Krimen sa C. Visayas mikunhod ug 25 porsiyento sa miaging 4 ka bulan

By Juju Manubag

CEBU CITY , May 26 (PIA) – Ang gidaghanon sa krimen sa Tunga-tungang Kabisay-an gikan Enero hangtod Abril rong tuig mikunhod ug 25.4 porsiyent ikatandi sa samang mga bulan sa miaging tuig.

Ang Police Regional Office (PRO)-7 mihatag ug presentasyon sa mga datos sa krimen sa gipahigayon ganinang buntag nga ‘Talakayan sa Isyung Pulis’ (TSIP) Forum nga nagpakita sa krimeng index ug dili-index crimes nga nirehistro ug pagkunhod sa unang 4 ka bulan rong tuig ug itandi sa samang mga bulan sa miaging tuig 2010.

Si P/Supt. Audie Villacin, hepe sa Regional Investigation ug Detection Management Division sa PRO-7, mipahibalo nga ang kdrimeng index kay kadtong mga krimeng kanunay mahitabo batok sa tao ug sa kabtangan sama sa tulis, kawat, pagpangulata, lugos, patay sud sa pamilya, mamaligya ug kahayopan nga dili nila gipanag-iya, pagpamusil patay ug karnaping nga miubos gikan sa otso mil sais siyentos baynte otso (8,628) nga mga kaso sa tuig 2010 ngadto sa sais mail kwatro siyentos dose (6,412) ka mga kaso na lang rong tuiga o baynte singko punto saysentay otso porsiyento (25.68%) ang pagkunhod.

Ang mga kasong krimen nga dili index kay mga krimen batok sa mga balaodnon sama sa ginadaling druga, ginadiling pagpamutol ug kahoy, ginadiling pagpangisda nga mirehistro nga may pagkunhod gikan sa tres mil kwatro siyentos disiotso (3,418) gikan sa Enero hangtod Abril sa miaging tuig 2010 ngadto sa dos mil kinyentos setentay kwatro (2,574) sa samang mga bulan karong tuiga ug sa kinatibuk-an baynte kwatro punto saysentay nuybe porsiyento (25.69%) pag-ubos, sumala sa gipakasayod.

“Ang dakbayan sa Sugbo mirehistro sa kinatas-ang gidaghanon nga krimen pero sabtonon kini tungod ang Sugbo usa ka highly urbanized nga siyudad ug sentro sa komersiyo sa rehiyon diin ang kinabag-an sa populasyon magtapok,” si Villacin nag-ingon.

Bisan tuod ang presentasyon mipakita nga ang Sugbo may taas nga gidaghanon sa lrimen sa rehiyon, apan mirehistro kini sa kinatibuk-an ug pagkunhod basi sa tala nga dos mil dos siyentos onse (2,211) nga mga kasong krimeng index sa unagn 4 ka bulang rong tuig ug ikumparar sa tres mil siyento setenta (3,170) sa  samang mga bulan sa miaging tuig 2010.

“Mga krimen sa dalan sa dakbayan mikunhod ngadto sa sais punto kwatro porsiyento (6.4%) tungod sa organisado nga pagpahigayon sa integrated patrol system,” si Villacin nagkanayon.

Sa pagpanapos si Villacin miingon nga ang average crime rate kada bulan sa rehiyon miubos usab ngadto sa kwarentay dos punto otsentay kwatro prosieynto (42.84%) gikan Enero ngadto sa Abril 2010 sa trayntay uno punto nubentay sais prosieynto (31.96%) sa samang mga bulan karong tuiga.(PIA 7-Cebu)

=========

Ani sa humay sa Rehiyon 7 misaka, matud sa DA

By Eli C. Dalumpines

CEBU CITY, May 26 (PIA) – Misaka ang ani sa humay dinhi sa Tunga-Tungang Kabisay-an sa unang kwarter niining tuiga, matud sa opisyal sa Department of Agriculture (DA) sa rehiyon.

Si Jorge Paculba, Senior Agriculturist sa DA-7, atol sa bag-o lang gipahigayon nga media forum, mitaho nga miabot ug 85,250 ka metriko tonelada ang ani sa humay sa rehiyon sa unang kwarter sa 2011, mas taas kung itandi sa 83,990 ka metriko tonelada sa samang higayon sa milabay’ng tuig.

Gibasol hinoon niya ang ubos nga ani sa miaging tuig tungod sa huraw nga miigo sa nasud. 

Apan matud sa opisyal, gipaniguro gyud nila nga matabangan ang mga mag-uuma sa teknikal nga aspeto sa panguma aron mosaka ang ilang ani.

Kabahin kini sa ilang tumong pagpasaka sa ani sa humay ngadto sa 32 porsyento pag-abot sa tuig 2016, suma kang Paculba.

Sa pagka-karon miabot lang ug 24 porsyento ang bahin sa lokal nga produksyon sa kinatibuk-ang panginahanglan sa rehiyon. Ang laing 76 porsyento niini gipun-an sa lokal nga importasyon gikan sa silingang mga rehiyon nga dunay igo’ng abot sa humay ug sa importasyon gawas sa nasud.

Samtang namahayag usab ang National Food Authority(NFA) dinhi sa rehiyon nga ilang gipaubsan ang ilang importasyon sa bugas-humay gikan sa gawas sa nasud tungod sa pagsaka sa lokal nga produksyon sa humay.

Matud hinoon ni Rosales nga dunay igo’ng supply sa bugas sa rehiyon nga pwedeng makasuporta hangtud sa katapusan sa tuig.

Basi sa imbentaryo nga gihimo sa ilang buhatan, dunay mga 1.4 ka milyon ka sako sa bugas-humay nga anaa sa ilang mga bodega, suma pa niya. 

Kini, ug ang bag-o pa lang miabot nga mga 360,000 ka sako nga kabahin sa 200,000 ka metriko tonelada nga inangkat nga bugas gikan sa Vietnam, nakatabang aron masiguro nga dunay igo’ng supply sa bugas sa rehiyon. (PIA-7/ECD)

==========

Bagyong ‘Chedeng’ mosukod sa pagkapreparado sa gobyerno sa Pinas sa mga katalagman

CEBU CITY, May 25 (PIA)--- Chedeng, ang bagyo nga gituhoang moabot ugma, usa sa mga mosukod sa pagkapreparado sa gobyerno kon pagtubag sa katalagman na ang hisgotan.

Matod ni Angara nga pagkahuman sa mga pagkaguba nga nasinati sa bagyong ‘Ondoy’ ug ‘Pepeng’, ang gobyerno nangita na ug mga pamaagi aron paghimo ug disaster resilient system aron pagpalambo sa kapabilidad sa Philippine Atmospheric, Geophysical, and Astronomical Services Administration (PAGASA).

Si Science and Technology Undersecretary for Research and Development Dr. Graciano Yumul Jr., ang Supervising Undersecretary sa PAGASA mi-isyu ug usa ka pamahayag nga ang tibook nasud kinahanglan mangandam sa bagyong ‘Chedeng’ nga gidahuman nga magdala ug 150-300 ka mm nga uwan kada adlaw o dul-an sa 20 hangtod 55 ka mm kada oras.

Si Angara, kinsa maoy Chair of the Congressional Commission on Science Technology and Engineering (COMSTE) miingon nga ang buhatan nakig-alayon na sa gobyerno ug mga pribadong sektor aron pagdebelop sa Philippine Disaster Science and Management Center (DSMC).

Matod ni Angara nga ang DSMC nagtinguha nga mahimong sentro nga magtuon sa mga katalagman kon diin ang mga eksperto makatabang sa mga opisyales ug sa mga lokal nga panggamhanan sa pagpangandam sa mga kinaiyanhon nga mga kalamidad sama sa mga bagyo nga kada tuig moigo sa nasud.

Dugang pa ni Angara nga kinahanglan sa katawhan ang DSMC aron pagtabang kanila sa pagpangandam sa mga bagyo ug sa mga susamang mga katalagman nga padayong sa naghulga sa nasud.

Ang gobyerno kinahanglan mosabot kon unsaon pagdebelop sa mga stratehiya sa pagpahibalo ngadto sa katawhan aron sila makapangandam sa susamang mga panghitabo.

Ang DSMC usa ka inisyatibo sa pampubliko ug pribado nga ang siyintipikong komunidad makahibalo sa mga stratehiya sa pagdumala sa mga katalagman sa pakigtambayayong usab sa mga kasilinganang mga kanasuran nga nakahiagom sa susamang mga bagyo ug natural nga mga kalamidad nga naigo sa Pilipinas. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas, CTU)

==========

P-Noy nideklara sa Sityembre 2011 isip 'Structural Engineering Month'

CENTRAL VISAYAS, May 25 (PIA)---Si Presidente Benigno S. Aquino III nideklara sa bulan sa Sityembre 2011 isip “Structural Engineering Month” aron pagpadayag ug pagdayeg sa mga trabaho sa structural engineers ug aron pagpakatap sa kaamgohan sa ilang mahinungdanon nga kontribusyon sa nasud.

Pinaagi sa Procalamation No. 164  ang presidente nideklara sa bulan sa Sityembre isip “Structural Engineering Month”, diin atol sa ika-50 nga anibersaryo sa Association of Structural Engineers of the Philippines, Inc. (ASEP)

Ang Presidente nibutyag nga ang bag-ohay nga kinatibuk-ang paglambo nga adunay kalabotan sa natural disasters mitataw sa kamahinungdanon sa pagpromot ug seguridad sa publiko pinaagi sa pagdisenyo ug pagtukod sa luwas nga mga istruktura sama sa mga bilding, taytayan, tore ug uban pang istruktura.

Siya nidugang pag-ila sa panginahanglan sa pagpataas sa kaamgohan sa publiko kalabot sa tahas ug sa moral ug sosyal nga responsibilidad sa mga Civil Engineers nga adunay kahanas sa structural design nga kalabot sa pagpromot ug seguridad sa publiko.

Ang ASEP, usa ka kaanib nga sosyidad sa Philipine Institute of Civil Engineers (PICE), mao ang nag-inusarang nasyonal nga organisasyon sa mga praktisado sa structural engineering sa nasud.

Si Presidente Aquino nibutyag nga sa nilabay'ng singkwenta ka tuig, ang ASEP kauban na sa kagamhanan sa ilang pasalig nga pagprotektar sa kinabuhi ug kabtangan pinaagi sa pagpromot ug responsible structural engineering sa lain-laing pamaagi sama sa epektibong programa alang sa disaster risk reduction and management ug pagpadayon sa professional development. (PIA-7/ mbcn/Angie P. Amodia-CTU)

=========

DBM: 81porsiyento na ang nalista nga pamilya sa CCT sa Pantawid Pamilya

CEBU CITY, May 25 (PIA) --- Si Budget Secretary Florencio B. Abad miingon nga mikabat na sa 81.6 ka porsiyento sa 2.34 million ka mga pamilya nga maoy target alang sa P21-billion nga conditional cash transfer (CCT) nga programa ang nalista kontra sa gipangsulti sa mga kritiko nga ang pundo dili kuno mahurot ug gamit. Si Abad miingon nga sa kasamtangan niining 4Ps (Pantawid Pamilyang Pilipino Program), tanang 2.34 million ka indigent household-beneficiaries mamahimong madawat na ang cash grants karong Setyembre kung ang tanang targeted beneficiaries makaparehistro sa hinapos sa Hunyo. Ang budget chief miingon nga sa hinapos sa miaging Abril, upat ka buwan sukad sa pagsugod niini nga programa- 1.9 million indigent household-beneficiaries or 81.6 ka porsiyento sa 2.34-million nga target alang sa tuig 2011 ang nakaparehistro na. Matud usab sa datos sa Department of Social Work and Development, 1.47 million ka mga tagbalay ang nakadawat na sa subsidiya nga kwarta diin 77 ka porsiyento kini sa mga narehistrong tagbalay ug 63 ka porsiyento sa target. Ubos niining CCT sa 4Ps, ang mga indigent household-beneficiaries makadawat ug binuwanang kwarta nga P1,400 o P500 kada inahan ug P300 sa kada usa nga kutob ra sa tulo ka bata. Usa usab sa mga kondisyon nga ang mga inahan niining mga pamilyaha makabaton ug pre-natal ug uban pang maternal care check-ups ug ang mga bata mutunga 85 ka porsiyento sa ilang mga klase ug sila usab ma immunized. Sigon sa report sa DSWD, ang lima ka rehiyon nga naay daghang mga rehistrado nga benepisyaryo nga tagbalay kay; Bicol (2205,436); Autonomous Region for Muslim Mindanao (201,316), Zamboanga Peninsula (194,393), Northern Mindanao (175,530); ug Eastern Visayas (145,049). (PIA-7/mbcn/Ailene G. Limutan, CTU)

==========

Opisyales sa kagamhanan sa Rehiyon 7 nipirma ug kasabotan sa full disclosure

CEBU CITY, May 25 (PIA)---Usa ka kasabotan alang sa Full Disclosure Policy ang pormal nga gipirmahan sa mga opisyales sa kagamhanan sa Rehiyon 7 kagahapon alang sa mas maayong binuhatan, responsible, makiangayon ug katin-aw sa ilang tagsa-tagsa ka lokal nga pangagamhanan.

Si Department of Interior and Local Government Secretary Jesse Robredo, kinsa anaa atol sa dialogo nga nangulo sa paglagda, nihagit sa mga opisyal sa rehiyon nga himoon nga ang katawhan mosalig sa ilang lokal nga pangagamhanan pinaagi sa pagpakita ug katin-awan sa ilang tanang transaksyon.

Si Robredo nagkanayon nga dako kini nga hagit alang kanila ang paghubad sa campaign slogan ni Presidente Aquino ngadto sa usa ka butang nga workable.

Ang Full Disclosure Policy usa ka polisiya sa kagamhanan nga nagmando sa lokal nga pangagamhanan sa pagmantala sa ilang budyet ug finances, bids ug public offerings sa government websites, mantalaan sa general circulation ug sa buyagyag nga mga lugar sulod sa ilang lokalidad.

Si Robredo nibutyag nga ang kapakyas sa pagtuman sa Full Disclosure Policy mamahimong mosuspenso o motangtang sa buhatan sa mga opisyal nga hingtungdan nga adunay kapasikaran nga gross negligence o dereliction of duty.

Ang Full Disclosure Policy mohimo sa katawhan nga masayod kung pila ang publikong pundo ang anaa alang sa pagpalambo sa ilang komunidad ug sa asa kutob ang lokal nga pangagamhanan makatabang kanila ug aron pagpahibalo sa mga katawhan sa gipadulngan sa mga pundo.

Ang polisiya mopromot usab ug katin-awan, responsible ug maayong binuhatan sa pinansyal nga transaksyon sa kagamhanan. (PIA-7/mbcn/ Angie P. Amodia-CTU)

=========

Mga DOH bakunador nagrepaso sa pamakuna tungod sa haduol na ang tagal

by Juju Manubag

CEBU CITY,May 25 (PIA) – Ang mga bakunador sa Department of Health (DOH)-7 naghimo ug pagrepaso og pagtibawas sa mga lugar nga aduna pay mga bata nga takus nga mabakunahan sa tipdas sa mga kabarangayan sa Central Visayas rehiyon.

Si Dr. Nayda Bautista, ang DOH-7 Measles-Rubella Program Coordinator mipahibalo sa usa ka interbyu sa Philippine Information Agency (PIA)-Cebu nga ang mga bakunador mirepaso og nagtibawas sa pagbakuna sa mga mga bata nga takus nga nagpangedaron ug siyam ngadto sa 95 ka bulan diha sa mga barangay sa rehiyon sa tinguha nga mabakunahan kin sa anti-measles-rubella ug makab-ot ang gitino nga siyento prosiyento nga pagbakuna nga gilugwayan kini hangtod Mayo 30.

Si Bautista nagkanayon nga kining pagrepaso gihimo alang niadtong mga bata nga motongtong sa siyam ka bulan karon bulana.

Hibaw-an nato nga ang kampanya sa DOH sa pagbakuna sa tipdas kay kutob lang unta niadtong Mayo 4 ug tungod kay gilugwayan kini sa petsa 30, adunay mga bata nga mitongtong sa siyam ka bulan sukad Mayo 4 hangtod sa 30, dungag ni Bautista.

Ug mao kining mga bataa ang usa nga balikon sa mga bakunador nga bakunahan.

Ang lain usap nga panon sa mga bata nga repasohon sa mga bakunador mao kadtong wala mabakunahi tungod wala diha ang mga batang takus nga mabakunhan sa ilang pagkampanya sa mga kabalayan tungod sa lain-laing mga rason, sumala pa ni Bautista.

Si Bautista mihatag ug tala tali sa mga nabakunahan na sa tipdas sa rehiyon 7 nga may otsentay tres porsiyento (83%) na sa gitino nga 1.4 milyones nga mga batang takus bakunahan sa Central Visayas kutob niadtong Mayo 20.

  

Mi-asoy usab si Bautista nga ang probinsiya sa Sugbo ang may pinakataas nga porsiyento sa 4 ka probinsiya sa Tunga-tungang Kabisay-an sa kadaghanon sa gipang-bakunahan nga otsentay otso porsiyento (88%).

Ang Negros Oriental maoy ikaduha sa daghang nabakunahan sa rehiyon nga may setentay otso (78%), gisundan kini sa Bohol nga setentay uno porsiyento (71%) ug ang kinagamayan ang Siquijor nga may saysentay dos porsiyento (62%).

Sa Cebu, ang siyudad sa Lapulapu mao lamang ang siyudad nga misobra ang ilang gibakunahan ikumparar sa ilang gitino nga siyento baynte porsiyento (120%).

Matod pa ni Bautista nga naingon ni ini ang resulta tungod ang gihatag nga populasyon sa Manila ubos kay sa aktwal nga populasyon niini tungod sa presensiya sa daghang pabrika ug kusog ang panglihok-lihok sa Lapulapu.

Ang dakbayan sa Talisay miigo na sa siyento porsiyento (100%) samtang ang siyudad sa Mandaue may nubenta porsieynto (90%) na ang nakab-ot, sumala ni Bautista.

Ang dakbayan sa Sugbo sa laing bahin adunay otsentay kwatro porsiyento (84%) na ang natuman, Danao City may setentay nuybe porsiyento (79%) ug ang dakbayan sa Toledo may setentay kwatro porsiyento (74%).

Ang probinsiya sa Negros Oriental, ang Tanjay ang may kinatas-ang nakab-ot sa gidaghanon sa nabakunahan sa Measles ug German Measles nga nubentay kwatro porsiyento (94%).

Gisundan kini sa dakbayan sa Canlaon City nga otsentay dos porsiyento (82%), tabla sa setentay tres porsieynto (73%) ang dakbayan sa Bais ug Bayawan ug ang awahi mao angDumaguete City nga may saysentay singko porsiyento (65%).

Gipahibalo ni Bautista nga ilang gipunting sa rehiyon mao ang nubentay singko porsiyento (95%) sa uno punto kwatro milyones (1.4M) nga populasyon sa mga batang takus mabakunahan nga nag-edad ug lima hangtodnubentay singko ka bulan.

Ang intesibo nga pagpangampanya sa Pilipinas batok tipdas nagtino nga wagtangon ang sakit nga tipdas sa tuig 2012 sa singgit nga “Luwasa sa Tipdas ang Pinas.”(JSM/PIA 7-Cebu)

==========

Environmental bureau giawhag ang mga barangay sa pagbutang ug mga materials recovery facilities

CENTRAL VISAYAS, May 26 (PIA)--- Ang pagpamutang sa materials recovery facility o MRF sa kada barangay maoy nanguna sa lista nga kinahanglan itukod sa Environmental Management Bureau (EMB) aron tubagon ang problema sa solid waste disposal.

Kini usa ka pamaagi sa solid waste management nga mamahimo ug naglambigit lang ug minos nga kantidad nga dili lang makiangayon sa kalikopan apan makatipid  usab.

Kini gideklarar niadtong Martes ni Environmental Management Bureau (EMB) Director Juan Miguel Cuna atol sa Communication and News Exchange (CNEX) forum nga gipahigayon sa Phillipine Information Agency (PIA) ug i-broadcast live sa Radio ng Bayan ug NBN channel 4.

Sa MR facility, ang mga komunidad mamahimong makatukod ug mga kalihokan kabahin sa paglahi sa mga materyales nga iglalabay  ug mga materyales nga mamahimong ibaligya pa. 

Kini usa ka stratehiya sa paglahi sa mga basura nga gipapamatud-an nga epektibo sa kadaghanan sa mga komunidad nga nagtukod ug MRFs ug sila nakabaton ug limpyong palibot ug nanguna sa mga opurtuinidad sa negosyo pinaagi sa  pagpamalit ug pagpaamaligya ug mga magamit pa nga mga materyales.

Ang pagkatap sa mga junk shops sa mga kasilinganang lugar nagpamatuod sa kaepektibo sa paglahi sa mga basura ug kini usab nagdasig sa mga panimalay nga makigtambayayong sa pagpanglimyo sa kalikopan.

Ang EMB nagawhag sa mga komunidad sa pagbaton sa maong mga pasilidad ilabi na sa mga lugar nga ang limitado lang ang mabutangan.

Gawas sa pagklase-klase sa mga basura, ang MRF naglakip usab sa composting area alang sa malata nga mga materyales.

Sa miaging pipila ka mga tuig, usa ka nationwide search ang gilunsad sa EMB aron pasidunggan ang mga barangay nga adunya ‘best eco-waste management practices’ ug aron usab pagdasig sa ubang komunidad sa pagmintinar ug mga pasilidad nga maangayon sa kalikopan. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas, CTU)

=========== 

Kaso sa rabies sa Sugbo gituhoang moubos niining tuiga

CEBU CITY, May 26 (PIA)---Kaso sa rabies sa siyudad sa Sugbo gituhoang moubos niining tuiga human sa pagbakuna sa 4,481 ka mga iro ug iring sa 22 ka barangay sa habagatang distrito duha ka semana ang nakalabay, ug daghang mga iro ug iring sa amihanang distrito ang bakunahan pa sa sunod bulan.

Si Veterinerian Alice Utlang nagkanayon nga sa maong gidaghanon nga mga binuhi nga hayop nga gibakunahan, 74 ang saag nga iro ug 30 ang saag nga iring.

Si Utlang nibutyag nga ang iyang buhatan wala nikolekta ug bisan usa ka dako gikan sa mga tag-iya sa mga hayop tungod ang siyudad, pinaagi sa Department of Veterinary Medicines and Fisheries (DVMF), nakadawat ug 30,000 doses sa anti-rabies vaccines gikan sa Humane Society International nga nagbase sa India.

Aron pagtabang sa iyang mga tao, si Utlang gitugotan nga modawat ug dugang nga vaccinators, kinsa adunay P150 nga inadlaw nga honorarium nga abagahon sa regional office sa Department of Health (DOH).

“Bisan og mahuman na kita og pamakuna sa mga iro ug iring, magmugna na usab kita’g teams nga mosuroy sa lainlaing barangay aron pagbakuna adtong mga iro ug iring nga wala mabakunahi aron zero rabies na g’yud ta sa Cebu City,” padayag ni Utlang.

Si Utalang nidugang nga ang DOH mokuha sa budyet sa mga donasyon nga gikan sa Bill and Melinda Gates Foundation (BMGF), diin aktibo nga nitabang sa nasud sa tinguha nga pagwagtang sa pagkatap sa rabies. Siya niingon nga ang rabies nikutlo sa kinabuhi sa usa ka residente sa Barangay Bacayan niadtong niaging semana.

Ang pinaakan sa binakunahan nga iro ug iring adunay gamay nga kahigayonan nga makaingon ug rabies infection.

Ang rabies usa ka viral infection nga mamahimong mabalhin sa mga tao. Ang virus nga mamahimong mabalhin pinaagi sa laway sa iro mamahimong makapatay ug tao kon kini moabot sa central nervous system.

Sa tuig 2010, ang natala nagpakita nga adunay pito ka iro nga nakit-an sa siyudad nga adunay rabies. Usa ang namatay tungod sa rabies sa niaging tuig.

Ang DVMF nihunong na sa pagpatay sa mga saag sa iro nga pinaagi sa gas chamber. Kini mao na ang paggamit ug net aron sa pagdakop sa saag nga iro nga gisugyot sa Humane Society International.

Ang bag-ong pamaagi sa pagpatay sa mga saag nga iro mao ang pinaagi sa pag-inject ug pentobarbital. (PIA 7/mbcn/Angie P. Amodia-CTU)

==========

Pag-Ibig andam modawat sa GSIS housing loans

CENTRAL VISAYAS, May 26 (PIA)---Ang Pag-Ibig fund (Home Development Mutual Fund) andam nga modawat sa housing loans sa mga miyembro sa Government Service Insurance System (GSIS).

Si Bise Presidente Jejomar Binay kinsa mao usab ang Pag-Ibig chairman, nihimo sa iyang pamahayag isip tubag sa anunsyo sa GSIS nga sila mopahunong na sa ilang operasyon sa housing loan ug pagbalhin sa pagproseso sa loan application sa ilang mga miyembro ngadto sa Pag-Ibig.

Sa iyang bahin, si Pag-Ibig chief executive officer (CEO) Darlene Marie Berberabe nagkanayon nga ang Pag-Ibig adunay abilidad ug kaarang nga modawat sa gihagad a GSIS.

Si Berberabe nibutyag nga sila kasamtangan nga naghusay sa ilang mga palisiya ug pamaagi, apan kadtong mga miyebro sa GSIS nga gusto nga mo avail sa housing loan, mamahimo na nga moduso sa ilang aplikasyon ngadto sa Pag-Ibig Fund.

Iyang gidugang nga ang Pag-Ibig modawat ug bag-ong mga hagad tungod sa padayong pagsaka sa demand sa home loans. (PIA 7/mbcn/Angie P. Amodia-CTU)

=========

DENR nipalapad sa ilang protected areas system

CENTRAL VISYAS, May 26 (PIA)---Ang Department of Environment and Natural Resources (DENR) pinaagi sa Protected Areas ang Wildlife Bureau (PAWB) nipalapad sa konserbasyon sa 109 nga threatened species sa mokabat nga 400,000 ka ektarya nga konserbasyon nga lugar sa tibuok nasud.

Matud ni Folay Eleazar, kinsa project manager sa NewCAPP, ang lima ka tuig nga New Conservation Areas in the Philippines Project (NewCAPP) adunay katuyoan nga mopalapad sa protected areas sysytem aron pagtino ug bag-ong konserbasyon nga mga lugar, sama sa kadtong gidumala sa mga nitibo, lokal nga komunidad ug lokal nga pangagamhanan.

Si Dr. Theresa Mundita Lim nagkanayon nga kung matino ug mahingusgan ang mga bag-ong konserbasyon nga lugar, sila motanyag ug flexible ug doable nga mga pamaagi sa pagdumala ug himoon ang biodiversity conservation sa nasud nga mas epektibo ug malahutayon.

Si Lim nibutyag nga ang usa sa lugar nga ubos sa maong proyekto, ang Mts. Balbalan-Balbalasang sa Abra, gihaplakan ug Certificate of Ancestral Domain Claim nga gihuptan sa mga nitibo, ug niingon nga himoon ang konserbasyon nga mas epektibo pinaagi sa ilang naandang kultura ug mga practices.

Ang mga bag-ong nadiskubre nga mga species sa Mts. Balbalan-Balbalasang harbor mao ang Rafflesia (Rafflesia banaona malabrigo), usa ka matang sa bulak nga labing dako sa tibuok kalibotan.

Ang maong lugar gidumala usab sa mga nitibo, diin naubos sa kategorya nga Indigenous Community Conseravation Areas (ICCAs).

Ang NewCAPP nga gipasiugdahan sa PAWB uban sa tabang sa United Nations Development Programme ug sa Global Environment Facility (GEF) gilusad isip kabahin sa nasyonal nga selebrasyon sa International Day for Biological Diversity (IDBD) nga gisaulog matag Mayo 22 subay sa deklarasyon sa 2011 isip International Year of Forests (IYF) sa Unted Nations.

Ang GEF nihatag ug US$3.5M alang sa pagpatuman sa proyekto.

Si Elezear nagkanayon nga ang proyekto nagtinguha nga mokonserba sa 109 nga threatened species gikan sa siyam ka biodiversity areas nga gipili isip pilot sites alang sa NewCAPP.

Ang pilot sites mao ang Balbalan-Balbalasang National Park sa Cordillera Administrative Region (CAR), Zambales Mountains sa Rehiyon 1 ug 3; Mts. Irid Angelo ug Binuang sa Rehiyon 4A; Polilio Group of Islands, usab sa Rehiyon 4A; Mts. Iglit Baco National Park sa Rehiyon 4B; Nug as Lantoy sa Rehiyon 7; Mt. Nacolod sa Rehiyon 8; Mt. Hilong-hilong sa Rehiyon 13; ug Tawi-tawi Island sa Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM).(PIA 7/mbcn/Angie P. Amodia-CTU)

==========

Customs mo-redeploy ug mga x-ray machines sa mga dunggoanan

CENTRAL VISAYAS, May 26 (PIA)--- Si Bureau of Customs (BoC) Commissioner Angelito Alvarez miingon nga iyang i-‘redeploy’ ang pagpamutang sa mga x-ray machines nga anaa mahimutang sa nagkadaiyang mga dunggoanan sa Pilipinas aron pahalapdan pa ang gamit niini sa pagpugong sa dili egsaktong mag-deklarar sa mga balikbayan boxes.

Matod ni Alvarez nga aduna siya'y plano sa pagbalhin sa di mominus nga 18 ka mga x-ray machines ngadto sa Manila’s Port Area tungod kini ang magdawat ug dul-an sa 80 ka porsyento nga containerized volume sa tibook nasud, kini atol sa iyang pakighinabi kauban ang media sa CNEX Forum nga gipahigayon sa Philippine Information Agency sa siyudad sa Quezon.

Siya nagkanayon nga ang 80 ka porsyento sa containerized volume nga moabot sa nasud, mopadulong sa Manila International Container Terminal (MICT) nga gidumala sa ICTSI (International Container Terminal Services, INc). sa Port of Manila ubos sa Asian Terminal.

Sigon niya nga adunay kalainan sa kadaghanon sa mga x-ray machines nga gibutang sa mga dunggoanan kon itandi sa kadaghanon sa mga karagmento nga madawat sa nagkaidayang mga dunggoanan.

Tataw pa ni Alvarez nga kaniadto wala kayo mahisgoti ang plano sa pagpabalhin sa mga x-ray machines.

Gipananglitan niya ang kaso sa Manila Port Area kon diin adunay duha ka mga scanning machines lang ang gibutang bisan pa man kini ang nagproseso sa dagkong mga panudlanan nga moabot sa nasud.

Samtang tulo ka mga x-ray machines ang gi-deploy sa mga dunggoanan sa probinsiya sa Batangas, kon diin sagad sa mga kargamento naglakip sa mga produkto sa petrolyum ug mga sakyanan gikan sa Japan.

Mingon usab si Alvarez nga kinahanglan ang mga balikbayan boxes moagi sa mga “scanning procedures”, nga naglakip sa x-ray machine inspection.

Matod niya nga ubos sa bag-ong BOC procedure, ang mga balikbayan boxes kinahanglang susihon “physically” ug kon dili, adunay pagdelatar sa pagpadala niini.

Dugang pa niya nga “physically impossible”  nga inspeksyonon ang 400-500 ka mga kahon kada kontiner tungod ang nasud nagdumala ug di mominos usa ka libo nga mga kontiner kada adlaw gikan sa nagkalain-laing mga lugar sa kalibotan.

Mahinumduman nga sa tuig 2005 hangtod 2006, ang gobyerno sa Pilipinas mipalit ug mga x-ray machines gikan sa China nga nagkantidad ug P260M kada usa. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas, CTU)

==========

DOE mihatag na ngadto sa CV’s sa ilang fuel subsidy cards CEBU CITY, May 26 (PIA) --- Ang mga drayber sa jeepney sa Central Visayas hapit na mudawat sa ilang fuel subsidy gikan sa Department of Energy (DOE). Sa dili pa lang dugay, DOE Secretary Rene Almendras mihatag na sa Pantawid Pasada Cards ngadto sa Land Transportation Office (LTO-7) Director Raul Aguilos, LTO-7 Assistant Regional Director Arnel Tancino ug Land Transportation Franchising Regulatory Board (LTFRB-7) Director Ahmed Cuizon sa usa ka seremonya sa Taal Vista Hotel sa siyudad sa Tagaytay. Ang Pantawid Pasada Program (PPP), ilado usab isip Public Transport Assistance Program (PTAP), usa ka national government intervention program nga maghatag ug fuel subsidy ngadto sa mga drayber aron paghatag ug tabang niining problema sa oil price hikes. Ang pangagamhanan migahin ug P450 million alang niini nga programa- P3 million alang sa kapin sa 285,000 ka mga jeepney draybers nga benepisyaryo ug P1.5 million sa usa ka milyong tricycle drivers nga mga benepisyaryo sa tibuok Pilipinas. Ang mga drayber sa jeepney makadawat ug P1,050 ug ang drayber usab sa traysikol makadawat ug P150 nga fuel subsidy pinaagi sa Pantawid Pasada Card. Apan si Tancino miingon nga karong gipanghatag nga mga cards alang ra sa mga drayber sa jeepney. Ang pagpanghatag niini i-base sa balidong prangkisa diin ang mga tag-iya sa prangkisa maoy muhatag ngadto sa ilang mga draybers. Ingon ni Tancino base sa balita sa LTFRB, anaay 9,000 jeepney franchise holders diri sa Central Visayas, mga 6,000 sa Metro Cebu ug ang uban anaa sa laing dapit sa Cebu, Bohol ug Negros Oriental. Ang mga cards nga ilang madawat karon mahatag sa tiggunit sa prankisa sa Metro Cebu ug ang LTFRB ug LTO ang moatiman. Alang sa Bohol ug Negros Oriental, ang pagpanghatag huptan sa LTO kay wala may opisina ang LTFRB niining mga lugara. Ang mga operators sa Lilo-an ug ubang lungsod dapit sa norte makuha ang kini nga mga cards sa opisina sa distrito sa LTO sa siyudad sa Danao. Si Tancinco naglaum nga ang mga operators muhatag sa mga cards ngadto sa ilang mga draybers kay ang kini nga subsidy alang jud sa mga drayber. (PIA-7/mbcn/Ailene G. Limutan, CTU)

==========

EMB pahingusgan ang anti-smoke belching text campaign

CENTRAL VISAYAS, May 26 (PIA)--- Aron pahingusgan ang kampanya sa gobyerno batok sa mga smoke belchers, si DENR- Environmental Management Bureau Director Atty. Juan Miguel Cuna miingon nga sila miduso sa TEXT USOK Campaign sa pakigtambayayong sa nagkalain-laing mga ahensiya sa gobyerno ug mga pribadong organisasyon.

Kini nga pamahayag gipagawas ni Director Cuna niadtong Mayo 24 atol sa Communication News and Exchange Forum- Talking Special Edition nga gipahigayon sa Philippine Information Agency sa siyudad sa Quezon.

Matod ni Cuna nga ang EMB gipahingusgan ang ilang anti-smoke belching program nga gilunsad niadtong Pebrero karong tuiga apan ang unang paglunsad gipahigayon niadto pang tuig 2002.

Ang maong kampanya gigamit aron pagtukod ug public reporting kon diin ang katawhan moreport sa mga smoke-belching vehicles pinaagi sa short messaging system o SMS.

Ang maong proyekto nagtinguha nga makatubag sa  problema sa pagkunhod sa kalidad sa hangin sa Metro Manila ug kini pinaaagi sa tabang sa publiko.

Matod sa World Bank, dul-an sa 18 ka milyon nga mga Pilipino ang lantad sa polusyon sa hangin samtang ang National Capital Region adunay mga air pollutants nga 44 ka porsyento nga mas taas kaysa sa normal.

Tungod niini, gibalik ni Cuna ang katungdanan sa EMB sa pagpangusog sa pagpatuman sa labing dakong tinubdan sa polusyon.

Kabahin sa anti-smoke belching campaign, ang EMB nakig-alayon sa Bantay Kalikasan sa ABS-CBN, Globe Telecom ug Smart Telecommunications kon diin  ang mga dagkong mga telekomunikasyon mohatag sa ilang serbisyo sa paghatod sa mga riklamo sa katawhan alang sa maong proyekto.

Ang publiko mamahimong motaho sa bisan kinsa nga makit-ang mga smoke belchers o mga molapas niini pinaagi sa pagtext ug USOK FEEDBACK plate number/location to 700-DENR (700-3367). (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas, CTU)

========== Pagkaon ug daghang utanon aron maminosan ang konsumo sa humay- DA Rehiyon VII

CENTRAL VISAYAS, May 26 (PIA)--- Ang Department of Agriculture sa Central Visayas miawhag sa publiko sa pagkaon ug utanon isip usa sa mga pamaagi sa pagkuha ug dugang mga nutrisyon sa kalawasan ug aron usab maminusan ang konsumo sa humay.

Si DA-7 chief sa Crops Divison George Paculba miingon nga ang usa ka tawo gitoohang mokaon ug 50 ka kilo nga utanon kada tuig apan base sa datos, mipakita kini nga kada usa ka tawo makaon lang ug dul-an sa 30 ka kilo kada tuig.

Tataw pa ni Paculba nga mao kini ang hinungdan nganong dako ug kaon sa humay ang katawhan.

Kanayon niya nga gikan sa Marso 16 hangtod Setyembre 15 kon diin giisip nga ting-uwan, adunay 53mil ka ektarya nga humayan sa rehiyon ang tamnan ug hybrid nga humay ug home seeds aron pagpasaka sa lokal nga produksyon sa humay.

Matod niya nga adunay 16mil ka mga bag nga mga sertipikadong mga liso sa palay ang ipangapud-apud sa rehiyon ubos sa Rapid Seed supply Financing Project (RaSSEiP).

Ang maong proyekto anaa ubos sa $33.9 ka milyon nga International Fund for Agricultural Development (IFAD) nga tipik sa tinguha sa nasud alang sa rice sufficiency karong tuig 2016. (PIA-7/mbcn/Chrisley Ann C. Hinayas, CTU)

========== 

BOC malaumon nga makab-ot ang May 2011 collection target

CENTRAL VISAYAS, May 26 (PIA) --- Hugot ang pagtuo sa Bureau of Custom nga ilang makab-ot ang ilang year-on-year target nga 23B sa dili pa mahuman ang buwan sa Mayo bisan pa man adunay pay 10B nga tax collection ang ahensya sa pagkakaron.

Gibutyag kini kagahapon pinaagi ni Customs Commissionr Angelito A. Alvarez atol sa Communication and News Exchange (CNEX) sa Philippine Information Agency nga gibroadcast live sa Radio ng Bayan ug NBN 4.

Aron sa pagkab-ot sa ilang target, gibutyag usab ni Alvarez nga ang tanang kawani sa ilang buhatan nagtambayayong alang sa planong hugot nga pagpatuman sa teknikal ug infra development sa tanang buhatan sa custom sa tibuok nasud.

Kining maong reporma naglakip sa pagpakatap sa mga bag-o ug modernong ekipo alang sa pagmintinar sa seguridad batok sa illegal nga pagpayuhot ug mga produkto, paghibalo ug pagpanakop sa mga mini nga importer, pagpausab ug pagpabag-o sa mga pantalan ug pagpausbaw sa trade facilitation.

Gikalipay usab nga gipahibaw sa custom chief ang mga maayong resulta sa ilang mga programa alang sa reporma sama sa ilang Voluntary Disclosure Program(VDP) kung diin ang usa ka kliyente gitugotan sa pagdeklara ug pagbayad sa saktong balayranan ngadto sa custom kung siya boluntaryo nga mipadayag sa iyang pagkulang sa wala pa gisugdan ang pag-awdit.

Gawas sa paghatag ug higayon sa mga importers sa pagtul-id sa ilang kasaypanan ug mga dili insaktong impormasyon nga unang gideklara sa custom, tumong usab niining programa sa BOC ang  paghatag ug impormasyon sa mga importers sa mga detalye sa implementasyon ug mga makuhang benipisyo sa pagtuman sa mando sa balaod.

Lahi sa mga unang gipatuman nga  programa sa Bureau of Internal Revenue (BIR), ang VDP nga programa sa BOC wala nagkinahanglan ug minimum nga bayranan alang usab sa pag-aghat sa mga importer sa pagpahimulos sa maong programa .(PIA-7/mbcn/Maryknoll B. Lague CTU)

==========

Asa ang tanan natong mga basura mipadung?

CENTRAL VISAYAS, May 26 (PIA) --- Sa pangutana kung asa ang tanang mga basura mipadung, ang director of the Environmental Management Bureau nga si Atty. Juan Miguel Cuna miingon nga ang daghang mga basura nato kada adlaw gibutang ug gidumala sa trentay-cuatro (34) ka mga operational sanitary landfills. Sigon ni Cuna, anaay laing singkwenta (50) ang gigama aron maatiman ang atuang nagkadaghang mga basura kada adlaw. Sa nahitabong interbyu kang Cuna sa Talking Points sa DZRB ug Communication and news Exchange (CNEX) sa Philippine Information Agency (PIA), misulti siya nga kita maprodyus ug 30,000 tons nga solid wastes kada adlaw o 5,000 ka truckloads nga mga basura. Ang kauluhan makaprodyus ug 8,000 tons o 1,400 truckloads. Apan katunga ra sa basura sa tibuok nasud ug 70 porsiyento sa kauluhan ang makolekta diin ang 30 porsiyento nga nahabilin dili makolekta ug maoy mubara sa mga agianan sa tubig ug mga drainage nga maoy hinungdan sa mga baha. Matud pa ni Cuna, ang mga local government units (LGU) nga anaay abli nga mga dumpsites dili dali-dali makapahunong sa operasyon kung walay lugar nga kabutangan sa mga basura. Kadaghanan sa mga lugar nga gibaha tungod sa bagyong Ondoy epekto sa mga naalihang mga drainages ug sewers. Apan matud ni Cuna, ang EMB anaay kaatbang nga solusyon niining mga clogging tungod sa solid waste pinaagi sa Linis Estero nga programa kauban ang mga pribadong kumpaya ug mga LGUs. (PIA-7/mbcn/Ailene G. Limutan, CTU)

==========

P-Noy mimando sa mga hingtungdan nga ahensya sa kagamhanan sa pagsiguro ug 'zero casualty' atol sa bagyo

CENTRAL VISAYAS, May 26 (PIA)---Si President Benigno S. Aquino III nimando sa tanang hingtungdan nga ahensya sa kagamhanan sa pagsiguro ug 'zero casualty' sa pag-igo sa bagyong “Chedeng” sa nasud hilabi na sa mga lugar nga naigo na sa mga niaging bagyo.

Sa usa ka media briefing, si Department of Science and Technology (DOST) - Philippine Atmospheric Geophysical Astronomical Administration (PAGASA) Undersecretary Graciano Yumul Jr nagkanayon nga human sa mando ni Presidente Aquino, sila nibuhat sa tanang gikinahanglan aron makab-ot ang tumong nga zero-casualty.

Si Yumul nibutyag nga ilang buhaton ang tanan ug niingon nga adunay tulo ka bahin alang sa maayong forecast, ang una mao ang untop ug kasaligan nga forecast.

Ang ikaduha mao ang maayo nga komunikasyon aron masiguro nga ang publiko makasabot sa sitwasyon nga gipakatap sa ahensya inubanan sa tabang sa media.  

Iyang gidugang nga ang ikatulo nga bahin mao ang pagsiguro nga ang tukma nga aksyon gibuhat sa publiko nga momenus sa hulga sa sitwasyon.

Si Yumul nitataw nga tungod sa La Nińa, gituhoan nga adunay 18 ngadto sa 21 ka bagyo ang moigo sa nasud niining tuiga ikumpara sa 11 sa niaging tuig.

Iyang gipasabot nga ang publiko magdahum ug kusog nga bagyo sa umaabot nga tulo ngadto sa upat ka bulan tungod kay mao kini ang mga panahon nga moigo ang bagyo sa kapupud-an.(PIA 7/mbcn/Angie P. Amodia-CTU)

==========

Mga katiguwangan sa Sibulan, NegOr nakadawat ug hinabang pinansyal

CENTRAL VISAYAS, May 26 (PIA) --- Ang local nga pangagamhanan sa lungsod sa Sibulan  bag-ohay pa lang nanghatag ug hinabang pinansyal nga balor ug P750.00 kada usa ngadto sa mga katiguwangan sa maong lungsod. 

Kini nga hinabang gihimo kada upat ka bulan sa kada tuig.

Si Sibulan Mayor Marcela Bartoces ang nangulo sa pagpanghatag ug pinansyal nga hinabang sa kinatibuk-ang 2,281 ka mga senior citizens sa maong lungsod.

Matud pa ni Connie Rosales, tigpama-ba sa lungsod sa Sibulan, kini nga hinabang gihimo human ma-aprubahan sa Konseho sa maong lungsod ang Resolusyon 10-196 ug Ordinansa-12 nga nag amendar sa nahiunang Ordinansya-5 nga naghatag lamang ug P500 alang sa mga senior citizens niini.

“Dinhi lamang sa lungsod sa Sibulan diin ang mga tigulang nag edad 60 pataas ang naka dawat ug pinansyal nga hinabang aron maka-abag sa ilang importante nga panginahanglanon” sumala pa ni Rosales.

Pinaagi nini nga hinabang napakita sa lokal nga pangagamhanan sa Sibulan ang paghatag ug importansya sa kaayohan sa katiguwangan sa ilang lungsod. 

Ang ubang mga lungsod nanghatag man usab ug hinabang pinaagi sa paghatag ug mga tambal apan dili sama sa gihimo sa Sibulan nga kwarta ang ilang gipaambit nga hinabang. (PIA-7/mbcn/Leandria P. Pagunsan)

==========

Nakompiskar nga 20 ka trak nga ukay-ukay ihatag ngadto sa mga buhatan sa DSWD

CENTRAL VISAYAS, May 26 (PIA) --- Taliwala sa daghang mga pangutana kung asa padulong ang mga nakompiskar nga mga illegal nga produkto, ang Commissioner sa Bureau of Customs (BOC) Angelito Alvarez gitubag ang tanang pangutana atol sa Communication and Exchange Forum (CNEX) nga gipahigayon sa Philippine Information Agency.

Matud ni Commissioner Alvarez, ang mga luxury cars nga nasakmit ubos sa warrant of siezure and detention operations ug napamatud-an nga illegal ipaubos sa auction ug ang mga kinitaan nini ibutang ngadto sa national treasury.

Ang BOC usab motugyan sa mga nakompiska nga mga gipayuhot nga mga armas ngadto sa Philippine National Police (PNP) human kini magamit isip ebidensya sa mga nadakpang suspek.

Gibutyag usab ni Commisioner Alvarez nga ipang-apod-apod usab sa BOC ang mga nakompiskar nga mga ukay-ukay items ngadto sa mga buhatan sa Department of Social Welfare and Development (DSWD).

Kini matud pa gipatuman alang sa mga posibleng kalamidad nga nga mo-igo sa nasud sama sa bagyo, sunog, baha ug laing pang mga kalamidad kung diin magkinahanglan ang mga komunidad ug indibidwal nga naapektohan niining mga kabtangan.

Sa pagkakaron, gipahibalo sa BOC nga aduna sila'y 20 ka mga container vans nga puno ug mga ukay-ukay nga mamahimong gamiton sa mga DSWD relief Operation ug nagkinahanglan lamang ug hangyo gikan kang DSWD Dinky Soliman aron magamit kini.(PIA-7/mbcn/Maryknoll B. Lague CTU)