P-Noy midayeg sa Siquijor alang sa paglusad sa 'Isla de Fuego' 

CENTRAL VISAYAS, May 17 (PIA) --- Si Presidente Benigno Simeon Aquino III midayeg sa Probinsiya sa Siquijor sa paglusad niini sa usa ka 'travel guide book' nga gitawag ug "Isla de Fuego". 

Ang Presidente, sa iyang mensahe nga nahipatik sa libro mi-abi abi sa mga katawhan ug opisyales sa Siquijor "alang sa pagmugna niining usa ka palibot diin ang mga lokal ug langyaw nga mga turista makadayeg sa ka-alegre nga kinaiya ug ang kanindot sa atong nasud."

Ang Presidente mikutlo nga ang turismo adunay dakong papel sa pagpalambo sa kaulohan, siya miingon nga ang Probinsiya sa Siquijor nagpakita sa iyang potensiyal nga mamahimong usa sa pinaka-gipangita nga lugar sa mga turista dinhi sa atong nasud.

"Sa kasamtangan, kini gihinganlan sa Philippine Human Development Network nga usa ka progresibo nga probinsya sigun sa pagpalambo sa katawhan ug sa iyang per capita income, ang Siquijor adunay dakong paglabaw sa kaabunda sa iyang natural nga recurso, aduhan sa kultura, ug ma-abi-abihon nga mga tawo." 

"Ang atong gisaluhan nga panglantaw mao ang pag-establisar sa pagpalambo ug pagpatubo kung asa ang kabus nga lugar. Nakadayeg ako sa inyong pagka-aktibo'ng binuhatan sa pagpabanhaw sa atong ekonomiya," ang Presidente miingon nga iyang gipangandoy nga ang probinsiya magpadayon sa paglambo ug mamahimong usa ka inspirasyon sa uban pang mga tawo sa nasud. 

"Usa ikaw ka testamento sa atong kadasig nga kung kita magpadayon sa pagtahak sa tul-id ug matarong nga dalan sa kausaban, atong mapalambo ug mapahi-uli ang iyang kaligdong,“ si Presidente Aquino miingon. (PIA-7/mbcn/RAC-Siquijor) 

============ 

100% sa mga bag-ong kaso sa HIV sa Sugbo, mga lalaki 

by Juju S. Manubag 

CEBU CITY, May 16 (PIA) --- Siyento porsiyento (100%) sa nataptan sa human immuno-deficiency virus (HIV) sa natalang bag-ong mga kaso sa siyudad sa Sugbo sa unang 3 ka bulan sa 2011, pulos mga lalaki. 

Mao kini ang gipakisayod sa hepe sa Social Hygiene sa Cebu City Health Department nga si Dr. Ilya Tac-an sa usa ka pakighinabi sa Philippine Information Agency (PIA). 

Si Tac-an misulti nga disisais (16) ka buok nga mga lalaki ang natalang bag-o nga gipangtaptan sa HIV virus. 

Napulo (10) kanila gipangtaptan sa HIV gumikan sa panagsawo sa usa ka dagom sa pag-inyeksiyon sa ginadiling druga. 

Ang laing unom ka mga lalaki nga positbio sa HIV gumikan sa pakighilawas sa parehong lalaki ra nga positibo usab sa HIV. 

Kinse (15) anyos ang kinabatan-on samtang setentay nuybe (79) ang kinatigulangan sa mga edad sa gipang-taptan sa HIV, sumala ni Tac-an apan patay na kining tigulang, niya pa. 

Nagsuspetsa sila nga aduna sila niining HIV matod ni Tac-an ipahigayon kini sa CD4 nga klaseng testing sa dugo. 

Kung ang resulta sa CD4 test, anaa sa dos siyentos (200) nga level nagpasabot nga gi- acquired immunodeficiency syndrome (AIDS) na kini, dungag ni Tac-an. 

Nagpasabot kini nga ubos ang immune system ug dali na kaayong takboyan sa nagkadaiyang mga klase sa sakit, sumala ni Tac-an. 

Ni Tac-an pa, sa 350 pa lang nga level sa resulta sa CD4 ipahigayon na kini ug anti-retroviral (ARV) nga pagpanambal nga makuha sa Vicente Sotto Medical Memorial Center (VSMMC) kay mao ra man kini ang treatment hub dinhi sa Sugbo. 

Kini libre ug walay bayad sa pagka-karon ni Tac-an pa ug ang pagpanambal sa ARV hangtod-hangtod na kini, si Tac-an midugang sa pag-ingon. 

Sa miaging tuig, siyento otsentay dos (182) ang natala sa iyang buhatan dungagan sa laing 16 nga bag-ong natala sa unang 3 ka bulan sa 2011 mao na kini ang gidaghanon sa kaso sa HIV dinhi sa Sugbo, si Tac-an nagkanayon. 

Matod ni Tac-an, wala siyay mahatag nga tala kung pila na niini ang nangamatay sa gipang-HIV AIDS tungod kay ang anaa sa iyang buhatan pulos mga inisyal nga mga taho lamang. 

Sagad sa gitaptan sa giingong sakit adto modangop sa mga pribadong doctor ug wala nay madungog sa iyang buhaton sa gipangdangat niini, panapos ni Tac-an. (PIA-Cebu) 

=========== 

Adunay gamay’ng pagsaka sa kadaghanon sa walay trabaho dinhi sa CV 

by Juju S. Manubag 

CEBU CITY, May 17 (PIA) --- Misaka ug punto uno porsiyento ang gidaghanon sa walay trabaho sa rehiyon sa unang bulan rong tuig ug ikatanda sa samang bulan sa miaging tuig. 

Gikan sa 8.2 porsiyento sa miaging tuig ug karon 8.1 porsiyento, sumala p asa taho. 

Si Department of Labor and Employment (DOLE) 7 regional director Exequiel Sarcauga nipasangil sa dili pagtakdo sa nangita ug trabaho sa mga trabahong bakanteng gipanghagad ang nakaingon sa gamay’ng pagsaka sa gidaghanon sa mga walay trabaho. 

Matod sa giingong tala, niadtong Enero karong tuiga, adunay kapin dos siyentos kwarentay tres mil (243,000)ang walay trabaho sa rehiyon 7. 

Si Sarcauga miingon nga daghan kaayong trabaho nga gipadangat sa upat ka mga job fairs nga gipahigayon sa rehiyon sa niadtong Mayo 1, ang adlaw sa mamumuo apan ang ubang mga trabaho lisod sa pagpuno. 

Si Sarcauga midugang sa pag-ingon nga daghang kahigayonan sa panarbaho dinhi sa rehiyon nga anaa sa mga business processes outsourcing (BPO) ug sa turismo. 

Si Sarcauga dili modasig sa kadtong mosulod sa kolehiyo karong abli sa klase nga mokuha ug kursong narsing tungod kay daghan na kaayong mga nars nga walay mga trabaho gawas sa daghan pa kaayong studyante sa narsing pagka-karon. 

Sa laing bahin, ang tala sa kadaghanon nga adunay trabaho sa Enero karong tuiga dinhi sa rehiyon miubos ug punto dos porsiento ug ikatandi sa miaging tuig. Gikan sa 91.9 porsiyento sa miaging tuig aduna na’y 91.7 porsiyento karong tuiga, sumala pa. 

Ang gidaghanon sa nanarbaho sa rehiyon anaa duol sa tres milyones (3M) pagka-Enero karong tuiga sumala pa sa gikataho. (PIA-Cebu) 

============ 

Balaodnon kalabot sa paghatag ug proteksyon sa seniors batok online scams ipasaka 

CEBU CITY, May 16 (PIA) --- Usa ka balaodnon ang giduso ngadto sa Senado aron paghatag ug proteksyon sa mga senior citizen sa online ug telemarketing scams. 

Senator Mirriam Defensor-Santiago miduso ug Senior Financial Empowerment bill, diin maghatag ug buluhaton sa Department of Trade and industry (DTI) sa pagpahibawo sa tanang seniors ug ilang mga tigbantay sa mga nagkadaiyang pagpangilad. 

Ang tigbuhat sa mga suwat, telemarketing ug internet nga mga pangilad kasagaran ang mga katiguwangan ang tumong tungod kay mas dali sila musalig sigon ni Santiago. 

Dugang pa ni Santiago nga anaay gamay nga data mahitungod sa pila ang nawagtang nga kwarta sa mga katiguwangan niiining mga pangilad apan sa Estados Unidos, ang mga katiguwangan mawagtangan ug kantidad nga mukabat sa halos $2.6 bilyon sulod sa usa ka tuig tungod niining mga online ug telemarketing fraud. 

Isip mga biktima sa mga pagpangilad, kadaghanan sa mga katiguwangan matud sa balita mubayad ug financial cost tungod sa nakawat nga mga tinigumang kwarta ug kasagaran pa emotional cost diin mawagtangan sila ug respeto sa kaugalingon ug dignidad. 

Kung ang kini nga bill mupasar, ang DTI magbutang ug telephone hotline alang sa mga balita mahitungod sa mail, telemarketing ug Internet fraud. Ang maong mga reklamo ipadala ngadto sa Philippine National Police ug sa National Bureau of Investigation. (PIA-7/Ailene G. Limutan, Intern-CTU) 

=========== 

Gi-awhag ang mga casual employees sa Dumaguete pagkuha sa CS exam 

Dumaguete City, May 17 ( PIA) Ang kagamhanan sa dakbayan sa Dumaguete mi-aghat sa mga kaswal nga empleyado nga wala pay Civil Service eligibility nga moapil sa review class nga himoon City Session Hall. 

Sa paningkamot nga mahulipan ang mga bakanteng posisyon ug pagpauswag sa kaantigo, ang City Human Resource Assistant, Benette Jan Javier miingon nga ang lima ka adlaw sugod Mayo 9 ngadto sa 13 adunay review class alang mismo sa mga empleyado aron matagaan sila ug tsansa nga mopasar sa eligibility test. 

Matod ni Javier nga karon aduna gihapoy mga kaswal nga empleyado nga dugay na sa ilang serbisyo apan dili gihapon mapermanente tungod sa kakulang sa kapasidad nga makwalipikado sa permanenteng posisyon. 

Human Resource Management (HRMO) nihimok usab sa tanang haligi sa departamento sa siyudad nga tugutan ang ilang kaswal ug temporaryong empleyado sa pag-apil sa programa. 

Ang review sa Civil Service Examination ga-andam sa mga empleyado sa goberno sa pagkuha sa test alang sa eligibility isip requirements sa Civil Service Commission ( CSC). 

Ang eksaminasyon gitakda nga pagahimoon alang sa mga level one ug two nga eksaminasyon (Sub Professional and Professional). 

Niining bahina si Ruperto Tenorio Jr., miingon nga ang programa mao ang pag-andam sa mga empleyado sa goberno adunay kahibalo sa exam,pagpauswag ug pag-andam sa ilang kaugalingon nga mamahimong eligible sa ilang tagsa-tagsa nga katawhan. 

Atol sa opening, si City Administrator William Ablong nipasidungog sa mga partisipante ug ang mga guest nga si Mayor Manuel Sagarbarria ni-inspire kanila sa pagserbisyo nga matinud-anon ug suporta sa mga programa sa siyudad nga proyekto samtang ang management nangita sa ilang mga oportunidad. 

Ang instructor sa lima ka adlaw nga aktibidad gilangkuban sa Dean of the College of Mass Communication sa Silliman University, si Dr. maria Cecilia Genove, dinuyugan ni Josephine Acojedo, Delfin Eupalao, Crisilda Estravela ug laing duha nga gikan sa government sector, matod ni Javier. (PIA NegOr/Jennifer Catan-Tilos/Luanie Tayko) 

=========== 

Dumaguete City migahin ug P500,000 alang sa pagbag-o sa Public Market 

DUMAGUETE CITY, May 17 PIA) Ang dakbayan sa Dumaguete migahin ug P500,000 alang sa kausbanan ug kauswagan sa Dumaguete City Public Market. 

Pinaagi sa iyang pundo, si Senador Chiz Escudero miapod-apod ug susamang kantidad sa tanang mayor sa Negros Oriental miadtong imaging semana didto sa Bacolod City. 

Sa laing bahin, sa wala pa isyuhi ug tseke, si Mayor Manuel Sagarbarria miingon iyang gisulatan ang Senador para sa funding assistance alang sa uban pang kalambuan nga mga proyekto sa siyudad. 

Ang mayor maoy mismo midawat sa tseke nga alang gayod sa kinahanglang pang-ayuhon ug pang-usbon sa nagkalain-laing parti sa public market sa siyudad. 

Giklaro ni Sagarbarria nga ang pundo alang lang gayod sa market sa gipadayag pa sa Special Allocation Release Order (SARO). 

Sa pagkakaron, gitahasan sa mayor ang Market Supervisor Engr. Ronie Fortin sa pag-andam ug program of work sa ginaingong kausbanan. 

Ang pag-ayo posibleng magsugod pagkahuman ni Engr. Fortin pagpresentar sa plano para Makita ang luna nga pagahimuon. 

Sa dili pa, ang public market sa Dumaguete makaangkun kini ug pinakalimpyo ug maanindot nga mga comfort rooms sa umalabot nga bulan, matod pa sa mayor. (PIA/ Jennifer Catan-Tilos/ Myla Saldasal) 

========== 

Kapin gatos ka mga komunidad sa nasud makatagamtam na’g limpyong tubig

By Eli C. Dalumpines 

CEBU CITY, May 16 (PIA) – Mga 115 ka mga munisipyo sa nasud nga way tubig ang gikatakdang makatagamtam na’g limpyo nga tubig, matud sa Department of the Interior and Local Government (DILG). 

Kini human mapirmahi sa DILG, Department of Health (DOH) ug sa National Anti-Poverty Commission (NAPC) ang Implementing Rules and Regulations (IRR) sa programang “Sagana at Ligtas na Tubig sa Lahat” ni Presidente Benigno S. Aquino III.

Suma kang DILG Secretary Jesse Robredo, ang maong programa gitumong pagpalapad sa water service coverage ngadto sa 155 ka mga munisipyo nga gikunsiderar nga waterless communities o mga komunidad nga way tubig. 

Ang waterless communities, matud pa, mao kadtong mga minisipyo nga ubos sa 50 porsyento ang service coverage sa tubig. 

Ang mga munisipyo nga gihatagan ug prioridad niining programaha naglangkob sa: pito ka munisipyo sa Cordillera Administrative Region (CAR); tulo sa Rehiyon I; siyam sa Rehiyon II; usa sa Rehiyon IV-A; 12 sa Rehiyon IV-B; 10 sa Rehiyon V; 2 sa Rehiyon VI; 17 sa Rehiyon VII tulo sa Rehiyon VIII; 16 sa Rehiyon IX; 14 sa Rehiyon X; lima sa Rehiyon XI; 10 sa Rehiyon XII; tulo sa Rehiyon XIII; ug tulo sa Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM). 

Sulod sa IRR mao ang mga stratehiya kung unsaon makab-ot ang programa, apil na niana ang mga proyekto nga pwedeng himoon ubos sa nahisgutang programa; mga rekisitos nga kinahanglang subayon sa matag ang-ang niini; ang paagi sa pagpagawas sa kwarta; ug ang paagi sa pagpamalit sa mga materyales ug pagbayad sa mga serbisyo nga kinahanglanon alang sa proyekto. 

Gilangkuban usab niini mao ang mga lakang ug paagi alang sa pag-implementar sa proyekto ug ang paghan-ay, pagdumala ug ang paggamit sa pundo. 

Kung kahinumduman, mipirma ang maong mga ahensya sa Memorandum of Agreement (MOA) alang sa implementasyon sa Water and Sanitation Program nga gipasiugdahan usab sa pangulo. 

Tutulo ka mga kriterya ang gitan-aw sa pagpili ug mga barangay alang niini, sama sa kalisod nga nasinati sa katawhan, access rate sa serbisyo sa tubig ug ang kadaghan sa mga sakit nga dinala sa tubig. 

Matud ni Robredo ang maong programa maghatag ug kahigayonan sa mga munisipyo ug niadtong mga nang-negosyo ug tubig nga molambo pinaagi sa pag-implementar niini nga programa. (ECD?PIA 7-Cebu)

==========

GSIS andam makigtambayayong sa Pag-ibig alang sa mas epektibong housing programs

CEBU CITY, May 17 (PIA) --- Plano sa Government Service Insurance System(GSIS) nga makigtambayayong sa PAG-IBIG Fund alang sa paghatod ug mas maayo ug mas epektibo nga serbisyo ngadto sa ilang mga miyembro.

Kini matud sa GSIS President ug General Manager Robert Veragara atol sa iyang pamahayag niadtong Lunes.

Gihimakak usab sa ahensiya ang padayong pasangil nga dili na sila magserbisyo tungod sa kakuwang ug walay igong pundo.

Gani si Vergara nisaad sa publiko ilabi na sa ilang mga miyembro nga ang ahensya adunay igong pundo ug andam atubangon ang ilang mga obligasyon sa ilang matag miyembro.

Giangkon hinuon sa Presidente sa GSIS nga temporaryong gihunong sa ahensya ang ilang programa kalabot sa direct lending alang niadtong gustong magpatukod ug pinuy-anan kini matud pa tungod sa ubos nga pundo nga gitagana sa ahensya alang niini nga programa.

Sigun ni Vergara, kung mahitabo ang plano sa GSIS nga pakig-uban sa Pag-ibig, mas dako nga pundo ang ilang matagana alang sa programa nga mahimong mokabat ngadto sa P5B matag tuig.

Kahinumdoman nga nagsagubang kaniadto ang GSIS ug dakong problema kabahin sa mga gisulod niining negosyo kabahin sa mga housing loans ug educational plans nga miresulta sa pag-umento sa mga balayranan niini.(PIA-7/mbcn/Maryknoll B. Lague Intern-CTU)

==========

Cebu City mogahin ug P160M alang sa cash incentives sa mga senior citizens

CEBU CITY, May 17 (PIA)---Cebu City Mayor Michael Rama kagahapon niingon nga ang cash incentives sa dul-an sa 40,000 nga senior citizens sa siyudad sa Sugbo mamahimong ihatag sa sunod bulan sa Hunyo.

Kini human ang City Legal Office nihatag ug go signal sa pag-apil sa programa ang mga senior citizen nga nagpangidaron ug 80 pataas kinsa lumolupyo sa siyudad sa Sugbo bisan ug sila dili rehistrado nga mga botante. 

Kung matuman kini, ang mga beneficiaries sa city’s financial assistance nga mokabat ug 40, 000 ang siyudad magkinahanglan ug P160M  alang sa maong programa.  

Si Guillermo “Dodong” Casinillo kinsa nangulo sa city's Office of the Senior Citizens Affairs (OSCA) nahinangop sa uwahing kalamboan, apan iyang gidugang nga bisan pa man ug na-aprobahan na ang gisugyot nga laraw sa City Legal Office, kinahanglan gihapon kini sa pagtando sa konseho sa siyudad.

Pipila ka mga senior citizens sa siyudad nagtoo na nga ang pagpanghatag ug cash incentives nila usa lamang ka taktika sa pamolitika sa mga opisyal sa siyudad tungod kay sa niaging tuig narilis kini pipila ka adlaw usa pa ang May 10, 2010 nga eleksyon, apan karon nalangan ang pagrilis sa cash incentives.

Si Rama nanugon nga ang pagpanghatag sa cash incentives alang sa mga senior citizens direkta ngado sa mga barangay.

“Gusto ko nga maminus-minus ang kahasol sa mga senior citizens kay moari pa sila sa City Hall aron pagkobra.”

Si Rama nagkanayon nga gusto usab niya ang mga senior citizen nga dili rehistradong mga botante apan residente sa siyudad sa taas na nga higayon nga malakip sa city's financial assistance nga P4,000 matag tuig.

Ang mayor nagkanayon nga adunay pipila ka mga senior citizen nga tungod sa katiguwangon, wala maka-aplay sa city’s financial assistance tungod kay dugay na silang nihunong sa pagbotar.

Sa pagkakaron, adunay 38,000 nga rehistradong senior citizen sa siyudad sa Sugbo ug gituohang molapas pa kini ngadto sa 40,000 sa pag-apil sa mga 80 anyos ug pataas nga senior citizens nga lumulopyo sa siyudad nga wala pa marehistro.

(PIA-7/ mbcn/Angie P. Amodia, Intern-CTU)

===========

GSIS andam makigtambayayong sa Pag-ibig alang sa mas epektibong housing programs

CEBU CITY, May 17 (PIA) --- Plano sa Government Service Insurance System(GSIS) nga makigtambayayong sa PAG-IBIG Fund alang sa paghatod ug mas maayo ug mas epektibo nga serbisyo ngadto sa ilang mga miyembro.

Kini matud sa GSIS President ug General Manager Robert Veragara atol sa iyang pamahayag niadtong Lunes.

Gihimakak usab sa ahensiya ang padayong pasangil nga dili na sila magserbisyo tungod sa kakuwang ug walay igong pundo.

Gani si Vergara nisaad sa publiko ilabi na sa ilang mga miyembro nga ang ahensya adunay igong pundo ug andam atubangon ang ilang mga obligasyon sa ilang matag miyembro.

Giangkon hinuon sa Presidente sa GSIS nga temporaryong gihunong sa ahensya ang ilang programa kalabot sa direct lending alang niadtong gustong magpatukod ug pinuy-anan kini matud pa tungod sa ubos nga pundo nga gitagana sa ahensya alang niini nga programa.

Sigun ni Vergara, kung mahitabo ang plano sa GSIS nga pakig-uban sa Pag-ibig, mas dako nga pundo ang ilang matagana alang sa programa nga mahimong mokabat ngadto sa P5B matag tuig.

Kahinumdoman nga nagsagubang kaniadto ang GSIS ug dakong problema kabahin sa mga gisulod niining negosyo kabahin sa mga housing loans ug educational plans nga miresulta sa pag-umento sa mga balayranan niini.(PIA-7/mbcn/Maryknoll B. Lague Intern-CTU)

==========

Cebu City mogahin ug P160M alang sa cash incentives sa mga senior citizens

CEBU CITY, May 17 (PIA)---Cebu City Mayor Michael Rama kagahapon niingon nga ang cash incentives sa dul-an sa 40,000 nga senior citizens sa siyudad sa Sugbo mamahimong ihatag sa sunod bulan sa Hunyo.

Kini human ang City Legal Office nihatag ug go signal sa pag-apil sa programa ang mga senior citizen nga nagpangidaron ug 80 pataas kinsa lumolupyo sa siyudad sa Sugbo bisan ug sila dili rehistrado nga mga botante. 

Kung matuman kini, ang mga beneficiaries sa city’s financial assistance nga mokabat ug 40, 000 ang siyudad magkinahanglan ug P160M  alang sa maong programa.  

Si Guillermo “Dodong” Casinillo kinsa nangulo sa city's Office of the Senior Citizens Affairs (OSCA) nahinangop sa uwahing kalamboan, apan iyang gidugang nga bisan pa man ug na-aprobahan na ang gisugyot nga laraw sa City Legal Office, kinahanglan gihapon kini sa pagtando sa konseho sa siyudad.

Pipila ka mga senior citizens sa siyudad nagtoo na nga ang pagpanghatag ug cash incentives nila usa lamang ka taktika sa pamolitika sa mga opisyal sa siyudad tungod kay sa niaging tuig narilis kini pipila ka adlaw usa pa ang May 10, 2010 nga eleksyon, apan karon nalangan ang pagrilis sa cash incentives.

Si Rama nanugon nga ang pagpanghatag sa cash incentives alang sa mga senior citizens direkta ngado sa mga barangay.

“Gusto ko nga maminus-minus ang kahasol sa mga senior citizens kay moari pa sila sa City Hall aron pagkobra.”

Si Rama nagkanayon nga gusto usab niya ang mga senior citizen nga dili rehistradong mga botante apan residente sa siyudad sa taas na nga higayon nga malakip sa city's financial assistance nga P4,000 matag tuig.

Ang mayor nagkanayon nga adunay pipila ka mga senior citizen nga tungod sa katiguwangon, wala maka-aplay sa city’s financial assistance tungod kay dugay na silang nihunong sa pagbotar.

Sa pagkakaron, adunay 38,000 nga rehistradong senior citizen sa siyudad sa Sugbo ug gituohang molapas pa kini ngadto sa 40,000 sa pag-apil sa mga 80 anyos ug pataas nga senior citizens nga lumulopyo sa siyudad nga wala pa marehistro.(PIA-7/ mbcn/Angie P. Amodia, Intern-CTU)