MGB-7 niaghat sa publiko nga magpakisayod taliwala sa hulga sa kalamidad

By Amorganda A. Saludar

CEBU CITY, June 9 (PIA) -- Ang Mines and Geosciences Bureau (MGB) 7 nanawagan sa publiko nga magmaigmat sa pag monitor sa mga balita ug uban pa nga mga impormasyon ug kasayuran kabahin sa kahimtang sa panahon ug kinaiyahan aron sila makaandam sa mga kalit nga sitwasyon sama sa baha o lunop ingon man mga pagdahili sa yuta. 

Ang bureau niluwat niini nga pamahayag luyo sa nagpadayon karon nga pagtumaw sa kusog nga uwan hilabi na gayod didto sa mga dapit nga taas ang risgo sa baha ug mga natural nga kalamidad. 

Si MGB-7 Chief Geologist, Al Emil Berador niaghat usab sa publiko nga magsunod kanunay sa mga balita ug sa mga ulahi nga panghitabo diha sa ilang mga dapit isip kabahin sa ilang tagsa tagsa ka mga disaster preparedness measures aron pagpakunhod sa risgo sa ilang kinabuhi dala sa hulga sa mga kalamidad ug grabe nga kausaban sa panahon o klima. 

Gitataw ni Berador nga kinahanglan nga batasanon sa katawhan ang pagpaminaw og mga balita isip kabahin sa ilang mga pamaagi nga himoon agi og pangandam sa pagtumaw sa mga kalamidad aron sa ingon maminosan ang risgo ug sama sa naandan maminaw ug motambong sa mga panagtigum aron sila masayod nang daan sama pananglit sa kusog nga uwan. 

Iya usab nga gipahimangnuan ang publiko sa andam kanunay sa mga butang nga kinahanglanon panahon sa kalamidad sama sa mainom nga tubig, flashlights, medicines pagkaon ug labi nga importante nga matultolan gayod nila ang evacuation center. 

Ang MGB dinhi sa rehiyon naiila sa 80 ka mga barangay dinhi sa probinsya sa Cebu nga taas ang risgo sa baha ug paghugno sa yuta. 

Sa kinatibuk-an ang siyudad sa Sugbo aduna’y 19 ka mga barangay nga taas ang risgo sa baha ug paghugno sa yuta. (AS-PIA7 Cebu) 

==============

Sugbo host sa 2nd Visayas-Mindanao Fruits and Vegetable Market Encounter and Trade Exhibit

By Amorganda A. Saludar

CEBU CITY, Hunyo 8 (PIA) -- Mga produktong agrikutural gikan South Cotabato sa Mindanao ipasundayag dinhi sa siyudad sa Sugbo atol sa tulo ka adlaw nga "2nd Visayas-Mindanao Fruits and Vegetable Market Encounter and Trade Exhibit" nga mobukas karong Biyernes, Hunyo 8. 

Gitataw ni Cris Lucero, chief of the Agri-business Division sa Department of Agriculture (DA) 7 nga ang maong kalihukan gitumong aron paghatag og kahigayonan niadtong mga prodyuser ug mga magpapatigayon og prutas, utanon, processed products, tuna ug humay gikan sa South Cotabato nga makigdugtong sa mga mamalitay dinhi. 

Atol sa gipahigayon nga Kapihan sa PIA gipadayag ni Lucero nga ang Cebu ug ubang parte sa Central Visayas 60 ngadto sa 70 porsyento sa suplay sa mga prutas ug utanon niini naggikan sa Mindanao. 

Dugang pa ni Lucero gikinahanglan gayod nga adunay hugot nga koneksyon ang mga prodyuser ug mamalitay aron pagsiguro nga adunay kausbawan ang industriya sa agrikultura ug makatampo kini sa pagpatubo sa ekonomiya. 

Matud pa usab ni Bai Dido Sum Ama chief of the Agri-business Division sa Department of Agriculture (DA)-12 nga moabot ngadto sa 30 mga exhibitors gikan sa ilang rehiyon ang gipaabot nga mosalmot niining tulo ka adlaw nga market and trade fair. 

Gjpadayag ni Ama nga sila malaumon nga gumikan unya niini nga kalihukan ang mga mag-uuma ug prodyuser gikan sa South Cotabato makabaton sa Sugbo isip nag-una o dakong tumoranan sa ilang mga abot. 

Sanglit ang Mindanao naila nga food basket sa nasud giklaro ni Lucero nga kabahin sa mandato sa DA ang pag asister sa mga oportunidad sa kamerkadohan niadtong mag mag-uuma ug prodyuser aron magpadayon ang ekonomikanhong pagsaka sa nahisgutan nga industriya. 

Si Romano Laurilla usa sa mga exhibitors nga pasundayag unya sa ilang mga nagkadaiya nga produktong organic rice (abot sa humay nga wala niagi og kemikals) niapadayag sa iyang kamasaligon nga ilang paagni ang Cebu nga mamahimong dakong merkado sa ilang mga produkto. 

Gipadayag usab ni Laurilla nga ilang produkto nga organic rice gitumod na usab nila ngadto sa Manila ug pasigarbohon usab siya nga nipahibalo nga sila ang una nga kooperatiba dinhi sa nasud kinsang produktong (certified organic rice) naabot na ngadto sa Germany. 

Si Laurilla nagrepresentar sa BIOS Dynamis Cooperative gikan sa South Cotabato kinsang mga produkto niini nga organic rice adunay nagkadaiyang mga klase sama sa itom, lila (lilac), pink, pula, , brown, ug puti. 

Matud pa usab ni Ama ang mga produkto nga ilang ipasundayag atol sa nahisgutan nga trade exhibit maglakip sa mga presko nga prutas ug utanon ingon man mga processed fruits and products, tuna lakip na usab ang herbal tonic mangosteen. 

Ang tulo ka adlaw nga kalihukan kolaborasyon sa rehiyonal nga buhatan sa DA 7 ug 12 ingon man Growth with Equity in Mindanao (GEM) Program nga suportado sa USAID. 

Niadtong miaging tuig ang Sugbo nahimo usab nga host sa 1st Vis-Min Fruits and Vegetable Market Encounter apan karong tuiga mao unya ang una nga higayon nga ang nahisgutan nga kalihukan mopasundayag sa mga produktong agrikultural gikan sa Mindanao. 

Gitataw ni Lucero nga ang maong kalihukan niadtong miaging tuig nakamugna gayod og koneksyon tali sa mga mamalitay ug mga mag-uuma ingon man prodyuser sa tibook Visayas ug Mindanao. 

Matud pa niya nga ang mga mag-uuma, prodyuser ug mga magpapatigayon nikita og moabot ngadto sa P70 milyones human niadtong 1st Vis-Min agri-business dinhi sa Sugbo ug nga buot nila nga mao usab unya kini ang mahitabo sa mga mag-uuma ug prodyuser gikan sa South Cotabato karong tuiga. (AS/PIA-7, CEBU)

==============

DepEd 7 mibansay ug 603 nga mga pribadong magtutudlo sa CV para sa K to 12 nga kurikulom

By Juju Manubag-Empuerto

CEBU CITY, Hunyo 8 (PIA) -- Ang Department of Education (DepEd)-7 nagpahigayon karong semanaha ug pagbansay-bansay sa ‘K to 12 Basic Education Curriculum’ ngadto sa 603 ka mga magtutudlo sa mga pribadong tunghaan dinhi sa Central Visayas. 

Mao kini ang gipahibalo sa hepe sa DepEd-7 sa Administrative Division nga si Ida S. Cabantan. 

Sumala pa ni Cabantan nga kini naglangkob sa 234 ka mga magtutudlo sa Grade 1 ug laing 369 nga mga magtutudlo sa Grade 7 nga nagsugod niadtong Lunes Hunyo 4 ug motapos ugma Hunyo 9. 

Ang pagbansay-bansay sa 603 nga mga pribadong magtutudlo usa sa pagtuman sa duha nga kamandoan sa DepEd Undersecretary Yolanda Quijano nga kinahanglan himoon kini sa dili pa moabli ang klase sa mga pribadong tunghaan nga gikatakda sunod semana. 

Ang mga inila nga mga ‘training centers’ dinhi sa rehiyon para sa mo-trining sa Grade 7, mao ang Cebu Normal University (CNU) ug ang Cebu Technnological University (CTU) sa Sugbo. 

Samtang ang pagbansay-bansay sa mga Grade 1 nga magtutudlo pagahimoon sa nagkalain-laing training centers sa DepEd-7, sulti ni Cabantan.. 

Si Cabantan midugang sa pagsulti nga ang 369 ka mga Grade 7 nga magtutdlo gibahin segun sa natad sa ilang kahanas: 56 ka buok anaa sa Science; 41 sa Music, Arts, Physical Education ug Health kon (MAPEH); 61 sa Math; 56 sa English; 30 sa Pilipino/Applied Nutrition; 27 sa Values; 30 sa Araling Panlipunan; ug 68 sa Technology and Livelihood Education (TLE). 

Gipahibalo usab sa DepEd opisyal nga ang rebisar nga kurikulom ipaila ngadto sa mga misulod sa pagka-1st year hayskol o Grade 7 karon sa tuig nga tingtungha. 

Segun sa kurikulom nga giya, ang Grade 7 parehos ra ug mga subject sa Grade 1, gawas lang sa ‘Mother Tongue’, kay ngadto ra kini gitanyag sa mga tinun-an sa Grades 1 hangtod Grade 3 lang. 

Ang 1st year hayskol sa laing bahin, adunay Technology and Livelihood Education (TLE) nga subject, diin motanyag ug lain-laing topiko sa entiro hayskol lebel sa tinun-an nga makapa-usbaw sa iyang kahanas o interes, sumala pa. 

Si Cabantan, sa panapos mipahibalo nga ang nag-2nd, 3rd ug 4th year sa hayskol nga mitunghan karong tuiga sa tingtungha, dili apil sa dugang nga duha ka tuig. (PIA7-Cebu/JSME

==============

Mga tag-iya sa di-lisensyado nga pistola sa C. Visayas, dili mkakuha ug police clearance

SYUDAD NG CEBU, Hunyo 8 (PIA) -- Ang Police Regional Office (PRO)-7 nakig-alayon sa National Bureau of Investigation (NBI)-7 nga buhaton usab ang ilang gihimo nga dili makakuha ug police clearance kadtong mga tag-iya ug dili lisensiyado nga mga pistola nga sila usab dili pud tagaan ug NBI clearance ning mga tawhana. 

Si Police Supt. Rex Derilo, hepe sa Firearms, Explosives, Security Agencies and Guards Supervision Section (FESAGSS) sa PRO-7 mipagula ning isogon nga abiso nunot sa hinay nga lakaw sa pagpang-renew sa mga lisenisya sa pistola dinhi sa Central Visayas.. 

Si Derilo nagkanayon nga sa bulan sa Marso ning tuig, 27,819 nga mga pusil dinhi sa rehiyon wala masubli sa pagrehistro. 

“Amo nang gipasayod ang tanang opisina sa pulis sa rehiyon nga padalhan ug mga notisya ang mga nanag-iya ug mga pistola nga anaa sa talaan nga pahinumdoman sa ilang responsibilidad sa pagbag-o sa ilang mga lisensiiya,” ingon ni Derilo. 

Midugang si Derilo sa pagingon nga kadtong mga pusil nga ang mga lisensiya mi-expire na sama na kini ug ‘loose firearms’. 

Ubos sa ‘Kontra Boga’ nga kampanya sa Philippine National Police (PNP), usa sa paagi nga gihimo nila nga masiguro nga ang mga tag-iya sa mga pistola mapahinomduman sa ilang obligasyon nga ipasubli ug parehistro ang ilang mga pistola mao ang pahimo ug pagbisita sa ilang kabalayan. 

Apan dili kini malampuson kay matod pa ni Derilo tungod sa paghimo ug pagbisita sa mga kapulisan didto sa mga balay nga nanag-iya ug pusil nga rindido ang mga lisensiya, makadawat na lang sila ug taho nga wala na kini magpuyo sa gihatag nga pinuy-anan. 

Si Derilo mi-angkon nga sa ilang tala, bakak ang ubang mga pangalan sa mga tag-iya ug pusil ug maoy hinungdan malisdan sila sa ilang dapit sa paggukod. 

Aron mapugos ang mga tag-iya sa pusil na motuman sa ilang obligasyon, si Derilo misulti nga ang mga tag-iya ug pitola nga wala ma-renew ang mga lisenisya dili tagaan ug ‘police clearance’ sa higayon nga manginahanglan kini. 

“Nag-koordinar mi sa NBI 7 nga mobalibad usab sila sa molukat ug ‘NBI clearance’ sa mga nanag-iya ug pusil nga wala makasubli ug rehistro niini,” pagpahibalo ni Derilo. 

Sa iyang panapos, ang hepe sa FESAGSS-7 misulti nga mohimo sila ug aksyong legal ngadto sa may mga expired nga mga lisensiya sa pistula nga wala masubli human sa duha ka tuig. (RMN/JME-PIA7 Cebu)