Pag-adap sa kadalanan alang sa limpyong kalikopan giduso sa Bohol

TAGBILARAN CITY, Bohol, April 28 (PIA) -- Alang sa limpyong kalikopan ug pagminos sa impak sa pagbag-o sa klima, ang Provincial Environment and Natural Resources Office (PENRO) sa Bohol niawhag sa grupo sa mga Boholano sa pag-adap sa kadalanan ug agianan isip responsibilidad. 

Ginotahan ni PENRO Officer Nestor Canada nga ang basura sa dalan wala gitarong ug husay nga kanunay nakadangat sa pagbalda sa sistema sa kanal o pag-agay-ay paingon sa dagat kung diin nisuhot sa mga coral reefs sa dagat. 

Usahay, ang dagkong mga isda sa sayop nga plastic isip bukya ilang kan-on nga maoy hinungdan sa ilang kamatayon, eksplikar ni Canada atol sa bag-ohay nilang panagtigom sa Bohol Coastal Resource Management Task Force (BCRMF). 

“Kami nagpalapad sa among coverage ug makabigon sa mga pribadong sektor ug grupo sa socio-civic sa ilang ‘Adap sa bukid, Adap sa suba, Adap sa Isla, Adap sa Lasang’ ug pareho sa mga aktibidad sa grupo nga gi memurandoman sa pag rehab, pagpreserba ug pagkonserba sa kalikopan”, matod ni Canda. 

Si Canda nitug-an nga ang departamento sa kalikopan miduso alang sa pag-abli ug medyor nga agianan para sa pag-adap. 

“Kami nakahibaw nga ang basura sa dalan dali mo padulong sa dagat. Pinaagi sa pag-adap sa kadalanan, ang maayong mga lungsoranon mamhimong mo tabang sa regular nga aktibidad sa pagpanglimpyo ug takos nga pagplano kung unsaon malimpyo ang lugar, luwas sa ilegal nga aktibidad ug mo tabang sa mga awtoridad sa pagpatuman sa balaod « , sulti ni Canda. 

Pinaagi sa memorandum of agrrement nga gipermahan sa duha ka partido, si Canda nituo sa grupo sa pag-adap sa mga kadalanan o plano sa medyor nga agianan gawas sa aktibidad sa pagpanglimpyo, pagbutang ug saktong butanganan, pagtanom ug pagpanindot sa lugar o pagbutang ug mag sinyales nga mo pauswag sa laugar. 

Canda nitataw “adoptors” pwedeng mo butang ug closed-circuit televisions cameras para matabangan ang mga pulis sa pagmonitor sa trapiko, sa pagtigom sa datos alang sa pagtuki atol sa aksidente sa trapiko, mga kalapasan sa trapiko ug mga ilegal nga aktibidad nga nahitabo sa kadalanan. 

“Dili kini mao’y mo limpyo ug mo panindot sa dalan kung dili mao sab kini mo tabang sa kalinaw sa sitwasyon sa lugar,” hukom pa ni Canda. (Translated by: Shiela Fe Delos Reyes / CNU COMM Intern) 

=============

Lungsod sa Sugbo nag develop sa mga batan-on isip tourist guides

By Amorganda A. Saludar

CEBU CITY April 28 (PIA) -- Isip usa sa mga dapit sa probinsya sa Sugbo nga aduna’y adunahan nga kulturanho’ng kabilin ang lokal nga kagamhanan karon sa lungsod sa Argao habagatang bahin sa Sugbo nakig-alayon sa mga kabatan-onan sa naasoyng lugar nga mamahimong tourist guides sa mga lokal ug langyaw nga mga turista aron mahingusgan pa ang pag pausbaw sa kulturanhong turismo sa lungsod. 

Gibutyag ni Engracia Birondo, ang public information officer sa Argao nga ila gayud nga gi develop ang mga kabatan-onan sa aron mahimo nga mga haligi sa pag pausbaw sa historical tourist attractions nga gitanyag sa ilang lungsod. 

Dugang pa ni Birondo tuyo gayud nila nga gibansay bansay ang mga kabatan-onan ubos sa Argao Youth Heritage Society o AYHS isip mga volunteers aron makatabang sa nahisgutang lungsod nga mamahimong historical ug cultural tourist site sa probinsya sa Sugbo. 

Ang AYHS namugna niadtong tuig 2008 og gilangkoban sa mga batan-ong Argaoanons gikan sa elementary, high school ug kolehiyo kinsa naghupot og dakong potensyal ug abilidad nga mamahimong epektibo nga tourist guides. 

Ang mga kabatan-onan nga sakop sa AYHS gibansay bansay isip mga tourist guides nga maoy mo abi abi sa mga bisita ug mopa ila ila sa mga nagkalain-lain historical ug tourist spots sa maong lungsod. 

Ang AYHS suportado usab sa lokal nga kagamhanan sa lungsod pinaagi sa ilang buhatan sa turismo kinsa nagpasiugda niining adbokasiya pag develop sa mga kabatan-onan pag atubang og mga tawo, ug nagtudlo usab kanila paghatag og bili ingon man paghinumdom sa pundasyon sa naasoy’ng dapit ug pagpanlimbasog sa mga Argaonon niadtong unang panahon nga gisakop sa Espanya ang maong lungsod. 

Matud pa ni Dielbert Pantinople Jr., 17, usa sa mga miyembro sa AYHS nga dako gayud og gikatabang ang maong grupo kaniya hilabi na gayud sa pagpakig-atubang sa mga tawo nga puno sa kompyansa sa kaugalingon. 

Dugang pa niya nga nagtukmod usab kini kaniya nga makahibalo pag maayo ug makadiskobre og mga maayo nga butang sa Argao nga angay ikapasigarbo ngadto sa ubang tawo. 

“Siyempre nakatabang gyud ni nako to gain discipline and sukad naapil sa AYHS dili nako maulaw moatubang og mga tawo and daghan na san ko nahibawa-an nga pwede ika share sa uban about sa Argao,” matud pa ni Pantinople. 

Atol sa gipahigayon nga monthly meeting sa Cebu Association of City and Municipal Public Information Officers sa Argao, ang grupo gipaila-ila sa mga sakop sa AYHS sa mga nagkadaiyang historical ug tourist sites sa maong dapit. (FCR/AS-PIA Cebu) 

===============

6 mil ka lokal ug overseas nga trabaho alang sa Labor Day jobs fair

DUMAGUETE CITY, April 28 (PIA) -- Ang Tripartite Industrial Peace Council (TIPC) sa Negros Oriental gipalandong nga mo-halad ug labaw sa 6 mil ka trabaho sa lokal ug overseas nga mga kompanya atol sa sunod nga jobs fair karong Mayo 1, sa kasaulogan sa ika-110th Labor Day nga sugdan alas otso sa buntag hangtod alas tres sa hapon sa Robinson’s Place Dumaguete. 

Ang siyudad sa Dumaguete usa sa mga 200 nga benyu sa jobs fair nga pahigayonan tibuok nasod nga gi-organisa sa TIPC ug PESO uban sa mga empleyado sa pribadong sector ug local government units. 

Si Manager Socorro Mira sa Dumaguete City Public Employment Services Office (PESO), kinsa focal person sa jobs fair nibutyag nga ang 18 ka kompanya nagtimaan sa pagsalmot sa maong kalihukan, 10 ang mo halad ug overseas employment ug ang 8 mo uksilyo alang sa local nga employment. 

Ang mga kompanyang ni apil gikan sa nagkalain-laing industriya naginahanglan ug hanas nga mga trabahador isip hotel crew, nars, dental assistants, care takers, factory workers ug uban pa sulti ni Mira. 

Ang PESO mitumong ug dili mo minos sa 20 ka porsyento nga ni rehistrong mga aplikante ang makatrabaho sa maong kalihukan. 

Sa pagpadayong paglimbasog, sila mo hatag ug sakto ug angay nga serbisyo para sa mga wala’y trabaho, ang Department of Labor and Employment (DOLE) nitakda usab ug job promotion activities sa pipila ka mga lugar sa probinsiya. 

Sumala sa DOLE labor and employment officer nga si Kenric Villaluz, Bayawan City mo pahigayon ug jobs fair sa Mayo 11 ugtree palnting sa Abril 28 isip kasaulogan sa Labor Day. 

Sa siyudad sa Canlaon, aduna’y fun walk ug panagtipon alang sa labor issues ug ang lungsod sa Zamboaguita mo pahigayon usab ug motorcade, training para sa mga trabahador sa rural. (PIA7/Darling May Deita and Shiela Fe Delos Reyes / CNU COMM Interns) 

=============

PNP 7 mimangno sa mga tag-iya sa pusil nga bag-ohon ang lisensya

CEBU CITY, April 28 (PIA) -- Linya sa ilang tuyo nga mo pagamay sa iglabot nga krimen sa pagpamusil ug numero sa luag nga firearm sa nasod, ang Police Regional Office (PRO) 7 mipahinumdom sa mga gunholders sa Central Visayas sa ilang responsibilidad nga mo pabag-o sa ilang rindido nga lisensya nga kinahanglan sa balaod. 

Sa Talakayan sa Isyung Pulis’ (TSIP) Forum si S/Supt. Orlando Ualat hepe sa Regional Directorial Staff of PRO 7 ni butyag nga ang tanang siyudad ug mga opisina sa probinsiya sa rehiyon gi-direkta sa pagpahugot sa kampanya alang sa National Firearms Control Program (NFCP) hain naapil ang pagbag-o sa mga rididong mga lisensya sa pusil. 

Aduna’y total nga 67,990 ang rehistrong mga pusil sa Central Visayas sa buwan sa Abril karong tuiga, kung asa ni pataas ug unom ka porsyento kumpara sa parehong panahon sa maging tuig nga aduna’y 64,128. 

Apan sa datos nga wala mo pabag-o sa ilang gun license, mahinungdanong nipabarog gikan sa 7,780 sa Abril hangtod 27,819 sa parehong period karong tuiga nga ni saka hapit 253 ka porsyento. 

“Mao na ang rason nga ang atong Oplan Kontra Boga sakop sa home visits alang sa mga lisensya sa mga gunholders nga napakyas sa pagbag-o sa ilang mga lisensya. Kapakyas sa pagbag-o hinungdan nga ang tag-iya sa pusil kabtangan sa loose firearm”, deklara ni Ualat. 

Si Ualat miangkon nag aduna ubos nga pagsunod sa gunholders sa pagbag-o sa ilang mga lisensya pero ang tanang opisina sa mga police gimandoan sa pagpahinumdom sa gun owners sa ilang obligasyon. 

Sa katibuk-ang rehiyon, sumada ka 21,142 nga hugak na pusil ang naihap karon lang buwana bisan kadaghanan niini wala bagohi og lisensya, gipadayag ni P/Supt. Rex Derilo, chief of the Firearms, Explosives, Security Agencies and Guards Supervision Section o (FESSAGS) 7 atol sa presentasyon sa NFCP. 

Gidungag ni Ualat sila usab nagpulong-pulong uban sa mga nagkalain-laing sektor sa negosyo og ubang mga organisasyon para matabangan ang pulisya pagkampanya batok sa mga hugak nga pusil. 

Samtang si PNP Chief Director General Nicanor Bartolome, niorder sa tanang katungdanan sa kapulisan sa tibuok nasod para pagimplementar og striktong pagkontrolar sa pusil para pagpakunhod sa 10 ka porsyento nga numero sa mga krimen iglabot sa pusil og 3.38 ka porsyento nga numero sa mga hugak nga pusil sa nasod. (PIA7/Translated by: Shiela Fe Delos Reyes and Clara Jane Ayson / CNU COMM Interns) 

==============

Siquijor kinaubsan ug crime rate Central Visayas

SIQUIJOR, April 28 (PIA) -- Kinaubsan ang probinsiya Siquijor sa kasarangang binulang tala sa krimen sa pito ka mga dapit sa Central Visayas. Kini naglangkob sa Bohol, Cebu province, Lapu-lapu, Cebu City, Mandaue, ug Negros Oriental sa, sumala pa sa report sa Philippine National Police. 

Sumala sa maong taho, ang Siquijor aduna lamay nueve ka kasarangang binulang crime rate kumpara sa Cebu nga 58 nga maoy inatas-an sa tibuok rehiyon. 

Apan sa kinatibuk-an, mikunhod ang gidaghanon sa krimen sa CV sumala sa gideklara sa Regional Peace and Order Council sa Rehiyon 7. 

Misuma sa 5,825 ang total crime volume (TCV) niadtong miaging tuig 2010 sa Central Visayas ug kini mikunhod ngadto sa 4,265 sa 2011 kon tukma sa 26.8 porsyentong kunhod. 

Padayon kining mikunhod ug 13 porsyento kon 3,704 TCV, sumala usab sa maong report. 

Gikan Enero hangtod Pebrero niining tuiga, ang kaso sa pagpangawat nakatala ug kinadak-ang porsyento nga 46.7 sa kinatibuk-ang total index crime volume. 

Misunod ang pagpanulis nga 24.08 porsyento, physical injury, 17.27 porsyento, pagpatay, 4.2 porsyento; carnapping 3.6 porsyento; homicide 2 porsyento; panglugos 2 posyento ug cattle rustling, 3 porsyento. 

Samtang ang PNP miingon nga sila nagpadayong nanghingusog sa pag-implementar sa Police Integrated Patrol System (PIP), intelligence monitoring, ug deployment sa mga pulis sa mga tawoong dapit ubos sa tabang sa kagamhanang lokal ug uban pang nalambigit alang sa kahapsay ug kalinaw. 

Kini aron mapadayon ang kalinaw ug masiguro nga ang Siquijor magpadayong maayong lugar pagapuy-an, ingon man sa negosyo ug patigayon. (mbcn/RACalibo/PIA-Siquijor)

============

Daghang agalon, recruitment agencies giaghat pagsalmot sa Labor Day job fair sa Dumaguete

DUMAGUETE CITY, April 28 (PIA) -- Giaghat sa Public Employment Services Office (PESO) sa siyudad sa Dumaguete City ang mga agalon ug mga recruitment agencies pagsalmot sa May 1 Labor Day Job Fair sa siyudad. 

Sa kasamtangan, 18 ka ka agalon ang mga ahensiya ang mikompirma sa ilang partisipasyon sa pagpangempleyo. 

Sa suma, napulo alang sa overseas employment ug walo sa lokal nga pamuo. 

Si PESO Manager Socorro Mira, atol sa Kapihan forum niadtong Mierkoles mipagawas nga ang mga abling katrabahoan naglangkob alang sa nurses, dental assistances, care givers, foremen, factory workers, receptionists, engineers, accountants, wielders, drivers, ug hotel crew. 

Base sa nangaging mga job fairs si Mira naglaum nga mokabat sa 2,000 ka mga aplikante moapil sa maong aktibidades. 

Ang job fair karong tuiga pagapangunahan sa Tripartite Industrial Peace Council (TIPC) inubanan sa lokal nga Department of Labor and Employment (DOLE). (Translated by RAC/PIA-Siquijor) 

=============

Lungsod sa Anda gisiguro ang kaligdong ug kalinaw alang sa ilang turismo

ANDA, Bohol, April 28 (PIA) -- Ang pagsiguro sa kaligdong ug kalinaw sa lungsod sa Anda mipasabot ug laing potensyal nga destinasyon sa turismo sa Bohol. 

Nahimutang sa labing habagatang bahin sa isla sa Bohol, mihambog ang Anda sa ilang wala pa mahilabti nga white beaches ug mga hilan nga bukana nga ikatandi sa pinaka-nindot sa kalibutan. Naabli ang Anda alang sa mga high-end resort ug pamuhunan sa kalingawan. 

“Kita mahibalo nga kita nasuta isip sunod nga destinasyon sa turismo sa Bohol ug nagduso kita aron magpa-lambo ug mga destinasyon sa turismo,” silaw ni Anda Mayor Angelina Simacio. 

Ang Lamanoc Island Mystical Experience sa Anda miukay sa mga lokal ug langyaw nga turista, ug nabaniog na ang mga dive spot sa international dive circles. Mokabat kini sa 100 ka kilometro gikan sa Tagbilaran – usa ka oras ug 45 minutos ang byahe sa kadalanan subay ang baybayon sa Bohol. 

Uban sa pipila ka mga beach resorts nga mihinay ug ukay sa lokal nga ekonomiya, ang mga lokal nga opisyales sa Anda misalig nga ang permanente nga kaligdong ug kalinaw sa lungsod mo-hatag ug daghan pang pamuhunan. 

Mipadayag usab si Simacio nga walay labot sa regular nga police, nag-mintinar ang Anda ug aktibo nga koponan sa Bantay Dagat alang sa pag-siguro nga ang ilang kadagatan protektado ug siguro alang sa mga umaabot nga mga turista. 

Mibutyag si Simacio nga ang pagpa-tukod ug bag-ong building alang sa mga kapulisan sa lungsod mao ang prayoridad niya sa karon. 

“Kami bag-o pa ni-alokar ug P200,000 isip among lokal nga kaatbang lain pa sa lote nga among gi-donar alang sa bag-ong Philippine National Police (PNP) nga building," sulti niya sa mga myembro sa medya atol sa Talakayan sa Isyung Pulis (TSIP) pag-niaging Abril 18 sa Anda Global beachfront resort. (Translated by: Darling May Deita/ CNU COMM Intern)