Kapin usa ka libo ang nagpa-injection 

ug anti-rabies dinhi sa Sugbo sulod sa unang tulo ka bulan sa 2011 

by:Juju S. Manubag 

CEBU CITY, April 20 (PIA) --- Mil siyento kwarentay dos (1,142) ka mga tawo ang nagpabakuna ug anti-rabies tungod napaakan kini sila sa mga iro, iring ug unggoy nga adunay rabies. 

Kini nga tala sulod lamang sa unang tulo ka bulan karong tuiga, sumala pa ni Dr Susan Adlawan, hepe sa Cebu Bite Center sa usa ka personal interview sa Philippine Information Agency (PIA). 

Matod ni Adlawan, ubos kini kung itandi sa miaging tuig sa samang bulan nga adunay mil tres sientos (1,300) ka mga tawo ang natala nga nagpa-ineksyon ug anti-rabies. 

Dugang ni Adlawan nga sagad sa mapaakan mao ang mga bata ug mga lalaki. Sa tala karong tuiga sa unang tulo ka bulan, 626 ka mga lalaki ug 526 ka mga babae ang napaakan sa rabid nga mga iro. 

Samtang sa 2010, adunay 692 ka mga lalaki ug 608 ang mga babae nga napaakan sa rabid nga mga iro. 

“Walay adlaw nga ma-zerohan mig pasyente hilabina summer ron. Ang mga bata anaa sa gawas, magduwa, manghagwa og magkalingaw ug panungog sa mga hayop nga may rabies mao nang daghang pasyente manganhi diri para magpa-anti rabies inyeksyon.” ingon ni Adlawan, 

“Walay pilion nga edad ug kasarinlan ang paakon sa rabison nga iro”, dugang pa niya. 

Si Adlawan mitambag alang niadtong mapaakan ug rabison hilabina nga taga-siyudad sa pag-adto sa Cebu Bite Center nga ilang buhatan aron matagaan sa unang dose sa anti-rabies nga ineksyon. 

Gikinahanglan nga humanon ang upat ka dosis sa anti-rabies nga ineksyon aron maluwas sa rabis nga virus, si Adlawan mitataw. 

Ang duha (2) ka dosis sa anti-rabies nga ineksyon walay bayad sa Cebu Bite Center tungod ang Department of Health (DOH) ang nipaigo sa mga bakuna. 

Ang kulang nga duha ka dosis pagaabagon na sa pasyente apan ang maayong balita matod pa ni Adlawan“ ug ikaw botante sa Sugbo, adto sa opisina sa CHAMP nga anaa sa City Hall nga dala ang barangay clearance ug voter’s certificate tungod ang CHAMP mohatag ug ‘Letter of Authorization (LOA)”. 

Ang LOA ibalik ug adto sa Cebu Bite Center aron ma-ineksyonan sa awahing duha ka dosis sa anti-rabies nga bakuna nga walay bayad kon libre tungod ang kagamhanang local sa Sugbo maoy moabaga sa bayranan sa ineksyon aron makumpleto ang 4 ka dosis sa anti-rabis nga bakuna, ingon ni Adlawan. 

Matod usab ni Adlawan, ang CHAMP mohatag ug singko mil ka pesos (P5,000) kada pasyente nga taga-Sugbo nga nagkinahanglan ug pagpanambal ug medisina. 

Si Adlawan mi-awhag sa mapaakan sa iro ug bisan unsang matang nga hayop nga gi-rabis nga gikinahanglan moadto dayon sa Cebu Bite Center ug lumolopyo ni sa siyudad kay ang rabis usa ka matang sa virus nga makamatay ug dili dayon mahatagan ug pagtagad. 

Gikinahanglan kaayo nga ma-ineksyonan sa upat (4) ka dosis sa anti-rabies nga bakuna ngadto sa mga bite centers tungod ug adto sa mga pribadong tambalanan anaa sa lima (5) kini ka dosis tungod walay mapa-ambitan sa medisina sumala ni Adlawan.. 

Samtang, diha sa mga bite centers adunay pag-ambitay ngadto sa ubang pasyente nga napaakan usab sa gi-rabis nga hayop. 

Si Adlawan mipatino nga kadtong taga-Talisay angtod sa Santander nga napaakan ug rabison nga hayop sa Minglanilla Distric Hospital padangpon kung diin atua ang bite center. 

Ang lumulopyo usab sa Lapulapu hangtod sa Consolacion, ang bite center anaa mahimutang sa Mandaue District Hospital. 

Gikan usab sa Liloan hangtod sa Bantayan, ang bite center anaa sa Danao District Hospital. 

Sa panapos si Adlawan, masulob-ong mipahibalo nga dies (10) anyos nga batang lalaki nga taga-Bacayan namatay sa rabis niadtong Marso 19 rong tuig tungod wala gi-kumpleto ang upat (4) ka dosis nga ineksyon sa anti-rabies. 

Mikumpiyansiya ug gipasagdan lang kini sa ginikanan ug awaha nang gidala sa Cebu City Medical Center (CCMC). (PIA-Cebu/JSM) 

============

Padalhan ug ‘notice of violation’ ang 13 ka mga meat stall owners nga nagpositibo sa salmonella bakterya ang mga gipamaligya’ng karne

By: Juju S. Manubag

CEBU CITY, April 20 (PIA) - - - Padalhan na ug ‘Notice of Violation’ ang 13 ka mga meat stall owners nga namatud-an nga nagpositibo sa Salmonella bakterya ang mga karne nga ilang gipamaligya sa nagkalaing-laing merkado dinhi sa Sugbo.

Kini matud pa ni Cebu City Market Administrator, Raquel Arce sa usa ka telephone interview sa PIA.

Si Arce nagkanayon nga ang 13 ka mga meat stall owners nakuhaan ug sampols ang ilang gipamaligya nga mga karne niadtong Pebrero 2 ug kini nahi-apil sa report ni City Veterinarian Dr Alice Utlang nga positibo sa salmonella bakterya ang gikuhaang sampols niini.

Matud pa ni Arce, wala (8) niini ka mga meat stall owners anaa sa Unit 1 sa Carbon Public Market; ang usa (1) usab anaa maninda sa Pardo Public Market; u gang laing upat ana mamaligya sa Taboan Public Market.

Sumala pa ni Arce, pagasusihon pa usab nila ang records sa 13 ka mga meat vendors kung kapila na kini sila makalapas sa susamang kalapasan.

Sa mao nga paagi, ilang matino ug unsang klase nga multa ang ipahamtang sa 13 ka mga meat stall owners, si Arce nagkanayon.

Sa Market Code, ang mga nakalaps sa una ug ikaduhang higapon adunay silot nga ipa-seminar lang una kabahin sa mga lagda sa pagpamaligya ug uban pang mga balaodnon nga mahilambigit sa pagpaninda ug mga pagkaon.

Sigun sa balaod (Market Code) ang nakalapas sa unang higayon pagamultahan sa kantidad nga motugbang sa tulo (3) ka bulan nga binulang renta sa ilang mga pwesto, ni Arce pa.

Samtang kung kini nakalapas na sa ikaduhang higayon, ang multa motugbang sa lima (5) ka bulan nga renta sa pwesto.

Sa ikatulong kalapasan, pagakuhaan na sa ilang pwesto o stall, si Arce miingon.

“Unsaon man nga nakalapas man ang 13 ka meat vendors sa pagpangamot sa ilang paninda nga karne sa hygiene ug sanitation mao na nga nataptan sa salmonella nga bakterya ang ilang tinda,” dugang pa ni Arce.

Sunod semana, tawagon na ang 13 ka mga meat vendors sa usa ka meeting nga pangulohan sa tsirman sa Cebu City Market Authority nga si City Administrator Atty Jose Marie Poblete.

Sa pagka-karon wala pay mahatag si Arce sa tala sa 13 ka mga meat vendors ug kapila kini makalapas sa susamang salaud. (PIA-7/JSM)

============

Mikunhod ang mga irong saag sa Sugbo

By: Juju S. MAnubag

Cebu City , April 20 (PIA) --- Adunay pagkunhod sa mga irong saag karong tuiga ikumparar sa mga nangaging tuig.

Kini segun ni Rosalima Cimagala, Administrative Officer sa Animal Health Division sa Department of Veterinary Medicine & Fisheries (DVMF) sa Sugbo sa pakighinabi niini sa Philippine Information Agency (PIA).

Sa tala nga gipadala ni Cimagala sa PIA, makita nga sa bulan sa Marso karong tuiga, adunay trayntay sais (36) ka mga saag, suroy ug gipangtugyang iro ngadto sa DVMF.

Samtang siyento baynte (120) ka buok ning klase nga mga iro ang gitugyan sa maong buhatan sa sama gihapong bulan sa miaging tuig 2010.

Tres sientos saysentay otso (368) ka mga iro ang gikatugyan sa DVMF sa tuig 2009.

Makita nga nagkaubos gayud ang mga irong libod, sumala pa ni Cimagala.

Mipahibalo usab si Cimagala nga sa mga iro nga gipang-impound sa DVMF, baynte siyete (27) ka buok niini ang gi-‘euthanized’ o gipatay pinaagi sa pag-inyeksyon ug ‘Euthal’ sa miaging bulan.

Ang 27 ka mga iro pwerti na kaayong agresiboha, maisogon ug kamangtas ug ang uban usab luoy na kaayo, daot ug tigulang na mao nang gipang-tipi na lang kini pinaagi sa pag-inyekson ug ‘Euthal’, ingon ni Cimagala..

Mao na kini ang bag-ong pamaagi sa pagpatay sa mga iro nga inyeksiyonan sa ‘Euthal’ nga sukwahi kaniadto nga ibutang kini sa gas chamber.

 Ang gas chamber sa iro ni Cimagala pa sa niagi pang tuig nilang gikondenar.

Sa niagi gihapon nga bulan, ang buhatan sa DVMF mikita ug baynte siete mil kwatro siyentos singkwenta pesos (P27,450) sa siyento otsentay tres (183) nga gipang-rehistro nga mga iro nga mapabakuna ug anti-rabies, magpatambal, magpapurga o magpa-kapon, sumala pa ni Cimagala.

Si Cimagala nagpahibalo nga kada iro nga iduso sa DVMF para bakunahan sa rabbies, patambalan ug ipakapon, adunay balayran nga siyento singkwenta pesos (P150) alang sa rehistro niini.

Ang rehistro nga siyento singkwenta pesos (P150) mao’y pinasubay sa ordinansa numero 1802 sa siyudad matod pa ni Cimagala.

Sa tala sa Rabies Control Program, sa miaging bulan ang DVMF nakabuhat ug dos mil dos siyentos singkwentay kwatro (2,254) ka pagbakuna ug anti-rabies, siyento trayntay uno (131) pagpapang-kapon (neuter), siyento baynte otso (128) nga pagpang-ligate (spay), siyento nubentay uno (191) nga pagpamurga ug laing dos siyentos (200) ka pagpanambal sa mga iro.

Gipahibalo ni Cimagala nga ang mga tambal nga ginadapat ngadto sa mga iro wala kiniy bayad ug adunay kapin gatos (100) ka mga iro nga anaa sa ilang buhatan nga andam  ipasagup sa mga tawo.

Sa kataposan, adunay duha (2) ka mga kaso sa rabies sa iro nga positibo ug anaa kini sa Barangay San Nicolas ug Tres de Abril, ingon si Cimagala. (PIA-7/JSM)