR-Mines and Geosciences Bureau (MGB-7) showed that in 2010, large mining companies in Central Visayas actually spent nearly P11.3M of its annual allotment of P9.2M from January to December for various social development programs that improved the quality of lives of the host and neighboring communities, of which over P10.2M was spent within the Cebu province area. (PIA-7/mbcn)

==========

Gituohang mohugop sa eskwelahan ugma ang mga kindergarten

CEBU CITY, June 5 (PIA) --- Sa pagsugod sa klase ugmang adlawa, gituohang bagang duot sa mga gagmayng kabataan (pre-schoolers) ang mohugop sa mga tunghaan sa tibuok Central Visayas.

Kini human pagasugdan ang pagpatuman sa universal kindergarten dinhi sa Central Visayas ug lakip na tanang rehiyon sa nasud.

Ang Department of Education (DepEd) bag-ohay lang namahayag nga andam ang tanang eskwelahan sa nasud sa pagpahiluna sa tanang tinun-an sa kindergarten.

Gawas sa grabeng pagpangandam sa brigada eskwela sa tanang tunghaan sa nasud, lakip sa gipangandaman sa DepEd mao ang hustong kapabilidad sa mga tunghaan sa pagpahiluna sa mga singko anyos nga tinun-an alang sa ilang unang ang-ang sa pagtungha ug bagbansay-bansay alang sa mg a musunod pang katuigan sa pagtungha.

Usa ka opisyal sa DepEd miingon nga atol sa ilang pre-registration nga programa niadtong buwan sa Abril adunay mokabat sa 1.2 ka milyon nga mga preschoolers ang mipalista kinsa sa unang higayon magdala sa ilang mga bags alang sa ilang unang adlaw sa pagtungha ugmang adlawa.

Matud usab sa usa ka press release, si DepEd Secretary Armin Luistro namahayag nga kadtong mga bata nga natawo sa wala pa ang Octobre 31, 2006 mao ang maamhimong makapalista alang sa kindergarten ug kadtong mga natawo sa wala pa ang Octobre 1, 2005 mamahimo nang magpalista sa Grade 1 bisan paman wala kini makaagi ug kindergarten.

Ang mga birth certificate nga maoy magpamatuod sa edad sa bata mamahimong isumiti karong buwana o bisan unsang adlawa sulod sa tuig sa pagtungha.

Gituohan usab sa DepEd nga madoble ang gidaghanon sa mga estudyante kumpara sa kadtong mga nibaubos sa pre-registration.

Gipanghinaot hinuon sa Deped 7 nga mamahimong hapsay ang dagan sa unang adlaw sa klase bisan pa man gi-angkon nila nga bag-ohay lang nga adunay dakong kakuwang sa mga lawak tunghaan dinhi sa CV. (PIA-7/mbcn/ Maryknoll B. Lague)

==========

Lungsod sa Compostela makaangkon ug bag-ong landfill gikan sa kagamhanan sa probinsya

CEBU, June 5 (PIA) --- Bisan pa man sa giatubang nga problema kalabot sa kakuwang sa pondo, ang Lungsod sa Compostela makaangkon na sa ilang kaugalingong sanitary landfill sulod karong buwana.

Kini matud pa human nagpahigayon ug tigum si Gobernador Gwendolyn Garcia ug Bise Gobernador Agnes Magpale uban sa Mayor sa Compostela ug 17 ka mga barangay kapitanes aron hisgutan ang maong proyekto uban sa usa ka representante sa usa ka kompaniya nga may kalabot sa garbage hauling.

Ang Mabuhay Cebu Garbage Management Inc. mao ang gitahasan sa pagpangolekta sa mga basura ug ihatod kini ngadto sa landfill nga nahimutang sa taliwala sa barangay Cambayog ug Barangay Cogon.

Ang pagtukod sa maong landfill gituohang mahuman sulod karong buwana.

Sa pagkakaron, ang lungsod padayon pang naglabay sa ilang mga basura sa Consolacion Dumpsite.

Atol sa maong tigum, gi-aghat ni gobernador Garcia ang mga opisyales sa mga barangay sa pagpahimulos sa programa sa Capitol nga gitawag ug Disposal of Garbage and Waste Enforcement for Nature (D-GWEN) kung diin naggahin kini ug P50,000 nga kantidad alang sa operasyon sa usa ka material recovery facility (MRF).

Gisaad usab ni Garcia nga motabang ang probinsya sa lungsod pinaagi sa paghatag ug pondo sa pagpaayo sa Guimbal-Dap-dap provincial road, water system, Basak Elementary School ug ang rip-rapping sa barangay Cot-Cot river. (PIA-7/mbcn/Maryknoll Lague)

=========

Mas paspas nga transaksyon bisan kanus-a ug bisan asa, matud sa SSS

CEBU CITY, June 5 (PIA) --- Ang mga miyembro sa Social Security System makakuha na sa ilang mga benepisyo, loan applications ug availments ug kontribusyon sa kumpaniya ug mga loan collection report sa internet sugod karong Hunyo 6. Kini human gipalapdan ang mga serbisyo sa social security insurance agency pinaagi sa website niini nga (www.sss.gov.ph) aron pagtugot sa mga miyembro niining “transact anytime, anywhere” matud sa kinatas-ang opisyal sa SSS. Matud pa sa presidente sa SSS ug chief executive officicer Emilio de Quiros Jr., ang pagpausbaw niining website maghatag sa mga miyembro ug mas dali ug mas paspas nga transaksyon sa mga produkto sa SSS ug mga benepisyo niini ug maka-transact sila bisan asa. Kalabot usab niini ang tinguha sa paghatag ug ensaktong serbisyo ngadto sa ilang mga balay o opisina pinaagi sa SSS website. Ang bag-o nga porma naglabot sa online nga pasilidad alang sa mga kumpaniya nga gustong mosumiti ug mga lista sa mga labot nga empleyado, mga kontribusyon, ug loan collection reports ug maternity notifications sa mga trabahante. Ang mga self-employed ug mga miboluntaryo nga mga miyembro makasumiti usab ug salary loan applications ug maternity notifications pinaagi gihapon sa website.  Ang unang bahin sa online nga mga serbisyo maghinlabot ug mga aplikasyon nga dili manginahanglan ug mga suporta nga dokumento. Dugang usab ni De Quiros nga ang mga kumpaniya maoy mupamatuod sa online applications sa mga empleyado aron pagkumpirma sa estado sa ilang mga trabaho ug kapabilidad sa pagbayad niini nga loan.  Ang SSS website, nga motugot sa mga miyembro sa pagtan-aw online sa ilang mga SSS records, usa sa pension fund’s self-service nga pasilidad nga naghatag ug round-the-clock nga akses sa maong serbisyo. Laing bahin niini, anaa usab silay Text-SSS ug telephone-based Interactive Voice Response System, nga makahatag usab sa mga miyembro ug katungod sa pagpanguta niining ilang SSS records, loan ug benefit eligibility ug application status, kini sigon ni De Quiros. Ang mga miyembro ug employers gikinahanglang rehistrado sa SSS website aron paggamit niining online inquiry ug submission services, dugang niya. Mikabat sa 15,000 ka mga employers ug 1.1 million nga mga miyembro ang rehistrado sa SSS website. Alang sa mga pangutana, ang mga miyembro mamahimong mutawag sa SSS Online Services Support Department sa 920-401 ug sa palid sa Facebook ngahttp://www.facebook.com/sssonlineservice. (PIA-7mbcn//Ailene G. Limutan, CTU)

=========

2M ka lumad nga mga liso alang niining greening program

CEBU CITY, June 5 (PIA) --- Ang Department of Environment and Natural Resources (DENR-7) mopasundayag karong tuiga nga selebrasyon sa Environment Month sa paglusad niining National Greening Program, nga maglabot sa pagtanom ug pagpatubo sa mga 2.816 million ka mga binhi dinhi sa Central Visayas. Nagtinguha ang Region 7 sa pagtanom niining lumad nga mga kahoy sa 5,632 ka ektaryang yuta. DENR 7 Director Maximo Dichoso miingon nga ang paglusad niining National Greening Program usa ka pagtuman sa gideklarar sa United Nations niining International Year of Forests. Si Dichoso miingon nga ang tema karong tuiga mao ang, “Forests: Nature at your service” sa ensaktong pagkuha sa kaimportante niining kalikupan tungod sa dakong gamit niini sa kalibutan nga milukop sa one third sa kayutaan. DENR information officer Eddie Llamedo miingon nga ang Regional NGP ilunsad sa Hunyo 25 sa Barangay Jaclupan, siyudad sa Talisay makigtambayayong kini sa Ramon Aboitiz Foundation, Inc. Metro Cebu Water District ug uban pang mga ahensya sa nasyonal nga pangagamhanan. (PIA-7/mbcn/Ailene G. Limutan)

=========

DOH: Central Visayas anaa sa ikatulo nga labing daghan nga kaso sa HIV

CEBU CITY, June 4 (PIA) --- Ika-upat nga bahin (one fourth) niining mga tawo nga kumpirmadong positibo sa human immunodeficiency virus (HIV) sa nasud sa 2010 nagagikan sa Central Visayas. Kining HIV usa ka virus nga maoy hinungdan niining Acquired Immunodeficiency Syndrome (AIDS). Si Department of Health (DOH) Assistant Secretary Dr. Eric Tayag miingon nga sa tuig 2010, 88 ka porisyento ang gikan sa tulo ka rehiyon labot na ang Central Visayas sa nahitabong seminar mahitungod sa HIV ug AIDS sa miaging Mayo 19-20 sa Estancia Resort Hotel sa siyudad sa Tagaytay. Ang National Capital Region (NCR) anaay 54 ka porisyento nga mga kaso; Central Visayas, 24 ka porsiyento ug Calabarzon, 10 ka porsiyento kini matud pa sa gipakitang data sa DOH National Epidemiology Center. Gikan sa tuig 1984 hangtud sa unang bahin sa tuig karong 2011, 90 ka porsiyento sa 6,498 nahibaw-ang positibo sa HIV pinaagi sa pakighilawas, usa ka porsiyento (o 54 ka mga tawo) pinaagi sa inahan ngadto sa anak nga pagkabalhin, ug dos ka porsiyento pinaagi sa pag-ambit sa dagom gikan sa mga nagdruga. Baynte usab ka taw ang natapdan pinaagi sa dugo. Si DOH Tayag miingon nga ang kakuyaw sa matapdan niining HIV pinaagi sa pagbalhin ug dugo diri sa Pilipinas anaa ra sa usa sa duha ka milyon. Apan matud. pa ni Tayag nga kung magkagrabe kining HIV ang seguridad niining mga dugo maapektuhan. (PIA-/7/mbcnAilene G. Limutan)

==========

DOT 7 miduso sa POs sa Siquijor nga mosulod niining eco-tourism

SIQUIJOR, June 4 (PIA) --- Ang Department of Tourism Regional Director Rowena Montecillo miawhag sa ubang mga People’s Organizations (POs) sa probinsiya sa pagsulod niining eco-tourism nga industriya bisan pa sa iyang pagbalhin kagahapon (Hunyo 2) niining Grassroots Entrepreneurship for Ecotourism (GREET) nga mga proyekto sa upat lang ka POs. Si Montecillo miingon nga ang dakong potensyal sa Siquijor alang sa eco-turismo aron ang mga programa ug mga proyekto muadto niini nga direksyon. Dugang usab ni Montecillo nga ang Siquijor swerte sa usa ka gobernador nga tourism-oriented. Hiusa usab siya sa gobernador nga ang turismo maoy subling lig-ong makapadagan sa ekonomiya ug maghinaut nga sa atong mga proyekto, ang isla sa Siquijor makagama ug dakong lakang duyog sa usa ka dakong dani niining turismo, kini matud pa ni Montecillo. Ang bag-ong DOT-7 Regional Director, Provincial Tourism Officer Jossette Armirola miingon nga mihatag ug mas dakong atensyon sa pagpatarung sa industriya sa turismo sa Siquijor. Si Amirola misulti nga nakit-an ni Montecillo ang wala mahilabtang potensyal sa isla ug gusto niya nga ang Siquijor mamahimong usa sa iyang pinakadakong prayoridad. Sugod karong tuiga, upat na ka POs sa barangay Tulapos sa Enrique Villanueva, Olang sa Maria, Cangmunag sa San Juan, ug Cantabon sa Siquijor ang mga benepisyaryo sa proyekto nga DOT’s GREET. “Naglaum mi nga makakita ug daghang POs nga misulod niining industriya sa ecotourism,” (gisulti sa Ingles) kini matud ni Montecillo diin midugang usab siya nga ang upat ka POs swerte tungod napili isip usa sa mga piniling GREET grantees Gisulti usab niya ngadto sa mga benepisyaryo nga kinahanglang tarungon ang maong proyekto. (PIA-7/mbcn/Ailene G. Limutan)

=========

Sen. Sotto mipaambit sa PDAF alang sa Rizal Boulevard boardwalk nga proyekto sa Dumaguete

CEBU CITY, June 3 (PIA) --- Si Senator Vicente Sotto III mitanyag ug dugang nga hinabang nga kwarta nga mikantidad ug P1 million aron sa pagkumpleto niining boardwalk nga proyekto sa Rizal Boulevard sa siyudad sa Dumaguete.

Si Information Officer Steve Gabriel sa siyudad sa Dumaguete miingon nga ang opisina sa Mayor nakadawat ug pahibalo kagahapon gikan sa Department of Budget and Management Region 7 nga nagpahibaw sa Mayor nga ang check nadeposito na sa current account sa banko sa siyudad.

Ang sum money nga gikan kang Senador Sotto gigahin gikan sa iyang Priority Development Assistance Fund (PDAF).

Ang siyudad mipadayun sa dakong pagpatarung ug rehabilitasyon nga programa sa Rizal Boulevard diin magpakita kini sa kung unsa ang Dumaguete matud ni Gabriel.

Bag-ohay pa lang, si Senador Juan Miguel Zubiri sa iyang makadiyot nga pagbisita sa siyudad sa milabayng mga semana, misaad usab sa pangagamhanan sa siyudad nga muhatag ug 1 o 2 million alang sa dugang nga pundo sa pagpadayun niining pagpatarung sa boardwalk subay sa Rizal boulevard.

Ang mayor sa siyudad nga si Manuel Sagarbarria sa iyang parte mipasalamat ni Senador Sotto niining dugang nga pundo aron matabangan sa paghuman niining boardwalk nga proyekto sa siyudad.

Si Francisco Pangilinan, Ralph Recto ug TG Guingona migahin usab ug hinabang gikan sa PDAF pinaagi sa Department of Public Works and Highways (DPWH) alang sa susamang proyekto, sigon ni Gabriel. (PIA-7/Ailene G. Limutan, CTU)

=========

DSWD 7 miawhag sa mga kababayen-an ilabi na ang mga asawa sa pagtug-an niining pagpang-abuso kanila

CEBU CITY, June 3 (PIA) --- Usa ka opisyal sa Department of Social Welfare and Development (DSWD) 7 kagahapon miawhag sa mga asawa sa pagduol sa mga awtoridad kung makasinati sila ug pagpangulata o bisan unsa nga klase nga pang-abuso aron dili na mutaas ang nagkadaghang sitwasyon susama niini. DSWD 7 Director Ma. Evelyn Macapobre mihatag ug pahimangno tungod usab sa nahitabong pagpamusil sa usa ka pulis nga babaye diin giingong usa ka kulatadong asawa. Si Macapobre miingon nga may posibilidad nga mopadala siya ug social worker aron paghatag ug counseling services ngadto kang PO1 Chona Amoren, diin gibalitang aksidenteng napusil ug napatay ang iyang kaugalingong bana sulod sa iyang balay sa lungsod sa Cordova sa miaging semana. Sigon ni Macapobre, ang mga babaye nga nag-antos niiing pagpang-abuso sulod sa ilang kaugalingong balay mamahiong mangayo ug tabang sa opisina sa ilang barangay nga gender ug development o sa ilahang istasyon sa pulisya o children’s ug women’s desk. Sa miaging tuig lang, ang DSWD 7 mitala ug 238 ka mga kaso sa naabuso sa panlawas sa mga kababayenhan sa Central Visayas. Ang Philippine National Police sa kasamtangan mitala ug 9,225 ka mga kaso sa pagpang-abuso sa kanasuran gikan sa Enero hangtud Nobyembre sa miaging tuig, usa ka pagsaka nga mikabat sa 91 ka porsiyento sa susama nga panahon sa tuig 2009. (PIA-7/mbcn/Ailene G. Limutan)

=========

DSWD misugyot sa pagpahalapad sa Pantawid Pamilya program sa tuig 2012

CEBU CITY, June 03 (PIA)--- Ang Department of Social Welfare and Development-7 misugyot sa pagpahalapad sa Pantawid Pamilya (2Ps) program sa rehiyon alang sa 145 ka mil nga mga benepisyaryo niini sa tuig 2012.

Atol sa ka usa ka panagtigom, si Shalaine Marie Lucero, kinsa ang representante ni DSWD 7 Regional Director Evelyn Macapobre, miexplikar kini ngadto sa RDC nga ang DSWD nagkinahanglan ug gibana-banang kantidad nga usa ka libo kada buwan sa kada benepisyaryo nga panimalay alang sa tuig 2012.

Ang DSWD nagsubay ug mga kriterya aron masuta ang mga lugar nga mamahimong kwalipikado nga mga benepisyaryo sa maong programa.

Ang mga konsiderasyon niini naglakip sa: 1) ang mga residente kinahanglan nagagikan sa labing kabus nga mga munisipyo nga base sa small area estimates sa National Statistical Coordination Board alang sa tuig 2003; 2) ang mga panimalay kinahanglan adunay kinitaan nga ekwal o anaa ubos sa poverty threshold sa kada probinsiya ug; 3) ang mga panimalay kinahanglan adunay mga anak nga nag-edad 0-14 ka anyos o mabdos kini atol sa gipahigayon nga assessment.

Gikan sa datos nga nakuha sa region-wide assessment, ang mga benepisyaryo masuta pinaagi sa approximate sets, scientific calculation aron madeterminar ang socio-economic condition sa pamilya.

Matod ni Lucero nga ang DSWD 7 preparado na sa pagpaimplementar sa Pantawid Pamilya program.

Aduna usab mga roving bookkepers nga gi-hire sa buhatan aron pagsigurado nga ang kantidad o ang grant nga gihatag nila ngadto sa mga benepisyaryo siguradong madawat nila.

Dugang pa, ang DSWD 7 nakigtambayayong sa mga lokal nga panggamhanan, mga grupo sa bolunter ug civil society organizations aron makatabang kanila sa pagmonitor ug pagsigurado nga ang mga tinguha sa programa makab-ot gayud.(PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas)

=========

Mga pamilya sa Naga nga biktima sa pagdahili sa yuta ibalhin sa luwas nga lugar

NAGA CITY, June 3 (PIA)---Ang 26 ka pamilya nga napahawa tungod sa pagdahili sa yuta niadtong Sabado sa siyudad sa Naga, habagatang bahin sa Sugbo ang ibalhin sa duol nga relokasyon site karong buwana.

Si Naalad barangay captain Sandra Canalita nagkanayon nga ang pribadong tag-iya sa luna niuyon nga mopaabang ug 30 metro kwadrado sa matag pamilya sa rate nga P3 matag adlaw.

Ang luna, nga duol sa landslide area, gipanag-iya ni Hospicio de San Jose de Barili, usa la pasilidad alang sa mga senior citizens.

Si Naga City Mayor Valdemar Chiong nagkanayon nga ang P10,000 nga hinabang sa matag pamilya iapod-apod lamang sa pagsugod sa relokasyon aron masiguro nga ang kwarta magamit alang sa housing materials.

Ang siyudad sa Naga usa sa mga tulo ka lungsod sa habagatang bahin sa Sugbo diin adunay mga bukiran nga barangay nga peligro sa pagdahili sa yuta base sa 2008 geohazard mapping assessment sa Central Visayas.

Ang lista naglakip sa habagatang lungsod sa Dumanjug, Ronda, siyudad sa Talisay sa Metro Cebu ug lungsod sa Balamban sa kasadpang kabaybayonan.

Si Eddie Llamedo, spokesman sa Department of Environment and Natural Resources (DENR) sa Central Visayas nagkanayon nga ang 2008 map sa Mines and Geosciences Bureau, 100 porsyento nga kompleto na.

Ang mapa naglakip sa 19 ka barangay sa siyudad sa Sugbo nga peligro sa pagdahili sa yuta. Kini ang barangay Lusaran, Binaliw, Guba, Budlaan, Malubog, Buot-Taup ug Busay.

Unom ka barangay sa siyudad sa Naga ang peligro usab sa pagdahili sa yuta ang Tagjaguimit, Alpaco, Balirong, Mayana, Naalad, ug Cogon.

Ang uban sa Balamban (11 barangays), lima sa siyudad sa Toledo ug lima usab sa lungsod sa Asturias, 12 sa Catmon, ug usa-usa sa Dumanjug, Ronda, ug Pinamungajan. (PIA 7/mbcn/Angie P. Amodia)

=========

Rama misaad nga mangita ug relocation site alang sa mga apektadong residente sa Mahiga creek

CEBU CITY, June 3 (PIA) --- Ang Mayor sa siyudad sa Sugbu Michael Rama mipasalig kagahapon nga ang siyudad mangita ug laing lugar baligyaanan ug puy-anan alang sa mga residente sa Mahiga Creek  nga apektado sa gipatuman nga demolisyon.

Kini gibutyag ni Rama ngadto mismo sa mga residente usa ka adlaw una siya nakigkita sa Bise Presidente sa nasud Jejomar Binay uban ang gobernadora sa probinsya sa Sugbu Gwendolyn Garcia ngadto sa kauluhan.

Sumala sa mayor, iyang barogan ang iyang desisyon sa pagpahawa sa mga illegal nga gipatukod duol sa Mahiga Creek ug pagpalimpyo sa mga agianan sa tubig sa sapa aron malikayan ang pagbaha atol sa ting-uwan.

Kapin sa 50 ka mga sitio sa San Isidro nga apektado sa demolisyon ang mibisita sa buhatan sa mayor sa Cebu City Hall alang sa paghangyo ug pagpangayo ug laing konsiderasyon.

Si Rama, kinsa nagduha-duha pakigkita , mipahigayon ug usa ka dialog uban sa mga residente nga gipangulouhan ni Gemma Rosaseña, ang president sa San Isidro Homeowners Association.

Gipahinumdoman sa mayor ang mga residente kalabot sa ilang gipasaka nga reklamo batok kaniya ngadto sa opisina sa Visayas Ombudsman ug sa korte.

“Diba naa may kaso nga na file nako? Unsa na may status sa kaso? Dili na lang ta mag balik balik ug storya ani,” matud ni Rama.

Hinuon, gipasalig ni Rama nga siya mangita ug paagi aron masolusyonan ang maong mga problema.

“Seryoso ko sa atong programa sa housing. Dili sad ko gusto nga mawala mo sa Cebu City kay kahibaw ko nga kamo ni botar nako” dugang pa ni Rama.

Gibutyag usab ni Rama ngadto sa mga residente ang mahitungod sa ipahigayon nga tigum tali kaniya ug ni Bise president Binay uban ni Gobernador Gwen Garcia.

Matud pa, usa sa paga-istoryahan sa maong tigum ang posibleng paggamit sa siyudad sa yuta sa probinsya sa lungsod sa Balamban aron maoy mamahimong relocation site sa mga residente.

Gibutyag usab sa mayor ang laing mga alternatibong lugar nga mamahimong papuy-an sama sa Barangay Kamagayan, Barangay Guba, San Jose, Budlaan ug La Guerta sa Lahug.

Si Bise president Binay plano usab nga magpadala ug mga representante aron makigtambayayong sa kagamhanan sa probinsya ug siyudad sa pagpatuman sa Provincial Ordinance 93-1 sa katuyuan nga masulbad ang problema kalabot sa mga Mahiga settlers.(PIA-7/mbcn/Maryknoll B. Lague)

===========

PVAO ipalambo pa ang mga serbisyo, pahalapdan  ang paghatag ug dugang nga mga benepisyo ngadto sa mga beterano

CEBU CITY, June 03 (PIA) --- Si Philippine Veterans Office Administrator Lt. Gen. Ernesto G. Carolina miingon nga adunay mga kausaban ug kalamboan nga giimplementar karon aron mapahapsay ang mga operasyon sa PVAO sa paghatag niini ug epektibong paghatod sa mga serbisyo niinu ngadto sa mga beterano.

Matod ni Carolina nga sila nag-organisa ug fast lane- usa ka ‘one-stop shop’ claims division kon diin ang mga beterano dili na mopaubos ug daghang mga divisions sa pagproseso sa ilang mga claims.

Kaniadto adunay lima ka divisions aron pagproseso sa lima ka claims apan karon adunay express lane nga maoy modumala sa mga pamaagi niini.

Ang mga beterano mamahimong makapahimulos sa kahayahay sa paggamit sa ilang mga ATM cards atol sa ilang pagwithdraw sa ilang mga cash benefits.

Kini usab nagwagtang sa PVAO’s pension list ingon man nga matangtang ang mga ghost pensioners.

Nagkanayon si Carolina nga sa pagkakaron, ang pagkuha sa ilang kwarta anaa na sa tukmang oras nga naglakip sa disability benefits sa mga beterano sa Ikaduhang Kalibotan-ong Gubat kinsa nag-edad 70 anyos ug pataas. 

Ang ubang mga benepisyo nga gibalik pag-usab mao ang regular nga pension ug mga benepisyo sa edukasyon alang sa mga anak sa mga beterano sa Ikaduhang Kalbotan-ong Gubat ug ang Korean ug Vietnam nga mga gubat. 

Si Carolina maoy dinapit nga espeker atol sa Communication and Exchange (CNEX) Forum nga gi-sponsor sa Philippine News Agency sa pakigtambayayong sa Philippine Communications Operations Office. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas)

==========

P50T nga pautang alang sa mga OFWs gi-aprobahan

CENTRAL VISAYAS, June 3 (PIA)---Ang House of Representatives ni-aprobar sa third ug final reading sa balaodnon nga maghatag ug credit assistance sa mga overseas Filipino workers (OFWs).

Naila isip “Overseas Workers Credit Assistance Act of 2011”, House Bill 4539 nga magmando sa Overseas Worker and Welfare Administration (OWWA) sa pagahtag ug loan nga dili molapas sa P50,000 sa mga OFWs aron pagfinance sa ilang nagasto sa recruitment, ug sa nagasto sa ilang pamilya atol sa unang buwan sa ilang pagkawala.

Ubos sa balaodnon, ang overseas worker kinahanglan adunay balido nga employment contract nga giproseso pinaagi sa usa ka lisensyado nga recruitment agency nga accredited sa Philippine Overseas Employment Administration (POEA) aron makapahimulos sa maong loan.

Si Aurora Representative Juan Edgardo Angara, kinsa nagmugna sa maong balaodnon, nagkanayon nga ang pagpasar sa balaodnon usa ka pag-ila sa minilyon nga sakripisyo nga ilang atubangon sa ilang pagpangita ug pangsosyal ug pang-ekonomiya nga kahaw-asan nga pakyas nga nakab-ot sa iyang yutang natwhan.

Laing tagsulat, si Iloilo Rep. Augusto Syjuco nipahinumdum nga katungdanan kini sa kagamhanan nga maglantaw sa kaayohan ug katungod sa mga OFWs. (PIA 7/mbcn/Angie P. Amodia)

===========

AFP andam na alang sa 113^th Phl Independence nga selebrasyon

CEBU CITY, June 3 (PIA) --- Ang Secretary sa National Defense Voltaire Gazmin sa miaging Miyerkules miingon nga ang Armed Forces of the Philippines andam na alang niining selebrasyon sa 113^th Philippine Independence sa Hunyo 12, 2011.

Sa pakighinabi uban ang mga miyembro sa media sa nahitabong Communication and News Exchange (CNEX) nga pakigtigum sa Philippine Information Agency, si Gazmin miingon nga ang seguridad napangandaman na aron sa pagsiguro sa usa ka malinawong selebrasyon niining Philippine Independence.

Dugang ni Gazmin nga sila nagpadayun sa pakighiusa sa Philippine National Police alang niining seguridad ug ubang mga ahensya sa pangagamhanan isip linya sa umaabot nga kalihukan.

Bag-uhay karong semanahuna, ang PNP chief Raul Bacalzo mimando sa tanang kapulisan sa pagpalig-on sa mga checkpoint operations, mobile ug foot patrol.

Ang AFP gisugdan ang selebrasyon ug libreng konsiyerto nga gitawag ug “Musikalayaan” diin ang AFP nga nakauniporme mipasundayag sa nahitabong selebrasyon sa Flag Day sa Mayo 28 sa Open Air Auditorium, Rizal Park sa kauluhan.

AFP chief General Eduardo SL Oban Jr. miingon nga ang bag-ong napasundayag nga konsiyerto usa ra sa mga daghang aktibidades diin maghatag ug oportunidad sa mga kababayenhan ug kalalakehan sa mga Armed Forces sa pakighimamat sa publiko.

Sa kasamtangan, usa ka magsunod nga aktibidades ang mahitabo, Flag Raising ug Wreath Laying Ceremony nga ipahigayun sa Hunyo 12, 2011 alas siyete sa buntag.

Si Secretary Gazmin ang mopasiugda sa flag raising ug wreath laying nga seremonya sa Hunyo 12 sa Mausoleo de los Veteranos de la Revolucion, Manila North Cemetery.

Ang Philippine Army, Air Force, ug ang Navy muapil usab sa AFP’s Static/ Kinetic Display sa parehong adlaw sa alas otso sa buntag sa Lapu-Lapu Monument, Rizal Park, Manila.

Ang AFP mouban sa naka-skedyul nga Independence Day Government Services and Job Fairs sa Rizal Park sa Hunyo 11-12 gikan sa alas otso sa buntag hangtud alas sais sa gabii ug muapil sa Kalayaan Grand Parade sa Hunyo 12, alas cuatro sa hapon sa Quirino Grandstand, Rizal Park in Manila. (PIA-7/mbcn/Ailene G. Limutan)

==========

DBM mitagana ug P3.4 B alang sa National Rice Program

CEBU CITY, June 3 (PIA) --- Ang Department of Budget and Management (DBM) mipagawas ug kantidad nga mokabat sa P3.43 ka bilyon alang sa National Ricie Program sa Department of Agriculture (DA) isip abag sa mga yanong mag-uuma sa tibuok nasud aron sa pagpa-usbaw sa ilang ani ug sa tumong nga pagkab-ot sa rice self-sufficiency sa nasud sa tuig 2013.

Matud ni Budget Secretary Florencio Abad, ang National Rice Program nagsubay sa programa sa administrasyon ni Aquino sa pagpakunhod sa kawad-on sa nasud ug daling pagpa-usbaw sa dagan sa ekonomiya.

Ubos sa National Rice Program, ang mga mag-uuma hatagan ug mga maayo ug kalidad nga mga liso, hustong irigasyon, pautang ug uban pa alang sa pagpausbaw sa produksyon lakip na usab ang pagpa-usbaw sa kita sa mga gagmayng ma-uuma.

Adunay kinatibuk-ang gitagana nga P5.217B nga kantidad ang DBM alang sa programa karong tuiga.

Tumong sa DA ang pagprodyus ug 17.45 ka milyon ka mga metric tons (MT) ka mga palay karong tuiga kung diin plano nga ipa-usbaw kini ug 10% hangtod sa 19.2 ka milyon ka MT sa umaabot nga tuig 2012 ug laing diyes porsiyento nga omento sa tuig 2013.

Atol sa usa ka husay nga gipahigayon sa DBM, namahayag ang sekretarya sa DA Proceso Alcala nga buot sa ialng buhatan nga mokabat sa 91.9 ka porsiyento ang rice self-sufficiency sa nasud sa tuig 2012 gikan sa 84.4 ka porsiyento karong tuiga.

Alang sa pagkab-ot niini, gihanyag ni Alcala nga pausbawan ang kinatibuk-ang budget sa programa sa sunod tuig.

Nasaligon hinuon si Budget Secretary Abad nga makab-ot sa nasud ang tinguha niining mamahimong 100% rice self-sufficient and nasud.(PIA-7/mbcn/Maryknoll B. Lague)

===========

Mga ginikanan giawhag sa pagsiguro sa seguridad sa ilang mga anak human sa klase

CEBU CITY, June 3 (PIA) --- Tungod sa walay pundo sa pagkuha ug mga sikyo, ang opisyal sa Department of Education (DepEd) 7 miapila sa mga ginikanan sa pagsiguro sa seguridad sa ilang mga anak sa eskwelahan inig human sa klase sugod karong Lunes. DepEd 7 Assistant Director Carmelita Dulangon miingon nga ang central nga opisina dili makahatag ug dugang nga mga sikyo tungod sa limitadong pundo. Dugang ni Carmelita nga siguruon gayud ang seguridad ilabi na ang mga tinun-an sa kindergarten, grade one ug grade two diin gikinihanglang kuhaon gayud sa eskwelahan. Sigon usab niya nga sa ubang mga eskwelahan, ang Parents and Teachers Community Association mikuha ug sikyo samtang ang local government unit (LGU) mihatag ug mga tanod. Ang pagsiguro sa seguridad niining mga bata karon mas nahatagan ug dakong pagtagad tungod sa nahitabong pagdagit ug pagpatay kang Ellah Joy Pique sa Minglanilla sa Sugbo sa miaging Pebrero. Si Dulangon miingon nga ang DepEd central office nagpadayung nangutana sa kaso ni Ellah Joy. Ang mga opisyales sa eskwelahan, mga ginikanan, ug mga lokal nga opisyales mipalig-on sa plano niining seguridad sa eskwelahan sa pagsugod niining Brigada Eskwela sa DepEd sa Bohol sa miaging Mayo 23 diin mipasiugda kini ug caravan ug nakadawat ug ganti isip pinakamaayo nga mupatuman sa miaging tuig nga Brigada Eskwela.  (PIA-7/Ailene G. Limutan, CTU)

==========

Robredo mipahibalo sa mga lokal nga mga ehekutibo sa pag-inspeksiyon sa mga tunghaan sa ilang lugar.

CEBU CITY, June 03, (PIA)--- Sa dili pa pormal nga ablihan ang klase, ang Department of the Interior and Local Government (DILG) nanawag sa tanang mga local chief executives sa paginspeksiyon sa tanang mga tunghaan sa ilang mga lugar.

Matod ni Robredo sa usa ka pamahayg nga kini mosigurado nga ang pasilidad sa tunghaan andam na panahon sa pag-abli sa klase karong Hunyo 6 karong tuiga.

Si Robredo miisyu sa maong mando isip pagsuporta sa ‘Oplan Balik Eskwela’ (OBE), usa ka proyekto nga gipangulohan sa Department of Education nga gisuportahan usab sa mga nagpakabanang mga ahensiya sa gobyerno aron pagsigurado nga malinawon ang pag-abli sa klase sa tibook nasud.

Base sa datos gikan sa DepED, mipakita kini nga kapin sa 20 ka milyon nga mga magtutungha ang gilaumang modagsa ngadto sa 38,351 ka mga pampublikong tunghaan sa elementarya ug 7,274 ka mga pampublikong tunghaan sa sekondarya sa tibook nasud.

Subay sa iyang mando ngadto sa tanang mga gobernador sa mga probinsiya, mga mayor sa mga siyudad ug munisipyo ug punong barangays, si DILG Secretary miawhag usab kanila sa pagmonitor sa mga presyo sa mga galamiton sa eskwelahan ug pagbuhat ug mga kinahanglang lakang sa pagtubag sa dili makatarungon nga pagsaka sa mga presyo sa mga palaliton.

Matod niya nga ang mga local executives kinahanglan usab ug mobilize force multipliers aron pagtabang sa Philippine National Police (PNP) sa pagminitinir sa kalinaw, kahapsay ug kaluwasan sa publiko. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas)

===========

CPPO hingusgan ang Night Watch Patrol sa probinsya

CEBU CITY, June 3 (PIA) --- Plano sa Cebu Provincial Police Office nga hingusgan ang Night Watch Patrol sa northwest nga bahin sa probisya sa Sugbu tungod sa sunod-sunod nga mga insidente sa pagpangawat sa maong lugar.

Matud ni Superintendent Teofilo Siclot ug CCPO Deputy Provincial Director sa Night Watch Patrol sunod-sunod nga mga random check points ang gipahigayon sa mga kapolisan sa Balamban ug gani, kadaghanan sa mga tulisan mibalhin na sa mga silingang lungsod sa probinsya.

“Didto na sila tira sa Naga ug Toledo kay maglisod na sila sa Balamban,” sumala pa ni Siclot.

Ang Night Watch Patrol naglangkob sa walo ka mga grupo gikan sa CPPO uban sa laing duha ka estasyon sa kapolisan sa lugar diin ipahigayon ang subsub nga check points.

Si Siclot , kinsa mao usab ang nangulo sa Northwest Anti-Robbery Task Force nagplano ug usa ka pakigtigom uban sa tanang hepe sa kapolisan sa mga lungsod sa norte aron hisgutan ang mahitungod sa crime clock ug crime days.

Kahinumdoman nga gipabalik ni Senior Superintendent ug CPPO Director Patrocinio Comendador ang patrol niadtong Marso sa toyu nga paghatag ug dugang seguridad ngadto sa mga crime prone areas sa probinsya.(PIA-7/mbcn/Maryknoll B. Lague)

==========

Buwan sa Hunyo, Prostate Cancer Awareness Month

 
CEBU, June 02 (PIA) --- Tungod sa daghang panghitabo ug pagkamatay tungod sa prostate cancer sa mga kalalakin-an nga nag-edad 50 anyos ug pataas, ang buwan sa Hunyo mao ang prostate cancer awareness month.

Kini matod sa datos gikan sa Eduardo J. Aboitiz Cancer center (EJACC) sa Ramon Aboitiz Foundation, Inc. (RAFI) nga miawhag sa publiko sa pagsalmot sa sayong pagsuta ug pagdeterminar sa mga pamaagi sa pagpugong niini aron mapugngan ang prostate cancer.

Mipakita kini nga sulod sa tuig 1998 hangtod 2007, dul-an sa 615 ka mga kaso sa prostate cancer ang nataho ug 180 sa mga nataho niini, nataliwan tungod sa sakit.

Mato ni Ronald delos Reyes, program coordinator sa EJACC nga ang prostate cancer ang labing komon nga matang sa kanser nga nasuta sa mga kalalakin-an ug ikatulo sa nag-unang kaso sa kanser sa mga kalalakin-an sa Pilipinas.

Ang prostate cancer modebelop kon ang mga cells sa prostate- nga makit-an sa pelvis, ubos sa urinary bladder ug atubangan sa rectum, nga nagpalibot sa parte sa urethra- motransporm ngadto sa cancer cells, explikar pa ni Reyes.

Kining nga mga cells mamahimong mokatap gikan sa prostate ngadto sa ubang parte sa lawas sama sa lymph nodes ug sa kabukogan.

Ang prostate cancer mamahimong hinungdan sa sakit, lisod nga pagpahingi, mga problema panahon sa pakighilawas o erectile dysfunction.

Dugang pa ni delos Reyes nga bisan pa man ang tukmang hinungdan sa prostate cancer nagpabiling wala masuta, ang mga risk factors niini naglakip sa edad ug family history.

Gikan sa pipila ka mga pagtuon, mipakita nga Vitamin B6, selenium, Vitanim E, soy foods ug lycopene mamahimong makaminos sa risgo sa prostate cancer, kini matod ni delos Reyes.

Adunay daghang factors, naglakip sa genetics ug diyeta nga nasalmot sa pagdebelop sa prostate cacer.

Ang mga edaran nga mga kalalakin-an anaa usab sa taas nga risgo sa pagkuha sa maong sakit ug ang sayo nga stage sa prostate cancer sagad walay mga simtumas.

Bisan pa man nga kini usa sa mga labing katap nga matang sa kanser sa mga kalalakin-an, daghan ang walay nakapamati ug mga simtomas, wala mopaubos ug therapy ug sa kataposan namatay tungod sa laing mga hinungdan.

Si EJACC program coordinator nagkanayon nga ang prostate cancer mapugngan pa pinaagi sa mga screening methods sama sa physical examinations ug digital rectal examination lakip na usab ang regular nga ehersisyo ug pagmintinir sa balanse nga diyeta. 

Lahi sa ubang matang sa kanser, ang prostate cancer mamahimong matambalan kon kini masuta sa sayo nga panahon.

Ang mga screening methos alang sa prostate cancer naglakip sa prostate-specific antigen, digital rectal exam ug biopsy.

Dugang nga mga eksaminasyon naglangkob sa CT scans ug bone scans nga mamahimong buhaton aron masuta kon ang prostate cancer mikatap na.

Ang mga kapilian sa pagtambal niini mao ang operasyon, radiation therapy, stereotatic radiosurgery ug proton therapy. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas)

=========

Ginadili ang pag-prenda o gamiton nga garantiya sa pagpangutang ang Pantawid Pamilya Cash Grants

By: Angie P. Amodia

CENTRAL VISAYAS, June 3 (PIA)---"Ginadili ang pag-gamit niining Pantawid Pamilya Cash Grants nga himoong garantiya sa pag-pangutang o i-prenda ba hinoon," kini gitataw sa Department of Social Welfare and Development (DSWD-7).

Gibaharan ang mga benepisaryo niining Pantawid Pamilya nga ginadili gayud nga gamiton ang ilang cash card sisip kolateral o garantiya sa bisan unsang kinahanglan pangutang ug pagprenda niini, gumikan kini sa usa ka pangutana kung mahimo bang gamiton ang cards sa laing transaksyon. 

Ang DSWD-7 mitubag nga ang Pantawid Pamilyang Pilipino Program usa ka stratehiya sa nasyonal nga kagamhanan sa pagpakunhod sa mga kabos sa nasud pinaagi sa paghatag ug hinabang pinansyal sa mga kabos nga katawhan.

Aron pagkab-ot sa tumong sa nasyonal nga kagamhanan, tanang benepisaryo sa programa kinahanglan nga mogamit sa hinabang pinansyal alang sa pang-edukasyon ug alang sa kahimsug sa panglawas.

Ang benepisyaryo nga makalapas sa gitakda sa programa mamahimong masuspenso ug matangtang sa lista sa mga benepisyaryo sa programa.

Tungod niini, ang DSWD nagdasig sa tanang benepisyaryo sa 4Ps nga mamahimong responsable sa ilang paghupot sa ilang grant cards tungod kini magsilbi nga ilang agianan aron makapahimulos sa tanang serbisyo nga gitanyag sa maong programa. (PIA 7/mbcn/APA & DSWD-7)

==========

Giawhag ang mga lokal nga civil society sa pag-apil niining deliberasyon sa badyet

NEGROS ORIENTAL, June 3 (PIA) --- Si Deputy House Speaker Lorenzo Tanada III miawhag sa tanang local government units (LGUs) sa Negros Oriental sa pagpahalapad niining pag-apil sa mga katawhan sa preparasyon sa proseso sa badyet. AS Representative Tanada mipadayag ug suporta ngadto sa gipasiugdahan sa tulo ka munisipalidad nga Dauin, La Libertad ug Sibulan alang sa pagtugot sa Non-Government Organizations (NGOs) ug People’s Organization (POs) aron pag-apil sa pagpangandam sa deliberasyon sa lokal nga badyet. Si Rep. Tanda karon anaa na sa siyudad sa Dumaguete isip guest speaker sa capacity building course sa financing, localizing, ug monitoring sa Millenium Development Goals (MDGs) pinaagi sa Social Watch Philippines (SWP). Alang sa ilang kontribusyon sa pagkab-ot niining MDGs aron mahuman ning grabeng kakabus sa tuig 2015, ang mga lokal nga chief executives Neil Credo sa Dauin, Lawrence Limkaichong sa La Libertad ug Marcela Bartoces sa Sibulan miisyu ug Executive Orders aron paghimo ug badyet ug programa aron pagsaguba niining planong pagsulbad sa nagkagrabeng kakabos sa ilang mga nagkadaiyang lokalidad ug pagbantay sa pagpatuman niining mga badyet. Pinaagi sa ilang MDG Technical Working Groups, ang mga katawhan mahatagan ug higayon sa pag-apil sa paghimo niining badyet ug pagbantay niining implementasyon matud ni Tanada. Si Tanada miingon usab nga ang NGOs ug POs kinahanglang muapil sa maong proseso sa badyet apil na usab ang pagbantay sa pagpatuman niini nga proyekto aron makahatag ug lig-ong resulta niining pundo. Ubos niini, ang tanang accredited POs ug NGOs mamahimong muapil ug anaay huptan nga importanteng papel sa deliberasyon sa mga lokal nga badyet kada tuig apil na ang pagbantay niining badyet diin gikinahanglang mupaubos sa gimando sa proseso niining accreditation. Sa kasamtangan, ang kaniadtong national treasurer Leonor Magtolis-Briones, SWP lead convenor, miawhag usab sa LGUs ug PO’s sa training sa hiniusa nga pagtrabaho aron mabuhat gayud ang aktwal nga pagpatuman niini nga badyet alang sa MDGs. Pinaagi sa suporta sa European Union, SWP mitabang sa pagbuhat niining MDG TWGs sa tulo ka lungsod ug mihatag ug giya sa paghan-ay niini nga programa ug badyet alang sa MDGs.(PIA-7/mbcn/Ailene G. Limutan)

===========

Pagsalmot sa katawhan ug pagboluntaryo, kinahanglan alang sa NGP sa rehiyon

CEBU CITY, June 03 (PIA) --- Ang pagsalmot sa katawhan ug pagboluntarismopinaagi sa pampubliko ug pribadong pakig-alayon sa nagkalain-laing mga hingtungdan, usa ka importanteng stratehiya alang sa greening program dinhi sa Central Visayas ug Pilipinas.

Si DENR-7 regional executive director Maximo Dichoso miawhag sa sektor sa negosyo ug sa mga non-government organizations (NGOs) nga pahalapdan pa ang ilang pagsuporta ug hinabang ngadto sa rehiyonal nga implementasyon sa National Greening Program (NGP).

Ang Department of Environment and Natural Resources (DENR-7) kusganong nagpromot sa pagpasalmot sa katawhan ug pagboluntaryo aron malampusong makab-ot ang tinguha niini sa pagtanom ug 2.816 ka milyon ka mga seedlings sa Central Visayas karong tuiga.

Ang mga tinguha sa NGP naglangkob sa: 1) pagpalig-on ug produksiyon sa mga watersheds, 2) pagpalambo sa produksiyon ug pagpalig-on sa mga umahan, 3) pagpausbaw sa kinitaan sa mga panimalay ug kausbawan sa katawhan, ug 4) pagpasaka sa produksiyon sa ani, troso ug ubang produkto sa kalasangan. 

Ang Central Visayas mi-target nga makatanom ug 2.816 ka milyon nga mga liso sa agroforestry ug lumad nga matang sa kahoy nga molakip sa 5,632 ka ektarya nga yuta.

Ang probinsiya sa Sugbo adunay labing taas nga target nga 1,954 ka ektarya alang sa greening program samtang ang Negros Oriental motanom sa 1,864 ka ektarya nga yuta, 1,563 ka ektarya sa Bohol ug 251 ka ektarya sa Siquijor alang sa greening program niini.

Explikar pa ni Dichoso nga gustong mangayo ug tabang ug suporta ang DENR-7 sa mga sektor sa negosyo aron masigurado nga ang mga lugar nga gipanamnan, siguradong maatiman ug mahatagan ug mga kalihokan aron mamintinir kini gamit ang mga kabtangan nga anaa. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas)